9 mythes over mammografie

Als u tussen de 50 en 75 jaar bent, ontvangt u elke 2 jaar een uitnodiging voor het bevolkingsonderzoek borstkanker. Voor dit onderzoek maakt een laborant met een speciaal apparaat een röntgenfoto van de borsten: een mammogram. Hierbij worden de borsten platgedrukt tussen twee platen van plexiglas.

Ook als u afwijkingen aan uw borsten opmerkt, zoals een knobbeltje, kan uw huisarts u adviseren een mammogram te laten maken.[ITEMADVERTORIAL]

1. Borstkanker komt toch niet in mijn familie voor

Als er borstkanker in uw familie voorkomt, is het risico dat u ook borstkanker krijgt inderdaad groter. Zeker als uw zus of moeder borstkanker heeft of heeft gehad. Dat wil niet zeggen dat u geen borstkanker kunt krijgen als het niet in de familie voorkomt. Ongeveer één op de acht vrouwen in Nederland krijgt borstkanker. In 5 tot 10 procent van de patiënten gaat het om een erfelijke vorm.

2. Ik houd mijn borsten zelf goed in de gaten

Op zich is het goed om te weten hoe uw borsten eruitzien en aanvoelen, zodat u eventuele veranderingen kunt opmerken. Bijvoorbeeld een knobbeltje, schilfering, sinds kort ingetrokken tepel of vocht uit de tepel of een rode, warm aanvoelende huid. Zelf uw borsten onderzoeken kan het bevolkingsonderzoek echter niet vervangen. Uit onderzoek is gebleken dat kanker niet eerder ontdekt wordt bij vrouwen die hun borsten regelmatig controleren. Ook leidt het niet tot minder sterfte. Met het bevolkingonderzoek kan wel vroeger ontdekt worden of u borstkanker heeft.

3. Ik vind het onderzoek te duur

Deelname aan het bevolkingsonderzoek is gratis. Is er vervolgonderzoek nodig of laat u op eigen initiatief borstfoto’s maken? Dat valt allebei niet onder het bevolkingsonderzoek. Afhankelijk van de hoogte van uw eigen risico en hoeveel zorg u al verbruikt heeft, moet u dan een deel van de kosten zelf betalen. Heeft u daar vragen over, dan kunt u terecht bij uw zorgverzekeraar.

4. Het kost zo veel tijd

Het nemen van de röntgenfoto’s neemt maar een minuut of 5 in beslag. Uw bezoek aan het onderzoekscentrum duurt in totaal ongeveer 20 minuten. Komt het tijdstip dat in de uitnodiging staat u niet goed uit, dan kunt u een andere afspraak plannen. Het onderzoek vindt plaats in een mobiel onderzoekscentrum, daardoor is het altijd bij u in de buurt.

5. Het doet zo’n zeer

Voor een goede röntgenfoto is het nodig om de borst tussen twee plexiglasplaten samen te drukken en dat kan pijnlijk zijn. Het duurt gelukkig maar kort en het is niet schadelijk. Vindt u het erg zeer doen, geef dat dan aan bij de laborant. Ook de dagen na de mammografie kunt u nog gevoelige borsten hebben.

Wetenschappers doen wel onderzoek naar minder vervelende methoden, zoals een ademtest en Pammografie, een techniek waarbij met lichtpulsen tumoren worden opgespoord. Het is voorlopig nog niet duidelijk of deze screeningsmethoden betrouwbaar genoeg en bruikbaar zijn voor het bevolkingsonderzoek borstkanker. Daarnaast maakt het AMC gebruikt van aandrukplaten met een sensor die berekent hoeveel kracht er precies nodig is. Met deze mammografie-op-maat worden de borsten niet meer samendrukt dan echt nodig is.

6. Röntgenstraling is gevaarlijk

U staat continu bloot aan een beetje straling, afkomstig uit het heelal, de bodem, bouwmaterialen en voeding. Door vliegreizen, televisie kijken en bellen met uw gsm krijgt u ook met straling te maken. Een grote dosis straling kan het risico op kanker verhogen. Bij het maken van röntgenfoto’s gebruiken radiologen een zo laag mogelijke dosis straling, zodat de kans op schade te verwaarlozen is.

7. Ik ben gezond

Het bevolkingsonderzoek is juist bedoeld om borstkanker in een vroeg stadium op te sporen, zodat de kans op genezing het grootst is. Er kan kanker ontdekt worden terwijl u nog nergens last van heeft. Dat u fit bent en geen afwijkingen aan de borsten ziet of voelt, geeft geen garantie dat u geen borstkanker heeft.

8. De uitslag geeft niet altijd zekerheid

Een röntgenfoto is een momentopname. Het is mogelijk dat er niets te zien is op het mammogram en er later toch borstkanker geconstateerd wordt. Bij ongeveer 2 op de 1.000 gescreende vrouwen wordt in de 2 jaar tussen de bevolkingsonderzoeken toch borstkanker ontdekt. Bovendien wordt 1 op de 3 gevallen van borstkanker niet gevonden tijdens het bevolkingsonderzoek. U kunt dus onterecht gerustgesteld worden door een negatieve uitslag.

Soms wordt er een afwijking gevonden bij het bevolkingsonderzoek, maar blijkt uit vervolgonderzoek dat deze afwijking geen kanker is. Dit gebeurt bij 14 op de 20 vrouwen die doorverwezen zijn voor nader onderzoek. In dat geval heb je je in de tussentijd voor niets zorgen gemaakt.

9. Ik heb een borstprothese

Dat is geen probleem. De kans dat een inwendige prothese kapot gaat door het samendrukken van de borsten is heel klein. Geef bij de laborant aan dat u een borstimplantaat heeft en hoeveel druk u aandurft.

Prothesen laten geen röntgenstraling door, waardoor een deel van het borstweefsel soms niet te zien is op het mammogram. Bij een kleine groep vrouwen zijn de röntgenfoto’s daardoor niet goed te beoordelen. Is dat bij jou het geval, dan staat dat in uw uitslag.