Leo Kok

Verhalen uit de oorlog

Getty Images

Van het oorlogsverhaal over Leo Kok is een documentaire gemaakt, die is uitgezonden door Omroep MAX. Daarin vertelt kunst­histori­cus Jaap Nijstad, zoon van Kitty de Wijze, die na de oor­log hertrouwde, over de tekeningen en de ontberingen die Leo Kok in 5 con­cen­tra­tie­kampen heeft moeten doorstaan.

Leo Emiel Kok (foto) wordt op 7 januari 1923 geboren in Berchem, bij Antwerpen. Hij groeit op als zoon van een diamantslijper.

Leo tekent al van kinds af aan. En niet onverdienstelijk. Na zijn schoolopleiding krijgt hij een baan bij een reclamebureau en maakt de bioscoopreclames voor de grote Antwerpse bioscopen. Als de Duitsers op 10 mei 1940 België binnenvallen vlucht Leo naar familie in Amsterdam. In 1942 wordt hij opgepakt en komt hij terecht in Kamp Westerbork.

Getty Images

Westerbork

In het concentratiekamp Westerbork ontmoet Leo Kitty de Wijze en tekende haar ook. Ze worden verliefd en trouwen eind 1943 in het Kamp Westerbork. Leo Kok legt tijdens zijn gevangenschap de angstaanjagende wereld van Kamp Westerbork in al z’n facetten vast in tekeningen en aquarellen: de hoofdstraat, het ketelhuis, de industriebarakken, de vertrekkende treinen, de mensen. En ook zijn vrouw Kitty (tekening), die als verpleegster in het kampziekenhuis werkt.

Theresiënstadt en Auschwitz

Op dinsdagochtend 4 september 1944 worden Leo en zijn vrouw Kitty op transport gesteld naar het concentratiekamp Theresiënstadt. Daar maakt Leo nog een tekening: de zolder van de Hamburger Kazerne in Theresiënstadt. Het zal zijn laatste tekening worden. Kort daarna worden Leo en Kitty bruut van elkaar gescheiden, als Leo naar Auschwitz wordt afgevoerd.

Getty Images

Mauthausen

Leo Kok verblijft slechts kort in het vernietigingskamp Auschwitz. Dan gaat hij opnieuw op transport. Het is januari 1945 en bitter koud. Leo komt terecht in concentratiekamp Mauthausen in Oostenrijk, (foto) waar mishandeling, straf, ziekte en honger het leven van alle dag bepalen. Gevangenen worden te werk gesteld in de granietgroeve. Ze worden geslagen en getrapt. Het is de plek waar ontelbare gevangenen het leven laten.

Ebensee

 Vanuit Mauthausen is Leo op transport gesteld naar Ebensee, één van de vele werkkampen van Mauthausen. Op 6 mei 1945 wordt het concentratiekamp Ebensee bevrijd door het Amerikaanse leger. Maar ondanks de snelle medische hulp, overlijden er in de eerste week na de bevrijding toch nog 750 kampbewoners. Een van hen is Leo Kok. Hij werd 22 jaar. Leo Kok wordt na de oorlog herbegraven op het Nederlandse Ereveld in Salzburg. Hier rust hij met 88 andere Nederlanders die omkwamen in Oostenrijk en Tsjecho-Slowakije.

Getty Images

Documentaire

Over de reis die Leo Kok maakte langs 5 concentratiekampen in Nederland, Tsjechië, Polen en Oostenrijk heeft Pia Media een documentaire gemaakt voor Omroep MAX. Daarin vertelt Jaap Nijstadt, de zoon van de na de oorlog hertrouwde Kitty de Wijze, die eerder met Leo Kok in Westerbork trouwde, op alle locaties waar Leo Kok heeft vastgezeten en uiteindelijk overleden is, het verhaal van Leo Kok. De titel van de documentaire is  'Getekend in Westerbork', naar het gelijknamige boek dat Jaap Nijstad over Leo Kok samenstelde.

Over Stichting Oorlogsverhalen

Stichting Oorlogsverhalen wil verhalen uit de oorlog, zowel uit Nederland als uit de Nederlandse (voormalige) Overzeese Gebieden, vastleggen voor het grote publiek om de bijzondere herinneringen aan de oorlog levend houden.

Auteur