Hoe (on)gezond zijn lightproducten?

Lightproducten zijn niet meer weg te denken, de winkels liggen er vol mee. Dat ze zo’n succes zouden worden, hadden de uitvinders vast niet voorzien. Voor de oorsprong moeten we terug naar de jaren vijftig van de vorige eeuw. Toen ­ontwikkelde het Jewish Sanitarium for Chronic ­Disease in New York een frisdrank met een suikervervanger, om patiënten met diabetes het genot van een zoet drankje niet te hoeven ontzeggen. De caloriearme frisdrank vond al snel aftrek tot ver buiten de kliniek. Niet zozeer bij diabetici, maar bij mensen met overgewicht. Een slimme cola­producent zag het gat in de markt en introduceerde in 1962 Diet Coke. Cola drinken en toch afvallen: dat wilde iedereen wel! Omdat ‘diet’ erg medisch klonk, werd de naam veranderd in ‘light’. De rest is geschiedenis. Cola Light behoort naast andere frisdranken nog steeds tot een van de meest gekochte lightproducten wereldwijd. Ook pindakaas, kaas, chips en jam zijn populaire lightproducten.

Minder vet of suiker

Light wil zeggen dat er minder suiker in zit, zoals in frisdrank of jam, of minder vet, zoals in kaas of chips. Hoe véél minder suiker of vet, daar zijn regels voor. Een lightproduct moet in vergelijking met het gewone product minstens 30 procent ­minder energie (kilocalorieën), vet of suiker ­bevatten. Op de verpakking of het etiket moet staan om welke versie het gaat: vet, suiker of energie. Dat er minder vet in je kaas zit, of minder suiker in de cola, betekent niet dat je er onbeperkt van kunt eten of dat je ervan afvalt. 30 procent minder vet betekent niet altijd 30 procent minder calorieën. Als een product minder vet bevat, stopt de fabrikant er waarschijnlijk meer koolhydraten en eiwitten in. Die leveren ook calorieën.

En hoe zit het met suiker? Minder suiker in je drankje is beter voor de lijn, maar als je frisdrank drinkt moet je oppassen voor je tanden. De zuren, ook die in de light variant, kunnen het glazuur aantasten. Het goede nieuws is dat je met light drankjes niet bang hoeft te zijn voor gaatjes in je tanden (cariës). Want de voor het gebit slechte suiker is vervangen door zoetstoffen. Alle zoetstoffen die in voedingsmiddelen gebruikt worden, zijn trouwens goedgekeurd door de Europese voedselveiligheidsautoriteit. Gewone frisdrank en light frisdrank zijn dus even veilig, de negatieve berichten over zoetstof aspartaam ten spijt. Om te veel aspartaam binnen te krijgen moet je wel heel veel frisdrank drinken, meer dan 2,5 liter per dag.

Genoeg is genoeg

Kies je voor een lightproduct? Dan blijft het zaak je te beheersen. Uit onderzoek van onder meer Wageningen Universiteit blijkt dat je meer light chips dan gewone chips eet als je er eenmaal op bent overgestapt. Sterker nog, constateren de onderzoekers: je eet op den duur naast de light ook weer de vertrouwde variant. Dit effect zou ook opgaan voor andere lightproducten met vet.

De grote etiket-check

Lightproducten kunnen volgens het Voedingscentrum passen in een gezond voedingspatroon, maar sommige bevatten nog steeds veel calorieën. Wil je afvallen? Check dan goed het etiket. Een zuivelproduct met 30 procent minder vet en zonder toegevoegde suikers is bijvoorbeeld een goed alternatief. Maar het blijft oppassen met lightproducten, ook omdat de kans ­bestaat dat je er meer van eet of drinkt, waardoor je uiteindelijk evenveel of zelfs meer calorieën binnenkrijgt. Tip: op het etiket hebben ingrediënten een verplichte volgorde. Van wat bovenaan staat, zit er het meest in.

Dit artikel verscheen eerder in +Gezond juni 2023. Abonnee worden van het blad? Dat doet u in een handomdraai!