Het was een barre tocht voor Anyi en haar vier kinderen. Ze moesten een dag en een nacht lopen. Eerst door het bos, daarna door het mijnenveld in het niemandsland tussen Hongarije en Oostenrijk. Net voor het ochtend werd, staken ze de grens over. Daar stond een vrachtwagen klaar om hen naar Nederland te rijden.
U leest een gratis artikel uit Plus Magazine.
Op Plusonline.nl bieden we iedereen de kans gratis kennis te maken met Plus Magazine. Hét maandblad bomvol informatie en inspiratie. Maar deze artikelen, dossiers en columns maken kost veel tijd en geld. Wilt u meer? Overweeg dan ook een abonnement op Plus Magazine.
In de woonkamer van mijn dochter hangt een foto van Anyi, haar grootmoeder. Ze wist op dat moment niet dat ze gefotografeerd werd door haar oudste zoon, de vader van mijn kinderen. Ze lacht en kijkt naar boven met pretlichtjes in haar ogen. Op haar hoofd dikke, witte krullen die ze zelf altijd vergeleek met een schapenvacht. De foto is van kort voor haar dood, twintig jaar geleden.
Anyi leeft voort in mijn geheugen als oermoeder, model-oma en voorbeeldige schoonmoeder. Maar bovenal als trouwe, ideale echtgenote van haar man die wij Api noemden. Anyi en Api, de Hongaarse namen voor moeder en vader.
Toen Hongarije in 1945 een vazalstaat werd van de Sovjet-Unie, was Api directeur van een textielfabriek in een kleine stad ten zuiden van Boedapest. Net als vele andere intellectuelen stond hij op een zwarte lijst. Zijn arbeiders hadden hem zo lief dat ze hem hielpen het land uit te vluchten in 1948. Ze verstopten hem in een vrieswagen. Via Oostenrijk en Duitsland kwam hij in Arnhem terecht. Hij vond werk bij de AKU, de verre voorganger van AkzoNobel.
In 1952, na vier jaar, zag hij zijn gezin pas terug. Hij had veel geld moeten lenen voor de riskante operatie om Anyi en hun kinderen Hongarije uit te smokkelen. Een jaar nadat zijn gezin herenigd was, werd Api hoogleraar aan de Technische Universiteit in Delft. Hun huis werd de zoete inval voor Hongaarse studenten die in Delft terechtkwamen na de Hongaarse opstand van 1956. Elke zondag kwamen ze bijeen, om hun heimwee te stillen bij de zelfgemaakte taarten van Anyi.
Als ik Anyi en Api op foto’s terugzie en naar mijn eigen kinderen en kleinkinderen kijk, vouwt de wereld zich uit. Het bloed is alle kanten op gegaan. Het stroomt vanuit mijn voorouders uit Afrika, China en Europa naar Suriname. In mijn kinderen vermengt het zich met bloed uit Hongarije. In mijn kleinkinderen is er Antilliaans, Spaans en Italiaans bloed bij gekomen. Anyi heeft nog meegemaakt dat ze achterkleinkinderen kreeg met afkomst uit vele windstreken: Nederland, Suriname, de Antillen, Zuid-Afrika, Spanje, Italië, Engeland, België en Jamaica.
Wanneer ik bij mijn dochter naar de foto van Anyi kijk, zie ik een stammoeder van de nieuwe wereld.
Noraly Beyer (77) was meer dan twintig jaar nieuwslezeres van het NOS Journaal.
Reactie toevoegen