Als een van de partners van een echtpaar naar het verpleeghuis gaat, kan dat echtpaar tweemaal alleenstaanden-AOW aanvragen. Dat is aanzienlijk meer dan gehuwden-AOW, maar die keuze pakt niet altijd financieel gunstig uit. Gelukkig is het sinds vorig jaar mogelijk om een verkeerde beslissing terug te draaien.
Een jarenlang huwelijk kan op een wrede manier in de knel komen als een van de partners zulke ernstige gezondheidsproblemen krijgt dat opname in een verpleeghuis noodzakelijk is. Denk aan het bekendste voorbeeld: dementie. Thuis wonen is geen optie meer. Die gedwongen scheiding is niet alleen een emotionele klap, het leidt ook tot ingrijpende financiële vragen.
Nadat een van de partners is verhuisd naar het verpleeghuis, stuurt de Sociale Verzekeringsbank een brief. Een echtpaar kan kiezen om de AOW voor gehuwden om te zetten in tweemaal alleenstaanden-AOW. Op het eerste gezicht lijkt dat gunstig. Gehuwden ontvangen ieder 50 procent van het minimumloon, samen zo’n €20.000 netto per jaar. Twee ongehuwden ontvangen samen tweemaal 70 procent van het minimumloon. Dat is tweemaal €15.000, samen €30.000. Dat is aanzienlijk meer dan wat een echtpaar krijgt. Het afgelopen jaar kozen zo’n 1400 echtparen ervoor om de gehuwden-AOW om te zetten in twee maal alleenstaanden-AOW. Enkele jaren geleden gebeurde dat vaker, waarschijnlijk omdat in die jaren meer senioren naar het verpleeghuis konden verhuizen.
Woonsituatie
Bij de keuze voor een hogere AOW zit een flinke adder onder het gras. De woonsituatie heeft ingrijpende gevolgen voor de eigen bijdrage voor het verpleeghuis. Gehuwden en alleenstaanden betalen namelijk een andere eigen bijdrage. Een gehuwde betaalt altijd de lage eigen bijdrage. Deze bijdrage is gebaseerd op het gezamenlijke inkomen en het gezamenlijke spaargeld. Uitgangspunt is dat de thuiswonende partner voldoende geld overhoudt om van te leven.
Een alleenstaande gaat na vier maanden de hoge eigen bijdrage betalen, die gebaseerd is op het eigen inkomen en spaargeld. Simpel gezegd komt het erop neer dat een alleenstaande zak- en kleedgeld overhoudt. De rest van het inkomen gaat grotendeels op aan de eigen bijdrage.
In euro’s kan het verschil tussen de lage en de hoge eigen bijdrage erg groot zijn. De lage eigen bijdrage is maximaal ruim €900, de hoge eigen bijdrage kan oplopen tot €2500 per maand.
Een echtpaar dat de AOW laat veranderen in tweemaal alleenstaanden-AOW, kan onder aan de streep erg duur uit zijn. Als de partner met weinig tot geen pensioen naar het verpleeghuis gaat, wordt de eigen bijdrage berekend over een laag inkomen. De eigen bijdrage zal dan relatief laag zijn. Als daarentegen de partner met het hoogste inkomen naar het verpleeghuis moet, zal de eigen bijdrage aanzienlijk hoger zijn. Het pensioen verdwijnt dan grotendeels naar het verpleeghuis. Netto kan het echtpaar er fors op achteruitgaan, ondanks de hogere AOW.
Terugdraaien
De laatste jaren zijn veel echtparen er tot hun grote schrik achtergekomen dat ze er financieel flink op achteruitgingen door de alleenstaanden-AOW. In het verleden was het niet mogelijk deze fout te herstellen. De partners stonden te boek als gescheiden en ze woonden op twee verschillende adressen. Alleen als beide partners weer zouden gaan samenwonen, kon de SVB ze weer als gehuwd beschouwen. Bij opname in een verpleeghuis vanwege dementie is dat natuurlijk lastig.
Vorig jaar mei zijn de regels veranderd. Als de keuze voor alleenstaanden-AOW financieel verkeerd uitpakt, kan het worden teruggedraaid. De SVB heeft alle ongeveer zesduizend AOW’ers in die situatie benaderd en zeshonderd personen hebben de mogelijkheid aangegrepen hun fout te herstellen.
De nieuwe regel geldt ook voor de toekomst. Ieder echtpaar dat in deze AOW-valkuil terechtkomt, kan de alleenstaanden-AOW weer terugdraaien naar een AOW voor gehuwden. Dit kan één keer worden gedaan. De SVB mag de te veel betaalde AOW niet terugvragen. Na het herstel van de gehuwden-AOW stelt het CAK de eigen bijdrage opnieuw vast.
Ingewikkeld
Het is niet vreemd dat sommige AOW’ers een verkeerde keuze maken. De regels zijn ingewikkeld en het is lastig een goed overzicht te krijgen van alle financiële gevolgen. De keuze voor tweemaal alleenstaanden-AOW heeft niet alleen gevolgen voor de eigen bijdrage. Er kunnen ook consequenties zijn voor toeslagen, ouderdomspensioen, inkomstenbelasting en gemeentelijke belastingen. Sinds kort waarschuwt de SVB AOW’ers hier voor. De gevolgen voor de eigen bijdrage zijn uit te rekenen met een rekenhulp op de site van het CAK. Dit geeft een goede indicatie over de gevolgen van het omzetten van de AOW.
AOW’ers die met deze vragen te maken krijgen, kunnen een gratis Wlz-cliëntondersteuner (van de Wet langdurige zorg) inschakelen. Zodra er een Wlz-indicatie is, kun je een cliëntondersteuner inschakelen via het zorgkantoor.
Adressen zijn te vinden op www.regelhulp.nl
