Virussen, spam en hackers kunnen de lol in computeren danig bederven. Maar met de juiste bescherming kan u weinig gebeuren.
Met de opkomst van internet is het aantal gevaren voor de computer sterk toegenomen. Vroeger moest een hacker (computerinbreker) veel moeite doen om toegang te krijgen tot één computer. Virussen moesten nog via een diskette uitgewisseld worden en dat ging een stuk langzamer dan tegenwoordig. Nu verspreiden virussen zich razendsnel via e-mail naar miljoenen computers omdat deze computers dag en nacht met elkaar verbonden zijn en informatie uitwisselen.
Bedreigingen
- Virus: programmaatje dat zichzelf van computer naar computer vermenigvuldigt. Eenmaal geïnstalleerd start het zijn activiteiten, die variëren van vervelende berichten op uw beeldscherm laten verschijnen tot het wissen van bestanden en het compleet lamleggen van de computer.
- Worm: programma dat zich voornamelijk richt op eindeloos zichzelf vermenigvuldigen en verspreiden. Hierdoor kunnen een computer en een netwerk aanzienlijk trager gaan werken. Een worm vernielt verder niets, maar wordt wel gebruikt door hackers om toegang te krijgen tot computers. Zij kunnen deze computers vervolgens gebruiken voor illegale activiteiten.
- Trojaans paard (Trojan horse): functie die verborgen zit in een normaal lijkend programma. Een Trojaans paard vermenigvuldigt zichzelf niet en is ook geen zelfstandig programma. De verborgen functie zorgt ervoor dat hackers via een achterdeurtje de computer binnendringen.
- Spyware: programma dat vaak stiekem wordt meegeïnstalleerd met gewone software, om op de achtergrond informatie op uw computer te verzamelen en door te sturen naar belangstellenden. Zo is er spyware die bijhoudt welke websites u allemaal bezoekt of alle aanslagen op uw toetsenbord registreert. Aan de hand van deze gegevens wordt vaak reclamemail (spam) gestuurd.
- Phishing: methode die u met behulp van valse e-mails of websites probeert over te halen uw persoonlijke of financiële gegevens prijs te geven, zodat deze kunnen worden misbruikt. Bekend zijn e-mails zogenaamd van een bank, die oproepen een website te bezoeken die sprekend lijkt op de echte website van de bank. De opgevraagde wachtwoorden en creditcardgegevens worden vervolgens gebruikt door de oplichters achter de website.
- Hacker: iemand die van buitenaf inbreekt op een computer, onder andere met behulp van wormen en Trojaanse paarden.
De genoemde bedreigingen kunnen op verschillende manieren op uw computer terechtkomen. Het vaakst door het openen van onveilige bijlagen bij e-mails en het installeren van onveilige programma’s die zijn gedownload van internet. Ook kunnen vervelende programma’s worden geïnstalleerd tijdens het bezoeken van bepaalde websites of wordt de computer gehackt omdat de internetverbinding niet goed beveiligd is.
Bescherming
U staat niet alleen in de strijd om uw computer veilig te houden. Er zijn veel softwarepakketten beschikbaar waarmee u uw computer kunt beschermen tegen virussen, spyware en hackers. Deze software werkt in eerste instantie preventief, maar ook als uw computer inmiddels geïnfecteerd is, helpt de software u de computer weer schoon te krijgen.
Voor iedere categorie dreiging zijn er gespecialiseerde programma’s, maar er is ook software die alle categorieën aanpakt (zogeheten suites). Veel programma’s zijn tegen betaling te krijgen, maar er bestaan ook een aantal gratis programma’s die goed werk doen. Sommige daarvan zitten zelfs al in Windows.
Software tegen virussen
Voor het opsporen en verwijderen van virussen en wormen zijn veel programma’s beschikbaar. Bekende namen op dit gebied zijn
McAfee (nl.mcafee.com), Norton (www.symantecstore.com) en Windows Live OneCare (onecare.live.com). Populaire gratis antivirusprogramma’s zijn AVG (free.avg.com) en Avast! (http://www.avast.nl. Deze programma’s vallen allemaal onder de kop antivirussoftware.
Wanneer u een antivirusprogramma installeert, zal deze automatisch ingesteld staan op een aantal functies. Krijgt u een e-mail, dan scant het programma automatisch de e-mail op virussen. Daarnaast blijft het programma op de achtergrond in het geheugen standby om acute virusdreigingen meteen te kunnen signaleren en aan te pakken. Ook staan zulke programma’s standaard ingesteld om elke dag op een vaste tijd de hele computer te scannen op virussen.
Zo’n programma dat voortdurend op de achtergrond draait, kan helaas ook de computer trager laten werken. Daarnaast zijn er soms conflicten met andere programma’s, zoals spelletjes, waardoor die programma’s niet goed werken. Het kan daarom nodig zijn sommige automatische functies uit te schakelen. U moet dan wel zelf ervoor zorgen dat het antivirusprogramma uw computer regelmatig scant.
Erg belangrijk bij antivirusprogramma’s is dat de informatie om virussen te herkennen (de virus-definities) regelmatig wordt bijgewerkt. Er verschijnen namelijk voortdurend nieuwe virussen en varianten op bestaande virussen. Dit bijwerken van de virusdefinities gaat via internet. U kunt kiezen of u dit automatisch laat doen of liever zelf aangeeft.
Geen van de antivirusscanners zal 100 procent van de bestaande virussen vinden. Om 100 procent dekking te hebben, zult u daarom meerdere antivirusprogramma’s moeten gebruiken, bijvoorbeeld een betaalde en een gratis versie. Zorg er daarbij dan wel voor dat ze niet allebei gelijktijdig op de achtergrond draaien. Ze kunnen elkaar in de weg gaan zitten. Activeer er daarom altijd maar één tegelijk. Meer informatie over virussen en antivirussoftware vindt u op antivirus.startpagina.nl.
Software tegen Trojaanse paarden en spyware
Veel van de moderne antiviruspakketten zijn ook in staat Trojaanse paarden en spyware op te sporen. Toch kunnen gespecialiseerde programma’s u soms beter helpen bij de bescherming en opsporing. Goede programma’s voor het specifiek opsporen van Trojaanse paarden zijn TrojanHunter (www.misec.net) en The Cleaner (www.moosoft.com). Deze zijn tijdelijk gratis te gebruiken.
Voor het afhandelen van spyware kunt u onder andere terecht bij het gratis te downloaden Spyware Doctor (www.pctools.com/nl/
spyware-doctor) en Ad-Aware (www.lavasoft.nl). Gratis is ook de bij Windows horende spywarescanner: Windows Defender. Wanneer dit programma nog niet geïnstalleerd is op uw computer, kunt u het downloaden van www.microsoft.nl.
Meer informatie over spyware vindt u op spyware.startpagina.nl. Zo ziet u onder het kopje ‘Nep scanners’ spywaresoftware staan die geen echte spywaresoftware is, maar juist spyware op uw computer installeert.
Firewall noodzakelijk
Op internet zijn personen en programma’s regelmatig bezig computers te scannen op mogelijkheden om die binnen te dringen. Om inbraak via uw internetaansluiting te voorkomen, is een firewall noodzakelijk. Een firewall is een programma dat op de achtergrond voortdurend controleert of programma’s zonder toestemming proberen contact te maken met uw computer, of zonder toestemming proberen contact te maken vanaf uw computer met internet.
Naast de firewalls die bij antiviruspakketen zitten, kunt u ook gebruik maken van gratis firewalls zoals ZoneAlarm (www.zonelabs.com) en Comodo (www.personalfirewall.comodo.com). Het kan nog gemakkelijker als u de firewall gebruikt die in Windows zelf zit. Het is verstandig maar één firewall tegelijk ingeschakeld te hebben, omdat ze elkaar anders in de weg kunnen zitten.
Herstellen
Voorkomen is beter dan genezen, maar soms gebeurt het toch dat uw computer geïnfecteerd raakt. Dat is vaak te merken aan een langzamer werkende computer, pop-upvensters die op ongezette tijden verschijnen of andere vervelende verschijnselen.
Soms merkt u helemaal niets en ontdekt u pas een infectie tijdens de scan van de antivirus- of antispywaresoftware. Beveilingssoftware is speciaal ingericht op het weer verwijderen van virussen en andere ongemakken op uw computer en het herstellen van beschadigde bestanden voor zover mogelijk. Bij sommige virussen en andere kwaadaardige programma’s kan de beveiligingssoftware het niet alleen aan en moet u een speciaal verwijderingsprogramma downloaden van de website van de producent.
In de meeste gevallen zullen hierdoor de kwaadaardige programma’s verwijderd worden. In sommige gevallen is er te veel beschadigd om het te kunnen herstellen. Het is dan het beste de computer compleet schoon te maken en software en bestanden opnieuw te installeren.
Dus ook met alle beveiligingsprogramma’s aan boord blijft het nodig altijd back-ups te maken van uw belangrijke bestanden. Vergeet niet de back-ups voor terugzetten ook te controleren op virussen, anders beginnen de problemen na terugzetten weer van vooraf aan.
Do’s-and-don’ts veilig internetten
- Open nooit zomaar bijlagen in uw e-mail waarvan u niet weet waar ze precies vandaan komen en wat ze zijn. U kunt de e-mail zelf zonder problemen openen, maar virussen kunnen verstopt zitten in een bijlage bij een e-mail (herkenbaar aan de extensie .exe).
Zelfs al is de afzender een bekende, dan kan het zijn dat een virus op zijn computer de e-mail zelf heeft verstuurd. - Installeer nooit programma’s die u hebt gekregen van iemand of gedownload van internet, als u niet zeker weet dat ze veilig zijn. Programma’s van gedegen downloadwebsites zoals www.microsoft.nl of www.download.com zijn veilig, maar bij meer obscure websites loopt u een risico. Ook software die u in de winkel koopt, is veilig. Controleer altijd voor de zekerheid met antivirussoftware programma’s waarvan u de herkomst niet goed kent.
- Kijk bij het surfen op internet uit voor het klikken op links of knoppen in pop-upvensters (kleine vensters die plotseling verschijnen). Helemaal als daarin wordt aangeboden uw computer gratis te scannen op virussen, spyware en ander onheil. Vaak wordt juist op die manier stiekem spyware op uw computer geïnstalleerd.
- Houd er rekening mee dat banken en andere bedrijven – zoals Microsoft – nooit via e-mail om uw persoonlijke gegevens zullen vragen, ook niet als u daarvoor eerst op een link in de e-mail moet klikken om naar een website met invulvakken te gaan.
- Update Windows regelmatig, zodat de laatst ontdekte veiligheidslekken gedicht worden.
- Zoek informatie op internet als u een e-mail ontvangt met een tekst die u niet vertrouwt. Met een zoekmachine als www.google.nl kunt u zoeken op de titel van de e-mail of een deel van de tekst daarin. Bij bekende virusmails vindt u dan veel informatie over wat het doet en hoe u het kunt opruimen.