Bevrijd van de dood

Verhalen uit de oorlog

Getty Images

Op 10 november 1945 bevrijdde Jack Boer 2.384 Nederlandse gevangenen uit de Werfstraatgevangenis in Surabaya. Hiermee redde hij hun levens. Een terugblik op zijn leven en deze bevrijdingsactie.

Kort na de oorlog breekt in Nederlands-Indië de bersiap uit. Inwoners van Nederlands-Indië komen massaal in opstand tegen het kolonialisme van Nederland. In deze periode worden veel Nederlanders door opstandelingen gevangen gezet. Onder hen 2.384 Nederlanders in de Wefstraatgevangenis in Surabaya.

De Nederlandse Jack Boer komt er via een uitgelekt plan achter dat de gevangenen vermoord zullen worden, ofwel door hen levend te verbranden, of door vergiftigd voedsel. Jack Boer kende de cipier die hem dit nieuws bracht en beschouwde hem als een humaan en betrouwbaar mens. Hij besloot een bevrijdingsactie op touw te zetten.

Vermomd als Brits officier bevrijdde hij samen met tien Gurkha soldaten de Nederlandse gevangenen uit de gevangenis. Enkele door hem bevrijde gevangenen blikken terug op de bevrijdingsactie.

Over Jack Boer

Jack Boer werd op 28 mei 1911 in Rotterdam geboren als Jacobus Lambertus Boer. Als kind verhuisde hij met zijn ouders naar Batavia, waarna hij op 18-jarige leeftijd in militaire dienst ging.

In 1942 trouwt hij met Willemien Frederiek Hermans, met wie hij ruim 51 jaar samen zou leven. Zij omschrijft Jack als een opgewekte man die intens van het leven en van mensen hield. Hij stond altijd klaar om iedereen te helpen.

Voor en tijdens de oorlog werkte hij bij de Bataafse Petroleum Maatschappij. Hier deed hij mee aan verzetsacties, bijvoorbeeld door kostbare voorraden te vernietigen om te voorkomen dat de Japanners ze in handen kregen. In 1943 werd hij opgepakt, waarna hij afschuwelijke martelingen moest doorstaan. Zijn ervaringen legde hij vast in een dagboek.

Tijdens de bersiap na de oorlog werd ook Jack Boer opgepakt, maar hij wist te ontsnappen en naar Engelse troepen – die inmiddels in de buurt waren geland – te vluchten. Hier werd hij aangesteld als officier van de inlichtingendienst. Jaren na de oorlog ontmoette hij veel mensen die hij destijds uit de gevangenis had bevrijd. Na al die jaren konden ze hem eindelijk persoonlijk bedanken.

Over Stichting Oorlogsverhalen

Stichting Oorlogsverhalen wil verhalen uit de oorlog, zowel uit Nederland als uit de Nederlandse (voormalige) Overzeese Gebieden, vastleggen voor het grote publiek om de bijzondere herinneringen aan de oorlog levend houden.

Auteur