Kun je de krant niet meer goed lezen? Heb je vaak droge ogen? Je bent niet de enige. Regelmatig verandert je ooggezondheid of sterkte op latere leeftijd. Volgens optometristen Soheil en Samiar Madadi Far van Broers Optiek & Optometrie in Zwanenburg past dat bij ouder worden, maar is alert blijven extra belangrijk. Wat zijn hun tips om je ogen gezond te houden?
Wat verandert er aan je zicht na 50 jaar?
Tussen je veertigste en zestigste neemt de elasticiteit van de lens geleidelijk af. Daardoor vermindert het vermogen van het oog om zich aan te passen op korte afstanden en wordt het lastiger om dichtbij scherp te zien. Dat verklaart waarom veel mensen rond deze leeftijd een leesbril of multifocale bril nodig hebben.
Ook kunnen de traanproductie en traankwaliteit met de jaren wat afnemen, waardoor droge ogen vaker voorkomen. Bij vrouwen in of na de overgang spelen soms ook hormonale veranderingen een rol.
Samiar raadt aan om bij zichtproblemen op tijd aan de bel te trekken. Hij krijgt hier in zijn werk veel mee te maken, aangezien hij ook optometrist in het BovenIJ ziekenhuis en voorzitter van de landelijke richtlijnen voor glaucoom voor optometristen is. “Merk je iets aan je zicht? Dan is het altijd verstandig om de sterkte te laten checken of uitgebreider oogonderzoek te doen.”
Kan mijn brilsterkte nog veranderen?
Ja, het is goed mogelijk dat je leessterkte verandert na je veertigste. Soheil: “Vanaf ongeveer 25 jaar blijft de sterkte voor veraf meestal redelijk stabiel. Alleen rond de leeftijd van 40 jaar begint de ooglens geleidelijk zijn elasticiteit te verliezen. Dat proces gaat door tot ongeveer 60 jaar. Daardoor wordt het steeds moeilijker om scherp te stellen op een korte afstand. Dat is een natuurlijk verschijnsel. Veel mensen merken dan dat ze een leesbril nodig hebben.”
Verandert je sterkte plotseling? Dan raden Samiar en Soheil aan om dit voor de zekerheid te laten onderzoeken door een optometrist of een oogarts. “Optometristen beoordelen de gezondheid van het hele oog (van de voorkant tot aan de achterkant) en kijken ook naar de samenwerking tussen beide ogen.”
Hoe vaak moet ik mijn bril vervangen?
Een veelgehoord advies is dat brildragers elke 2 jaar een nieuwe bril nodig hebben. Maar volgens Samiar en Soheil is dat geen strakke regel en hangt het vooral af van je (oog)gezondheid. Samiar: “Merk je problemen met zien? Dan is het altijd slim om je ogen te laten nakijken. Ook als je bijvoorbeeld hoofdpijn krijgt of veel moet knijpen met je ogen om scherp te zien, is het verstandig om te checken of je bril of lenzen aan vervanging toe zijn. Overigens is er soms een oogheelkundige oorzaak.”
Een bril vervangen kost geld, maar die kosten hoef je niet altijd uit eigen zak te betalen. Met een zorgverzekering van a.s.r. kun je kiezen voor de module Bril en lenzen. Daarmee worden de kosten vaak (deels) vergoed. Ook als je lenzen draagt, ontvang je een vergoeding. Je kunt kiezen uit 2 modules voor maximaal € 100 of € 200 korting op de aanschaf van een (half)jaarpakket lenzen of een complete bril op sterkte.
Voorkom problemen met regelmatige controles
Volgens het Oogfonds is 50% van het zichtverlies te voorkomen door tijdige signalering. Samiar en Soheil adviseren om zeker na je veertigste periodiek je ogen te laten controleren. Regelmatige controles (door een optometrist of oogarts) zijn in het bijzonder belangrijk in deze situaties:
- als oogziekten met een erfelijke component, zoals glaucoom, in je familie voorkomen;
- als je diabetes hebt, omdat je dan meer risico loopt op diabetische retinopathie;
- als je langdurig medicijnen gebruikt die de ooggezondheid kunnen beïnvloeden, zoals corticosteroïden of Plaquenil;
- als je een hoge min- of plus sterkte hebt (ga uit van meer dan ±4 tot ±6), waardoor je meer risico loopt op bijvoorbeeld glaucoom
- als je specifiek een hoge minsterkte (meestal hoger dan -6) hebt en daardoor meer kans hebt op met name slijtage van het netvlies, netvliesscheurtjes of andere oogafwijkingen.
Welke oogziektes komen vaker voor op latere leeftijd?
Soms is er meer aan de hand dan een veranderde sterkte. De bekendste oogaandoeningen die vaker voorkomen op latere leeftijd, zijn ouderdomsstaar, maculadegeneratie en glaucoom.
- Ouderdomsstaar betekent dat de ooglens langzaamaan troebel wordt, wat kan leiden tot doffere kleuren, minder contrast, waziger zicht of meer last van tegenliggers.
- Maculadegeneratie tast het centrale deel van het netvlies aan. Dit deel zorgt er normaal voor dat je details goed kunt zien. Daardoor kunnen lijnen krom lijken of kunnen details onduidelijker worden. Je kunt dit bijvoorbeeld merken aan vervorming van het beeld of verminderd zicht.
- Glaucoom is een beschadiging van de oogzenuw, die vaak ongemerkt begint. “Omdat het ziekteverloop meestal heel langzaam is, merk je vaak pas iets als het glaucoom vergevorderd is”, legt Samiar uit. “Komt glaucoom in je eerstelijns familie voor? Dan is het advies om jezelf hier vanaf 40 jaar regelmatig op te laten controleren door een optometrist of oogarts.”
Wanneer direct naar een oogarts?
Merk je acute veranderingen in je zicht? Zie je bijvoorbeeld plotseling flitsen of vervormingen, of valt een deel van het beeld weg? Ga dan dezelfde dag nog naar de huisarts of een optometrist. Zij kunnen je doorverwijzen naar een oogarts.
Wat kun je zelf doen voor je ooggezondheid?
Ook leefstijl kan helpen om je ogen gezond te houden. Volgens Soheil en Samiar dragen deze tips bij aan ooggezondheid:
- Eet verschillende groene groenten en 2x per week vette vis. Dit kan bijdragen aan een gezonder netvlies. Specifiek wordt dit advies vaak gegeven bij leeftijdsgebonden maculadegeneratie.
- Stop met roken. Roken vergroot de kans op bepaalde oogaandoeningen.
- Gebruik eventueel kunsttranen bij droge ogen. Onderzoek wel eerst wat de oorzaak van je droge ogen is. Soms is er een aanwijsbare oorzaak, zoals verstopte klieren in de oogleden.
- Neem micropauzes. Bij geconcentreerd lezen of werken op korte afstand knipperen we minder vaak. Regelmatig pauzeren door in de verte kijken en bewust te knipperen, helpt om de ogen te ontspannen en het traanvocht op peil te houden.
Soheil vult aan: “Je algehele gezondheid is ook bepalend voor je ooggezondheid. Met name als je niet rookt en gezond en gevarieerd eet, heeft dat zeker positieve invloed op je ogen.”
Ook a.s.r. gelooft in gezond leven op jouw manier. Daarom krijg je bij zorgverzekeringen van a.s.r. toegang tot de Zorg voor jezelf app. In die app krijg je persoonlijk advies van huisartsen, diëtisten, mental coaches en fysiotherapeuten. Zo draagt a.s.r. een steentje bij aan een gezondere samenleving.