De Spitzenkandidaat: verkiezing voorzitter Europese Commissie

Getty Images

Op donderdag 23 mei 2019 mogen we stemmen voor een nieuw Europees Parlement. In een speciaal verkiezingsdossier besteedt PlusOnline hier aandacht aan. In dit artikel leest u hoe het zit met de verkiezing van een nieuwe voorzitter voor de Europese Commissie.

Naast een nieuw Europees Parlement staat er straks ook een nieuwe voorzitter van de Europese Commissie. In het verleden was dat een kwestie van ‘ssst’ en ‘gesloten deuren’, maar zo werkt het niet meer. Er zijn nu Spitzenkandidaten die zich warmlopen.  

Taken voorzitter Europese Commissie

Omdat de Europese Commissie het EU-beleid uitvoert, heeft de voorzitter van de commissie veel invloed:
•    Hij geeft leiding aan de Europese Commissie en bepaalt zodoende de politieke agenda van de Commissie (hierbij is het belangrijk te weten dat de Europese Commissie het enige orgaan is dat wetsvoorstellen kan opstellen);
•    Hij belegt de commissievergaderingen en is daar ook voorzitter van;
•    Hij neemt deel aan de vergaderingen van de G7 (vergadering van de zeven rijkste industrielanden);
•    Hij neemt deel aan de belangrijkste vergaderingen van het Europees Parlement;
•    Hij neemt deel aan de belangrijkste vergaderingen van de Raad van Europa (hierin wordt Europese wetgeving besproken door nationale ministers).

Spitzenkandidaat

Vroeger droeg de Europese Raad (de regeringsleiders en staatshoofden van de lidstaten) een kandidaat als voorzitter van de Europese Commissie voor. Het Europees Parlement hoefde eigenlijk weinig meer te doen dan goedkeuren. Dat veranderde in 2014, toen het Europees Parlement meer macht naar zich toe trok.

Elke fractie van het Europees Parlement heeft nu een eigen Spitzenkandidaat. Zo is de Nederlander Frans Timmermans Spitzenkandidaat van de sociaaldemocratische fractie. Na de verkiezingen voor het Europees Parlement wordt de Spitzenkandidaat van de grootste fractie bij de Europese Raad voorgedragen als nieuwe voorzitter van de Europese Commissie.

Veel regeringsleiders zijn niet gelukkig met deze gang van zaken. Zij vinden namelijk dat het Europees Parlement hen nu een voorzitter opdringt. Sommige regeringsleiders hebben al gezegd dat het niet al bij voorbaat vaststaat dat de Spitzenkandidaat van de winnende fractie straks ook voorzitter wordt. Dit verschil van inzicht tussen het Europees Parlement en de Europese Raad zou na de verkiezingen dus zomaar tot een krachtmeting tussen beiden kunnen leiden.

Auteur