Taal… boeken vol zijn erover geschreven. Op tv scoren de spelprogramma’s over taal onverminderd hoog en online is de Taalquiz van PlusOnline een van de populairste rubrieken. De Taalvraag van PlusOnline beantwoordt – u raadt het al – vragen over taal. Deze keer: het wederkerend werkwoord.
Beseffen en zich realiseren
Menig taalpurist ergert zich groen en geel aan het foutieve gebruik van het woord beseffen. Steeds vaker hoor je namelijk zinnen als:
Ik besef me dat ik hem nauwelijks ken
of
De ploeg moet zich beseffen dat harder trainen de kans op succes aanzienlijk vergroot.
Beide zinnen zijn fout. Het woord beseffen is namelijk geen wederkerend werkwoord. Hoe het dan wel moet?
Ik besef dat ik hem nauwelijks ken
Of, met een wederkerend werkwoord:
Ik realiseer me dat ik hem nauwelijks ken.
De tweede voorbeeldzin ziet er dan als volgt uit:
De ploeg moet beseffen dat harder trainen de kans op succes aanzienlijk vergroot.
Of, met een wederkerend werkwoord:
De ploeg moet zich realiseren dat harder trainen de kans op succes aanzienlijk vergroot.
Irriteren en zich ergeren
Nog een woord waarmee menigeen de mist in gaat, is irriteren.
Ik irriteer me mateloos aan onze buurkinderen
Helaas, die zin is dus niet goed. Hoe moet het dan wel?
De buurkinderen irriteren mij mateloos.
Of, met een wederkerend werkwoord:
Ik erger me mateloos aan onze buurkinderen.
Het wederkerende werkwoord
Een wederkerend werkwoord gebruik je in combinatie met een wederkerend voornaamwoord (ik erger me, hij realiseert zich). En om het nog wat ingewikkelder te maken: er zijn verplicht wederkerende werkwoorden en toevallig wederkerende werkwoorden. Een toevallig wederkerend werkwoord is te combineren met woorden als mezelf of zichzelf:
Ik was mezelf elke dag
en
Ik was me elke dag
Beide zinnen zijn goed.
Gaat het om een verplicht wederkerend werkwoord, dan kan zo’n combinatie met bijvoorbeeld mezelf niet:
Ik vergis mezelf
Is niet goed, maar
Ik vergis me
Is wel goed.
Zoals steeds als het over taal gaat: het is best ingewikkeld. Weet u niet precies hoe u een werkwoord moet gebruiken, check het dan op de website van Onze Taal. Meteen bovenaan de homepage vindt u de zoekbalk.
Bronnen:
Onze Taal