Mag de winkel mijn biljet van €100,- weigeren?
Enkele dagen geleden kocht ik voor een bedrag van € 165,-. Mijn twee briefjes van 100 werden geweigerd. Na protest kwam de chef, die pakte mijn twee briefjes van 100 euro en haalde ze door de scanner. Met het geld bleek niets mis, maar hij gaf de briefjes terug, wees mij naar de stickers met een rood kruis en verzocht me ze op het postkantoor te wisselen.
Is het hun goed recht om wettige betaalmiddelen te weigeren?
Ja. Een winkelier mag bepalen dat hij niet in biljetten van 100 betaald wil worden. Of juist alleen in eurocenten. Of in pepernoten. Als een winkel die voorwaarden stelt, dan staat het u als klant vrij daarop in te gaan of niet. Als de voorwaarden u niet bevallen, dan gaat u niet akkoord. En dan koopt u dus niets bij die winkel.
Je kunt je afvragen wat een 'wettig betaalmiddel' dan nog waard is, als het iedereen vrij staat het te weigeren. Wel, die status komt van pas als er van tevoren niet iets is afgesproken over uitzondering van bepaalde biljetten. Dan valt men terug op de regel dat een wettig betaalmiddel een betaalmiddel is, waarvan je onder normale omstandigheden mag aannemen dat het als betaling geaccepteerd wordt.
Dus, als er in een contract van tevoren niets is afgesproken, de transactie heeft plaatsgevonden, de ander weigert dán achteraf uw biljet van €100,-, en het komt tot een rechtzaak, dan staat u sterker dan degene die de betaling in pepernoten eist.
Een rechtzaak hierover lijkt bijzonder onwaarschijnlijk, maar in theorie is het mogelijk. Stel u bent bij de kapper geweest, er hing geen briefje over 'geen grote biljetten', de kapper zei daar ook niets over, maar nadat u fris geknipt bent, gaat de kapper bij kassa tóch moeilijk doen over briefje van honderd. De kapper heeft u dan geknipt, zijn diensten aan u zijn niet meer terug te draaien. Als uw briefje van honderd hem niet bevalt, mag hij naar de rechter.
Voor winkels zal in de meeste gevallen gelden, dat zij de hele transactie niet laten plaatsvinden, als duidelijk is dat u met een biljet van honderd wilt gaan betalen. In dat geval zult u even moeten gaan wisselen, of gewoon ergens anders uw boodschappen doen.
Afronding, geen eurocenten, alleen parkeren met chipknip
Voor de weigering van munten van €0,01 en €0,02 en de afronding naar veelvouden van vijf cent geldt hetzelfde verhaal als voor de biljetten van €100 euro. Als het van tevoren aangegeven staat, is de winkelier vrij dit te doen.
Het geval van een aantal steden (Nijmegen, Apeldoon, Rotterdam) waar het parkeergeld alleen met chipknip voldaan kan worden, ligt iets anders. Op zich was het geen probleem dat de gemeente geen biljetten van €100,- of zelfs maar van €5,- accepteerden in hun automaten, die immers alleen munten lusten. Bepaalde biljetten mogen uitgesloten worden.
Bij de chipknip werd echter AL het contante geld uitgesloten. Bovendien is een gemeente geen winkelier, bij wie het u vrij staat te winkelen of niet. Parkeergeld is een lokale belasting. Belastingen moeten eenvoudig voldaan kunen worden.
Dit is tot voor de Hoge Raad uitgevochten door boze parkeerders, die weigerden hun boete te betalen, omdat zij vonden dat de gemeente hun contant geld had moeten accepteren. Maar 2005 oordeelde de Hoge Raad dat de gemeente wel degelijk de betaalmiddelen mag beperken, zolang daar redenen van openbare orde voor zijn (namelijk het molesteren van automaten met munten erin) en het alternatieve betaalmiddel voldoende voor iedereen beschikbaar is. En dat is de chipknip: iedereen kan hem gratis of tegen zeer geringe vergoeding bij zijn bank krijgen, oplaadpunten zijn overal te vinden.