Vanaf 1 januari 2023 betalen veel huishoudens alsnog het hogere markttarief
Het leek zo mooi: een prijsplafond voor de energiekosten, waardoor je tot 1200 kuub gas en 2900 kWh stroom niet meer zou betalen dan een vastgesteld bedrag. Maar nu de details van de regeling bekend worden kan de energierekening alsnog flink oplopen.
Dat blijkt uit berekeningen van RTL Nieuws aan de hand van onder meer een brief van minister Rob Jetten van Klimaat en Energie aan de Tweede Kamer. De tegenvaller zit in de manier waarop het prijsplafond wordt berekend. Dat is niet -zoals veel mensen verwachten- dat je tot de grens van 1200 kuub gas per jaar 1,45 euro per kuub gaat betalen en tot 2900 kWh stroom betaal je dan 40 cent per kWh. De verwachting was dat je pas daarboven het (veel) hogere markttarief gaat betalen.
Zo eenvoudig werkt het prijsplafond dus niet en dat komt door de jaarnota die voor ieder huishouden op een ander moment in het jaar op de mat valt. De datum voor de eindnota is gekoppeld aan het moment dat je het energiecontract hebt afgesloten en dat kan op ieder moment in het jaar.
Dat maakt het voor de energiebedrijven lastig om dit prijsplafond door te voeren. Want wat doe je bijvoorbeeld met klanten die in april de eindnota ontvangen en dan overstappen naar een ander energiebedrijf. Beginnen ze daar dan met een nieuw plafond?
Om dat te ondervangen is er iets bedacht, dat voor veel huishoudens duur uit kan pakken. Het plafond wordt vooraf uitgesmeerd over het hele jaar en zo ontstaat een prijsplafond per maand. Daarbij is volgens RTL Nieuws wel rekening gehouden met de wintermaanden waarin je meer verbruikt. De rekensom voor bijvoorbeeld gas is dus niet 1200 kuub gedeeld door 365 dagen = maximaal 3,3 kuub per dag. In plaats daarvan wordt er rekening gehouden met het feit dat je in de wintermaanden meer verbruikt dan in de zomer en dankzij dit ‘gewogen’ gemiddelde ligt het maandelijkse prijsplafond in de wintermaanden dus ook hoger. Voor januari 2023 is dat bijvoorbeeld 221 kuub gas, februari is 188 kuub, in juli 2023 is het plafond 17 kuub.
In deze video van leverancier Vattenfall wordt dat goed uitgelegd en zie je alle verbruiksplafonds voor gas per maand. Je kunt 'schuiven' als je een maand veel of weinig gebruikt, maar dat mag alleen totdat de jaarafrekening op de mat valt. Dan wordt er afgerekend tegen een deel 'plafondtarief' en als je meer verbruikt een deel (hoger) markttarief.
RTL Nieuws berekende het volgende voorbeeld:
Je krijgt je jaarafrekening op 28 april. In de periode van 1 januari tot en met 27 april mag je onder het prijsplafond maximaal 647 kuub gas afnemen en 1074 kWh stroom.
Een huishouden dat in die periode 800 kuub gas heeft verbruikt en 1300 kilowattuur stroom zal dan al 153 kuub en 226 kWh tegen de veel hogere markt tarieven moeten afrekenen. Dus hoewel ze op dat moment nog onder de verbruiksgrenzen zitten voor een heel jaar, moeten ze toch al een deel van hun verbruik afrekenen voor prijzen boven het plafond.
Hoe dit precies uitpakt, verschilt sterk per huishouden, want het is onder meer afhankelijk van het verbruik, het moment dat de jaarafrekening op de mat valt en de tarieven die het energiebedrijf op dat moment hanteert. Voor huishoudens die veel verbruiken kan het al vanaf 1 januari 2023 betekenen dat ze een deel van de energiekosten tegen de veel hogere markttarieven moeten gaan betalen. Helemaal als de eindnota vroeg in het jaar op de mat valt, want dan is de ruimte om het eventuele hoge verbruik uit te smeren beperkt.
Volgens RTL Nieuws zorgt dit ervoor dat alleen extreem gemiddelde huishoudens met een extreem gemiddeld verbruik optimaal gebruik kunnen maken van het prijsplafond.
Heeft het zin om over te stappen per 1 januari 2023?
Of het zin heeft om over te stappen per 1 januari 2023 om zo één eindnota te ontvangen is de vraag. Dat zou alleen zin hebben als energiebedrijven aan het eind van het jaar over het hele jaar de balans opmaken en dan over het hele jaar het plafond toepassen. Bovendien is de grote vraag wat volgend jaar de markttarieven worden van de verschillende aanbieders. Dat maakt de precieze gevolgen van een overstap lastig te overzien.