Er was een tijd dat beruchte computervirussen net zo uitgebreid in de media kwamen als de Mexicaanse griep de afgelopen maanden. Tegenwoordig lees je er buiten de computerbladen amper nog over. Maar dat wil niet zeggen dat de computergriep weg is. Integendeel: er gaan meer varianten de wereld over dan ooit.
Wat is een virus?
Een virus is een klein programma dat erop gericht is schade aan te richten op de computer die ermee besmet raakt. Die schade kan variëren van het onnodig innemen van ruimte in het geheugen en op de harde schijf, tot aan het compleet vernietigen van bestanden. Een andere belangrijke eigenschap van virussen is dat ze zichzelf kunnen vermenigvuldigen en verspreiden. Net als echte virussen dus. Dat doen ze voornamelijk door zichzelf te versturen naar andere computers via een netwerk of internet.
Hoewel virussen ook als op zichzelf staande programma's door het virtuele leven kunnen gaan, liften ze meestal ongezien mee met reguliere programma's. Wanneer zo'n besmet programma wordt geopend, wordt automatisch het virus geactiveerd en begint het aan zijn schadelijke werk. Overigens zijn er ook virussen die inactief blijven, totdat ze op een bepaalde datum worden geactiveerd.
Virussen komen niet uit de lucht vallen. Ze worden speciaal geprogrammeerd door lieden die het leuk of spannend vinden te laten zien wat ze kunnen op programmeergebied, om vernielingen aan te richten of in het nieuws te komen. Net zoals gewone vandalen het leuk of spannend vinden om spullen op straat te vernielen. In de loop der tijd zijn er al heel wat virussen gemaakt door dit soort vandalen. En omdat virussen zich makkelijk kunnen verspreiden over internet, blijven computergebruikers ook last houden van virussen die al jaren oud zijn.
Soms merkt u maar weinig van een virusbesmetting, maar meestal is het opletten geblazen bij symptomen als: een steeds trager werkende computer, mysterieus verdwijnende schrijfruimte, onduidelijke foutboodschappen, programma's die niet meer goed werken en bestanden die niet meer teruggevonden of geopend kunnen worden.
Wat kunt u doen tegen virussen?
De meeste mensen weten inmiddels wel dat het noodzakelijk is een antivirusprogramma op hun computer te hebben. Desondanks gebeurt het nog vaak genoeg dat een virus een computer infecteert en vernielingen aanricht. U kunt het volgende doen om de schade van virussen tegen te gaan, of -wanneer uw computer al besmet is- weer te herstellen:
- Zoals al genoemd: zorg dat ervoor dat er altijd een antivirusprogramma is geïnstalleerd. Maar zorg er ook voor dat deze continu draait op de achtergrond op uw computer, zodat virussen direct kunnen worden opgespoord. Op deze manier kan bijvoorbeeld een besmette e-mail die u ontvangt, direct al worden gespot. Veel mensen hebben wel antivirussoftware geïnstalleerd, maar niet aan staan. Dit kunt u instellen bij de opties van de software. U kunt overigens ook zelf direct een scan van uw computer op virussen uitvoeren.
- Zorg ervoor dat uw antivirussoftware bijgewerkt is. Antivirussoftware werkt met zogenaamde virusdefinities. Dit is een beschrijving van de eigenschappen van een virus, zodat het herkent kan worden. Een soort daderprofiel. Omdat er steeds weer nieuwe virussen verschijnen, moet u ook de bijbehorende definities zeer regelmatig downloaden van de website horend bij de antivirussoftware. Het is het verstandig de optie hiervoor op automatisch te zetten. De software zal dan zelf op regelmatige tijden de virusdefinities downloaden en installeren. Houd er wel rekening mee dat de antivirussoftware altijd enige tijd achter zal lopen op de nieuwste virussen. Het kost tijd voordat deze bekend worden en er een definitie voor gemaakt is. Soms wordt er ook een hele nieuwe versie van het antivirusprogramma uitgebracht. Bijvoorbeeld voor een nieuwe versie van Windows. U moet dan uw hele programma upgraden naar een versie waarin gewoonlijk ook meteen allerlei verbeteringen zijn aangebracht.
- Open nooit programma's die als bijlage bij een e-mail zitten, ook niet als ze van een bekende lijken te komen, als u niet zeker weet dat het programma in orde is. Virussen versturen zichzelf namelijk juist vaak vanuit het mail-adresboek van een bekende. Draai ook nooit zomaar programma's die u van een bekende heeft gehad of van internet heeft gedownload. Alleen als ze in een officiële verpakking zitten of van een legitieme downloadwebsite komen, weet u zeker dat er geen virus in zal zitten. Scan altijd voor de zekerheid onbekende programma's op virussen.
- Programma's zijn meestal herkenbaar aan extensies als .exe en dergelijke achter de naam. Toch kunnen ook bestanden met niet programma-extensies achter de naam, virussen bevatten. Sommige virusmakers verhullen de extensie, zodat het bestand bijvoorbeeld een afbeelding lijkt te zijn. Ook kunnen Word-documenten een risico zijn omdat deze programmaatjes kunnen bevatten, genaamd macro's. U kunt overigens wel e-mails met bijlagen veilig openen: het gevaar op virussen ligt bij de bijlage zelf.
- Maak regelmatig een backup van uw belangrijke bestanden. Antivirussoftware kan helpen beschadigde bestanden te herstellen, maar daar zitten grenzen aan. Virussen kunnen bestanden ook onherstelbaar beschadigen of zelfs verwijderen.
- Kijk uit voor herbesmetting. Als u gebackupte bestanden terugzet op uw computer, omdat ze daarop later door een virus beschadigd raakten, controleer deze dan op virussen. Anders heeft u kans dat uw computer weer besmet raakt.
- Antivirusprogramma's kunnen niet alle virussen verwijderen van de computer. Daarvoor moet u soms een speciaal programma, direct gericht op het virus, downloaden van internet. Door te zoeken op de virusnaam die het antivirusprogramma aangeeft, kunt u via de webite van de producent uitvinden of u een speciaal verwijderprogramma moet downloaden. Volg altijd goed de instructies bij zo'n programma op.
- Sommige virussen zijn zo slim geprogrammeerd, dat ze antivirussoftware kunnen blokkeren of het onmogelijk maken om nieuwe virusdefinities te downloaden. U kunt dan eventueel proberen via een andere computer te kijken of er een speciaal verwijderprogramma voor zo'n virus te downloaden is. Soms is er in uiterste gevallen geen andere oplossing dan de vaste schijf te formatteren en al uw programma's en bestanden opnieuw te installeren.
Handige antiviruslinks
Betaalde antivirussoftware:
www.norton-site.com/nl_Antivirus
www.mcafee.com/nl
www.nod32shop.nl
Gratis antivirussoftware:
free.avg.com
www.bitdefender.com/nl/Downloads
Scannen op virussen via internet:
www.bitdefender.com/scanner/online/free.html
www.kaspersky.nl/nl/support/virusscanner
Let op! Als u tijdens het surfen een venstertje ziet verschijnen met de boodschap dat u virussen heeft, ga dan niet in op het aanbod uw computer verder te laten scannen of het virus te laten verwijderen. Deze waarschuwingen zijn vals en installeren via een programma zelf schadelijke software (spyware) op uw computer.