Wat is de ziekte van Graves?

De ziekte van Graves is de meest voorkomende oorzaak van een te snel werkende schildklier (hyperthyreoïdie). In zo'n 70 tot 80 procent is het de veroorzaker. De ziekte is vernoemd naar de ontdekker van de aandoening, Robert James Graves. Zijn Duitse collega Carl Adolph von Basedow beschreef dezelfde symptomen. Daarom hoor je ook wel de benaming ziekte van Basedow of Graves-Basedow. De ziekte komt vaker voor bij vrouwen dan bij mannen en openbaart zich vooral tussen het 25e en 50e levensjaar. 

Gezonde mensen maken antistoffen aan om het lichaam te beschermen tegen virussen en bacteriën. Als je een auto-immuunziekte hebt, maakt je immuunsysteem ook antistoffen aan die je eigen stoffen, weefsels of organen proberen af te breken. De ziekte van Graves is zo’n auto-immuunziekte. Bij deze aandoening vallen de antistoffen de TSH-receptor van de schildklier aan, waardoor die gestimuleerd wordt om te veel schildklierhormonen te produceren.

Symptomen ziekte van Graves

Zo’n schildklier die te veel hormonen produceert wordt ook wel een snelle schildklier genoemd, of in medische termen hyperthyreoïdie. Een te snel werkende schildklier stookt je stofwisseling op, waardoor je allerlei klachten krijgt. Soms zwelt de schildklier op, zodat je een verdikking in je hals ziet (struma). In een later stadium kan de schildklier juist te langzaam gaan werken.

Lichamelijke klachten

• Gewichtsverlies (hoeft niet altijd)
• Verhoogde eetlust
• Niet kunnen aankomen
• Het erg warm hebben
• Transpireren
• Verhoogde hartslag
• Onregelmatige hartslag
• Hartritmestoornissen
• Hartkramp in rust
• Diarree (niet constant)
• Zachte kleverige ontlasting
• Bevende handen (tremor)
• Inwendig 'trillerig' gevoel
• Slapte
• Klamme huid
• Onrustig bewegen
• Struma in de hals
• Brok in de keel- of globusgevoel
• Onrustig slapen
• Niet in slaap kunnen vallen
• Spierzwakte in armen en benen
• Kortademig na inspanning
• Menstruatie wordt minder
• Miskramen, onvruchtbaarheid
• Haaruitval
• Afbrokkelende nagels
• Neiging tot hard werken
• Erg moe tot uitgeput zijn
• Gevoelig voor geluid
• 'Bollende' ogen
• Starende 'schrikachtige' ogen (ook als er geen echte oogziekte is, komt door de spierspanning)
• Rode geïrriteerde ogen (beginnende oogziekte)
• 'Zandkorrels' in ogen (beginnende oogziekte)

Psychische klachten

• Gejaagd gevoel
• Geïrriteerdheid
• Ongeduld
• Emotionele labiliteit
• Nervositeit
• Snel denken en praten
• Vermoeidheid
• Gevoel van uitputting
• Niet kunnen stoppen met werken
• 'Burn-out'
• Angst, argwaan
• Agressie
• Laag zelfvertrouwen

Oogziekte van Graves

Bij de ziekte van Graves komen vaak oogklachten voor: de oogziekte van Graves. De weefsels in de oogkas ontsteken en de oogspieren en het vet in de oogkas zwellen op. Omdat de ogen omringd zijn door bot kunnen ze dan nog maar één kant op, waardoor ze gaan uitpuilen. Je kunt het gevoel hebben dat er zandkorrels in je ogen zitten. Ook kunnen de ogen rood, droog, pijnlijk, gezwollen of branderig zijn. Sommige patiënten zien scheel of dubbel.

Een klein aantal Graves-patiënten, ongeveer 1 procent, heeft last van een huidaandoening genaamd pretibiaal myxoedeem. De huid van de scheenbenen is dan verdikt en gevoelig voor ontstekingen.

Behandeling

De behandeling bestaat uit twee delen. De schildklier wordt aangepakt en daarnaast eventuele oogproblemen. Medicijnen of radioactief jodium kunnen de schildklier afremmen. In een later stadium van de ziekte (vaak na behandeling) kan de schildklier te langzaam gaan werken, waardoor weer andere klachten kunnen ontstaan. Omdat je niet zonder schildklierhormonen kunt, krijg je dan vervangend schildklierhormoon. Zo probeert je arts je schildklierfunctie in evenwicht te houden. Soms wordt de schildklier of een stuk daarvan operatief verwijderd.

Is de schildklierfunctie onder controle, dan verminderen de oogklachten vaak ook. Blijven de oogproblemen zich voordoen? Met oogdruppels, zalf en het dragen van een zonnebril kun je de symptomen bestrijden. Medicatie of bestraling brengt de oogziekte van Graves tot rust. Zit de oogziekte in een rustige fase, dan kan het uitpuilen, scheel of dubbel zien verholpen worden met een operatie.