Tweede Kamerverkiezingen: dit willen de partijen met het onderwijs

Dit artikel wordt geactualiseerd zodra een politieke partij haar verkiezingsprogramma bekendmaakt.

50PLUS

• Meer sport op basisscholen en voortgezet onderwijs
• Klassen kleiner en het aantal lesuren per docent minder
• Ambachtsschool en MAVO komen terug
• Hoger onderwijs moet toegankelijk blijven
• Investeren in volwassenenonderwijs, onderwijs voor ouderen is een basisrecht

D66

• Kinderen vanaf twee jaar gaan naar brede buurtscholen om mogelijke achterstanden tegen te gaan
• Minder regels en minder lesuren voor docenten: beter onderwijs voor kinderen
• Investeren in beter beroepsonderwijs: dat moet beter aansluiten op de arbeidsmarkt dan wel op het hoger beroepsonderwijs
• Een leven lang leren
• Mensen moeten de kans krijgen te stapelen, bij te scholen en een nieuwe carrièredroom te realiseren
• Investeren in wetenschappelijk onderwijs

PVV

• Geen standpunten

GroenLinks

• Een dubbel schooladvies, zodat kinderen makkelijker een hoger niveau kunnen proberen.
• De Cito-score verliest zijn waarde als marketinginstrument: scholen beoordelen op leskwaliteit
• Tweejarige brugklas op scholen met een divers aanbod aan opleidingen 
• Vakken waar iemand goed in is, mag hij op een hoger niveau volgen: onderwijs op maat
• Vmbo- en het mbo-opleidingen moeten beter samenwerken
• De opleidingseisen voor docenten gaan omhoog - net als hun beloning
• Meer ambachtsscholen
• Opleidingen moeten beter op elkaar aansluiten: leerlingen moeten eenvoudiger kunnen stapelen
• Meer leraren, betere docentopleidingen, meer begeleiding en bijscholing voor docenten
• Meer geld voor kleinere klassen en extra begeleiding, zodat kinderen met een beperking niet langer tussen wal en schip vallen
• Op hogescholen en universiteiten geen selectie aan de poort - behoudens uitzonderingen - en studenten kunnen eenvoudig vakken op andere instellingen volgen

SP

• Studiebeurs voor alle studenten, plus een aanvullende beurs voor jongeren uit gezinnen met een laag inkomen
• Op hogescholen en universiteiten geen selectie aan de poort
• Klassen met meer dan 30 leerlingen verdwijnen - doel is een gemiddelde klassengrootte van 23 leerlingen
• Studenten en docenten krijgen maximale inspraak, waarbij de medezeggenschapsraad falende onderwijsbestuurders kan wegsturen.
• Experimenten met democratische universiteiten (studenten krijgen meer invloed op het onderwijs)
• Opleidingen moeten beter op elkaar aansluiten: leerlingen moeten eenvoudiger kunnen stapelen
• Brede brugklassen in het voortgezet onderwijs
• Docenten op havo en vwo hebben een universitaire graad of behalen deze alsnog
• Schrappen administratieve rompslomp: meer tijd voor onderwijs en leerlingen
• Er komen meer vakscholen
• Speciaal onderwijs voor leerliingen met een beperking, gedragsproblemen of een zeer lage intelligentie blijft gegarandeerd
• Ouderbijdrage wordt begrensd en is altijd vrijwillig
• Wetenschappers krijgen een sterkere positie: meer vaste aanstellingen en meer zeggenschap over het gevoerde onderwijs- en wetenschapsbeleid
• Introductie onderzoeksfonds: bedrijven kunnen opdrachten aanbieden maar er ontstaat geen directe band tussen bedrijf en onderzoeker
• Er komt een landelijke cao voor docenten, inclusief een landelijke uitbetaling van salarissen
• Cito- en rekentoets in basisonderwijs verdwijnen: leerlingen worden beoordeeld op hun groeipotentie
• In gemengde wijken zijn scholen een afspiegeling van de buurt; scholen mogen leerlingen niet weigeren vanwege de grondslag van de school
• Op middelbare scholen meer aandacht voor filosofie, religie en levensbeschouwing - bewustwording en omgaan met andersdenkenden

VVD

• Basisprogramma (rekenen, taal, geschiedenis) wordt uitgebreid met vaardigheden als programmeren, ondernemen en samenwerken
• Toelatingseisen Pabo blijven intact, in het voortgezet onderwijs hebben docenten bij voorkeur een master gevolgd
• Voor bewegingsonderwijs op de basisschool worden vakleerkrachten ingezet
• Scholen krijgen een stem in het bepalen van het programma van de lerarenopleiding
• Meer flexibiliteit voor het aantrekken van zij-instromers
• Docenten moeten zich blijven bijscholen
• Betere docenten verdienen een betere beloning en docenten krijgen meer mogelijkheden om zich te specialiseren
• Leerplicht gaat naar vier jaar
• Leerachterstanden (w.o. taal) sneller opsporen en wegwerken
• Passend onderwijs blijft intact
• Hoogste schooladvies wordt leidend
• Een nieuwe school starten moet makkelijker worden, maar wel pas na goedkeuring door de Inspectie van het Onderwijs
• Scholen krijgen meer vrijheid een deel van het lesprogramma zelf in te vullen
• Scholen moeten transparanter worden en zich meer openstellen voor feedback van belanghebbenden
• Scholen die het volgens de Inspectie goed doen, krijgen meer vrijheid, scholen die het slecht doen, gaan eerder dicht
• Nederlandse tradities, waarden en vrijheden worden verankerd in het onderwijs
• Meer aandacht voor seksualiteit, met de nadruk op respect, grenzen en gevoelens
• Op elke school worden homo's, lesbiennes, biseksuelen en transgenders volledig gerespecteerd - door leerlingen, docenten en leiding
• VMBO-scholen moeten beter aansluiten op vervolgonderwijs, onder meer door VMBO en MBO te laten samenwerken met elkaar en met regionale bedrijven
• Leerlingen die zakken voor hun eindexamen, moeten deelcertificaten kunnen volgen op hun eigen middelbare school
• Leerlingen moeten vakken op verschillende niveaus kunnen volgen
• Er moet meer ruimte zijn voor loopbaanoriëntatie
• Instellingen in het vervolgonderwijs moeten leerlingeninstroom kunnen beperken, bijvoorbeeld vanwege kwaliteitseisen of arbeidsperspectieven
• MBO-opleidingen moeten meer mogelijkheden krijgen de inhoud van hun opleiding in samenspraak met het lokale bedrijfsleven vast te stellen
• Bedrijven mogen BBL-leerlingen (beroepsbegeleidende leerweg) een vergoeding geven in plaats van loon, zodat het aantal BBL-plekken kan toenemen
• Studiebijsluiter wordt in het gehele vervolgonderwijs verplicht
• Onderwijsinstellingen in het vervolgonderwijs moeten kwaliteitsafspraken opstellen - bij goede resultaten volgt een financiële beloning
• Studenten moeten meer regie krijgen over hun studiecarriere, bijvoorbeeld met leerrechten of studievouchers
• Studenten mogen zelf het tempo van hun studie bepalen door zich voor slechts voor een deel van de vakken in te schrijven
• OV-studentenkaart blijft gehandhaafd

PvdA

• Geleidelijk toewerken naar één voorziening voor opvang van kinderen van nul tot twaalf jaar, waarin kinderopvang, voorschoolse educatie en peuterspeelzalen in elkaar opgaan - te beginnen met minimaal zestien uur per week betaalde kinderopvang voor kinderen tussen twee en vier jaar (onafhankelijk van het wel of niet werken van de ouders)
• Er komen drie schooladviezen: voorbereidend vakonderwijs, voorbereidend beroepsonderwijs en voorbereidend hoger onderwijs
• Ieder kind gaat eerst naar een brede brugklas - meer tijd om zich te ontwikkelen
• Kinderen met een beperking doen zoveel mogelijk mee in het regulier onderwijs - ouders mogen daarbij zelf bepalen naar welke school hun kind gaat
• Voor leraren in primair en voortgezet onderwijs gaat de lestaak stapsgewijs terug naar 20 uur: leraren hebben dan tijd te investeren in de leskwaliteit en leerlingbegeleiding
• Mensen die eerder hun middelbare-schooldiploma niet hebben afgemaakt krijgen de ruimte dat alsnog te doen
• Extra investeren in het beroepsonderwijs en bijscholing van werknemers: in vijftien jaar tot 10 miljard euro extra per jaar

SGP

• Scholen hebben te veel te lijden onder Haagse bemoeizucht: het onderwijsprogramma moet minimaal twee reguliere kabinetsperioden stabiel blijven
• Leeftijdsgrens van leerplicht mag niet naar beneden
• Minder leerwegen en niveaus in VMBO en MBO
• MBO moet meer ruimte krijgen voor afspraken met instellingen en bedrijven zodat de beroepspraktijk dichterbij komt
• Budget aanvullende beurs voor studenten gaat omhoog
• Beperking van het collegegeld voor een tweede studie
• Strengere eisen voor de lerarenopleidingen
• Lesgeven op havo of vwo vereist in principe een universitaire opleiding
• Prestatieafspraken in wetenschappelijk onderzoek verdwijnen
• Meer ruimte voor fundamenteel onderzoek

PvdD

• Duurzaamheid, voedsel, natuur en dierenwelzijn worden vaste onderdelen van het lespakket op basisschool en voortgezet onderwijs
• Onderwijsinspectie treedt op tegen scholen die geen voorlichting geven over LHBTI-diversiteit (lesbische, homoseksuele, biseksuele, transgenders en interseksuele mensen)
• Basisschoelen en voortgezet onderwijs geven les in mediawijsheid en schoolzwemmen en sport komen terug in het onderwijs
• Scholen worden niet afgerekend op cijfers, maar op de daadwerkelijke ontwikkeing van de leerling
• Meer vrijheid voor leraren, leerlingen en ouders voor wat betreft het bepalen van prioriteiten
• Menselijke maat in plaats van schoolfabrieken
• Docenten zijn universitair geschoold en krijgen het salaris dat past bij hun taken
• Kinderopvang tot 4 jaar wordt onderdeel van het door de staat aangeboden basisonderwijs
• De basisbeurs keert terug en de OV-kaart blijft geldig zolang de student studiefinanciering geniet
• Verlaging collegegeld en mogelijheid voor flexstuderen
• MBO en HBO werken nauwer samen zodat de overstap voor studenten makkelijker wordt
• Meer transparantie in wetenschappelijk onderzoek
• Financiering van wetenschappelijk onderzoek via vaste (meerjarige) financiering verbetert de kwaliteit en onafhankelijkheid

VNL

• Geen samenvoeging hoger beroepsonderwijs en wetenschappelijk onderwijs
• Selectie aan de poort in zowel het hoger beroepsonderwijs als in het wetenschappelijk onderwijs
• Onderwijs individualiseren: leerlingen moeten de ruimte krijgen om te werken op hun eigen niveau
• Bijzonder religieus onderwijs wordt niet langer gefinancierd door de overheid
• Hogere salarissen voor leraren

DENK

• Scholen krijgen de wettelijke taak om intercultureel contact tussen leerlingen te bevorderen en te organiseren
• Stagegarantie voor studenten
• Meer taalonderwijs, inclusief keuzevakken Portugees, Spaans, Mandarijn, etc.
• MBO-docenten doen jaarlijks een praktijkstage
• Meer ruimte voor nieuwe beroepsopleidingen
• Afschaffen van het sociaal leenstelsel, invoering inkomensafhankelijke basisbeurs
• Collegegeld per vak
• Vrijheid van onderwijs moet worden beschermd - ook islamitische onderwijsinitiatieven verdienen steun
• Er moeten voldoende opleidingen tot islamitisch geestelijke en iman zijn
• Schooladvies wordt standaard omhoog bijgesteld als de eindtoets hoger uitvalt
• Meer brede brugklassen, meer brede scholen
• Minder onomkeerbare selectiemomenten
• Minder regel- en controledruk op scholen
• Hogere salarissen voor leraren
• Klassen tellen maximaal 25 leerlingen
• Leraren gaan op huisbezoek om ouders meer bij de school te betrekken
• Verschillende onderwijsvormen moeten beter op elkaar aansluiten