Wat doet mijn gemeente voor mantelzorgers?
Met hulp van AI onderzocht Plus Magazine de mantelzorgwaardering in alle 342 gemeenten in Nederland. Ten opzichte van 2024 gaan mantelzorgers er niet op vooruit.
Gemeenten verantwoordelijk
De overheid is doordrongen van het belang van mantelzorgers en biedt op allerlei manieren ondersteuning. Sinds 2015 zijn gemeenten verantwoordelijk voor het mantelzorgcompliment als extra blijk van waardering. Daarvoor was het een landelijke regeling en kregen mantelzorgers €200 van de Sociale Verzekeringsbank.
Dat is nu zeldzaam, al zijn er positieve uitzonderingen: bijvoorbeeld in Valkenburg aan de Geul krijgen mantelzorgers ook nu nog €200. Andere gemeenten geven een bloemetje of uitje. Weer andere gemeenten bieden helemaal geen compliment, maar alleen ondersteuning.
Vage rompslomp en faillissementen
Gemeenten maken het mantelzorgers niet altijd makkelijk. Je moet aan voorwaarden voldoen (vaak minimaal 8 uur per week mantelzorgen) en om de waardering te krijgen moet je je aanmelden. Meestal digitaal. Dat maakt dat veel mantelzorgers die wel recht hebben op een compliment, dat extraatje niet krijgen. Dat de regels in iedere gemeente weer anders zijn, maakt het ook niet makkelijker. Bij de ene gemeente moet je vóór 1 september je aanvraag indienen. Bij andere kan dat pas vanaf 1 november. De ene gemeente noemt het een compliment. De ander een waardering.
Veel gemeenten informeren niet of niet helder over deze regeling voor mantelzorgers. Eind september was er bij tientallen gemeenten nauwelijks informatie te vinden over de hoogte of de vorm van het mantelzorgcompliment voor 2025. Veel gemeenten besteden het uit en ook dat gaat wel eens mis. In Meppel bestaat het compliment uit een tegoed op ‘Meppelpas’. Maar die organisatie is nu failliet. In Deventer, Rucphen, Steenbergen en Zaanstad gingen de partijen die verantwoordelijk zijn voor verschillende ‘Passen’ ook op de fles. Die complimenten zijn daardoor meestal niets meer waard.
Veel eraf, weinig erbij
Bovendien zijn gemeenten minder gul. Op veel plaatsen blijft het compliment gelijk, maar gecorrigeerd naar inflatie zou de €200 uit 2015 nu €262 moeten zijn. Dat is het nergens. Bij verschillende gemeenten gaat het compliment zelfs omlaag. In Harderwijk daalt het compliment van €100 naar €75. Baarn had vorig jaar nog een compliment van €200, nu is dat €125, Landgraaf van €150 naar €100. In totaal tellen we dit jaar acht gemeenten die het mantelzorgcompliment verlagen. Volgend jaar (2026) komt daar in elk geval nog Nijmegen bij. Die heeft nu nog een compliment van €200, maar stopt daarmee. Slechts twee gemeenten geven mantelzorgers dit jaar iets erbij: Beverwijk gaat van €25 naar €30 en Bladel van €35 naar €50.
Hoe vraag ik een mantelzorgcompliment of waardering aan?
De voorwaarden verschillen sterk per gemeente. Als je in de kaart op een gemeente klikt, zie je een link naar de website van de gemeente voor meer informatie. Wacht niet te lang met aanvragen: veel gemeenten willen dat je dat voor 1 oktober doet. Ander weer voor 1 november. Anderen geven het hele jaar. Meestal stelt de gemeente als voorwaarde dat je minimaal 3 maanden per jaar, 8 uur per week mantelzorger bent, én dat je je aanmeldt als mantelzorger bij de gemeente. Soms moet iemand die mantelzorg ontvangt het aanvragen, soms juist de mantelzorger zelf. Maar ook dat verschilt sterk per gemeente. Klop dus aan bij je gemeente als je meer wilt weten over het mantelzorgcompliment en deze kaart met alle 342 gemeenten van Nederland zou dat makkelijker moeten maken.
Klik op een gemeente voor meer informatie
‘Postcode moet niet uitmaken’
MantelzorgNL, de belangenorganisatie voor mantelzorgers, waarschuwt al langere tijd voor dit probleem. “De waardering voor mantelzorgers verschilt sterk per gemeente en neemt in veel gevallen niet toe, terwijl de zorgdruk juist toeneemt. De verschillen in regels en voorwaarden en de onduidelijke communicatie, maken het voor mantelzorgers lastig om de waardering te ontvangen waar ze recht op hebben. Het moet niet uitmaken welke postcode je hebt: je moet kunnen rekenen op dezelfde ondersteuning en waardering”, laat een woordvoerder weten.
Mijn gemeente biedt geen mantelzorgwaardering of -compliment?
Ook in dat geval kan het nog de moeite waard zijn om bij de eigen gemeente te informeren naar regeling voor mantelzorgers. Neem bijvoorbeeld Amsterdam. Die gemeente is wat zuinig met het compliment (laag bedrag, strenge voorwaarden), maar biedt mantelzorgers soms wél een voordelige parkeertarief. Dat kan in een stad veel uitmaken. Zo hebben andere gemeenten soms interessante extra’s voor mantelzorgers, die misschien geen compliment zijn, maar wel de moeite waard.
Zo kwam dit onderzoek tot stand
Net als vorig jaar hebben we gebruik gemaakt van ChatGPT om deze informatie snel online te zoeken. Daarna is alle informatie door onze redactie gecontroleerd.
Daarbij viel op dat ChatGPT nu veel sneller én slimmer is dan een jaar geleden. Waar de kunstmatige intelligentie toen nog worstelde met de omvang van deze opdracht en regelmatig fouten maakte een verkeerde links gaf, is het nu bijna foutloos. In informatie klopte in meer dan 90% van de gevallen mét werkende links naar de bron.
