Koolmonoxide levensgevaarlijk
Elk jaar overlijden 5 tot 10 Nederlanders aan koolmonoxidevergiftiging en er belanden honderden mensen door koolmonoxide in het ziekenhuis. Dit onzichtbare en reukloze gas is levensgevaarlijk. Gelukkig kun je allerlei dingen doen om een koolmonoxidevergiftiging te voorkomen. Hoe doe je dat? En hoe ontstaat een vergiftiging met dit gas eigenlijk?
Wat is koolmonoxidevergiftiging?
Koolmonoxide is een gas dat je niet kunt ruiken, proeven of zien. Toch kan dit gas grote gevolgen hebben. Als je langere tijd in een ongeventileerde ruimte met koolmonoxide zit, kan dat heftige klachten veroorzaken. Je kunt er zelfs bewusteloos door raken of – in een uiterst geval – eraan overlijden. Het is dan ook belangrijk dat mensen direct de ruimte verlaten als er ook maar een vermoeden van koolmonoxide is.
Als je wordt blootgesteld aan hoge concentraties koolmonoxide, kun je snel bewusteloos raken. Door koolmonoxide gaat er namelijk onvoldoende zuurstof naar belangrijke organen, zoals je hersenen. Je kunt daardoor een acute koolmonoxidevergiftiging oplopen, waarbij je heftige hoofdpijn krijgt en zelfs bewusteloos kunt raken.
Hoe herken je koolmonoxidevergiftiging?
De eerste klachten bij een koolmonoxidevergiftiging zijn vaak hoofdpijn, misselijkheid, duizeligheid, sufheid, een snellere hartslag en braken. Uiteraard wijzen die klachten op zichzelf niet standaard op koolmonoxidevergiftiging; je kunt ook gewoon een griepje hebben. Hoe je een koolmonoxidevergiftiging wél goed herkent? Met een koolmonoxidemelder! Deze melder waarschuwt je direct dat er koolmonoxide in de lucht hangt, waardoor je op tijd de brandweer kunt inschakelen.
Verder kun je koolmonoxide in de ruimte herkennen aan deze gevolgen:
• Meerdere mensen in dezelfde ruimte krijgen ongeveer dezelfde klachten.
• De ramen beslaan doordat er vocht vrijkomt.
• Als je het gas aanzet, dan kleuren de vlammen oranje of geel in plaats van blauw. Ook zijn de vlammen vaak hoger en flikkeren ze meer.
Koolmonoxide herkennen is overigens heel belangrijk. Als je er snel bij bent, hoeft een koolmonoxidevergiftiging geen ernstige gevolgen te hebben.
Hoe ontstaat koolmonoxidevergiftiging?
Meestal is koolmonoxidevergiftiging het gevolg van een combinatie van slechte ventilatie en een slecht onderhouden gastoestel. Het gevaar op een vergiftiging is in de winter het grootst, omdat we dan vaak meer stoken en minder ventileren.
Koolmonoxide ontstaat doordat er te weinig zuurstof in een ruimte is. Een gastoestel heeft zuurstof nodig om aardgas te kunnen verbranden. Bij te weinig zuurstof is de verbranding onvolledig en ontstaat er koolmonoxide.
De kans op een koolmonoxidevergiftiging is het grootst bij open verbrandingstoestellen, die hun lucht voor de verbranding uit de ruimte halen. Denk daarbij aan een keukengeiser zonder afvoer of een gaskachel. Ook kan koolmonoxide ontstaan door vervuiling in het toestel of een defecte brander.
Los van kachels en geisers zonder afvoer, zijn slecht werkende cv-ketels een veelvoorkomende oorzaak van koolmonoxide. De cv-ketel staat vaak in een ruimte met weinig ventilatie. Als de ketel niet goed werkt, kan er koolmonoxide vrijkomen en in de ruimte blijven hangen. Het is dan ook heel belangrijk om regelmatig cv-onderhoud te laten doen. Dat geldt ook als je een relatief nieuwe ketel hebt. Volgens het Rode Kruis ontstaat de helft van de vergiftigingen bij een relatief nieuwe cv-ketel.
Hoe kun je koolmonoxidevergiftiging voorkomen?
Uiteraard wil je een vergiftiging met dit gevaarlijke gas graag voorkomen. Deze tips helpen daarbij:
• Koop koolmonoxidemelders. Hang deze op in iedere ruimte met een verwarming, open haard of andere gasbron (op 1-3 meter afstand van de koolmonoxidebron). Hang ze ook op in iedere ruimte zonder gastoestel, bij voorkeur op ademhoogte.
• Zorg dat je altijd ventileert in huis. Dat kan zijn door roosters open te zetten of door te zorgen dat je raam altijd op een kier staat, ook in de winter.
• Laat minimaal één keer per jaar je cv-ketel controleren door een professional. Dan weet je zeker dat de ketel nog naar behoren werkt.
• Vervang je cv-ketel op tijd als deze kuren vertoont.
• Laat ook je geiser regelmatig controleren door een erkend bedrijf. Als de vlam in de geiser niet meer blauw is, wijst dat op problemen.
• Verplaats nooit zelf een gasketel. Laat dit altijd over aan een erkende installateur.
Wat moet je doen als je koolmonoxidevergiftiging vermoedt?
Heb je het vermoeden dat er bij jou of iemand anders koolmonoxide in huis is? Kom dan direct in actie:
• Ga meteen naar buiten of zorg dat de mensen en huisdieren in de ruimte naar buiten gaan. Let op: ga niet zelf naar binnen om iemand te waarschuwen. Dat is levensgevaarlijk!
• Schakel het gastoestel uit (als daar nog tijd voor is).
• Bel onmiddellijk 1-1-2 om zo de brandweer en een ambulance in te schakelen, ook als je niet zeker weet of er sprake is van koolmonoxide.
• Onderneem stappen om een volgende koolmonoxidevergiftiging te voorkomen. Zo is het heel belangrijk om je cv-ketel regelmatig te laten controleren (en op tijd te vervangen) en om koolmonoxidemelders in huis op te hangen.
• Laat na afloop het toestel nakijken door een installateur, zodat je zeker weet dat het weer naar behoren werkt.
