Vragen over zonnen

Na de houdbaarheidsdatum
In de zomer van 2008 heb ik zonnebrandcrème gekocht met een houdbaarheid van een jaar. De fles is nog niet open geweest. Kan ik de crème dit jaar alsnog gebruiken?     
Ria van der Wal

Ja, dat kan. Na afloop van de op de verpakking aangegeven periode – het aantal maanden dat het product na aankoop in de winkel houdbaar is, staat vermeld in de afbeelding van een open potje – loopt de beschermingsfactor langzaam terug. Hoe hard dat precies gaat, is niet bekend, maar dermatologen schatten dat factor 30 na twee jaar is teruggelopen tot factor 27 à 28. Hetzelfde gebeurt als de verpakking eenmaal geopend is.

Overigens doen mensen vaak te lang met een fles zonnebrandcrème, omdat ze te weinig van het product aanbrengen. Om de beschermingsfactor te krijgen die op de verpakking staat, dient u een dikke laag op de huid te smeren. Herhaal dat elke twee uur en telkens na het zwemmen. Oók als het product waterbestendig is. Een waterproof zonnebrandcrème beschermt vooral ín het water en tijdens het transpireren. Na het zwemmen – en helemaal na het afdrogen – blijft er niet veel meer van over op de huid.

Veilige zelfbruiners
Hoe veilig is het om zelfbruinende crème te gebruiken als bescherming tegen de zon?         
Corry Houben-Wilms

Niet het soort product, maar de beschermingsfactor bepaalt de mate waarin u tegen de zon beschermd bent. Kiest u een zelfbruinende crème of een dagcrème met een goede beschermingsfactor, dan is het niet nodig om dat lichaamsdeel óók met zonnebrandcrème in te smeren.

Meestal zit in zelfbruiners echter géén beschermingsfactor. Neem dan een zonnebrandcrème met een beschermingsfactor die past bij uw huidtype (zie kader hieronder). Het maakt niet uit of u een duur of goedkoop zonnebrandproduct aanschaft; de beschermingsfactor is altijd gegarandeerd.[PAGEBREAK]Overgevoelig voor licht na medicijnen
Ik gebruik verschillende medicijnen die tot gevolg hebben dat mijn gezicht onmiddellijk op zonlicht reageert. Zelfs van de lichtste zonnestraal krijg ik meteen rode uitslag in de vorm van bultjes die erg jeuken. Ik gebruik al jaren een zeer vette dagcrème. Kan ik nog meer doen om klachten te voorkomen?   
Margo Dekkers  

Sommige geneesmiddelen, zoals antibiotica, plaspillen, pijnstillers en middelen tegen suikerziekte, hartklachten of reuma, kunnen een overgevoeligheidsreactie voor licht (fotosensibilisatie) veroorzaken. Dat staat in de bijsluiter vermeld. De huid die in de zon komt, verbrandt dan sneller, wordt vlekkerig, jeukt of vertoont bultjes.

Een overgevoeligheidsreactie voor licht door medicijnen is niet te voorkomen. Wel zijn er verschillende manieren om de klachten te verlichten. Als de reactie niet ernstig is, kan een natte doek op de huid helpen de zwelling te verminderen. Bij jeuk helpen tabletten die de allergische reactie onderdrukken (antihistaminica). Gaat u naar buiten, zorg er dan voor dat u zich met een zeer hoge beschermingsfactor (50+) insmeert, ook als het bewolkt is. Bij heel ernstige klachten kan in overleg met de arts de dosering van uw medicijnen mogelijk iets worden verlaagd.  

Vlekken na zonnebank
Toen ik na een antibioticakuur onder de zonnebank ging, kreeg ik allemaal vlekken op mijn armen. Die zijn nadien nooit meer helemaal weggegaan. In de zon worden ze donkerder van kleur. Kunnen de vlekken zich tot kanker ontwikkelen?        
Herma Copier

Nee. Een overgevoeligheids- reactie op licht en de ontwikkeling van huidkanker zijn twee heel verschillende processen,die niets met elkaar te maken hebben. 

Gelijkmatig bruinen
Tijdens het fietsen zijn mijn onderbenen altijd bloot, toch blijven het een beetje ‘melkflessen’.Hoe komt het dat je benen minder snel bruin worden dan je hoofd en je armen?          
Marja Mulders  

Als armen en benen precies evenveel zon krijgen, worden ze gelijkmatig bruin. Maar juist daar zit het probleem: dat lukt bijna nooit. Fietst u met korte mouwen en zonder hoed of petje, dan zijn uw gezicht en armen bijna constant aan het zonlicht blootgesteld. Blote (onder)benen worden deels afgeschermd door uw armen en uw romp. Ook de fietsbeweging zelf zorgt ervoor dat de onderbenen minder zon vangen. De enige oplossing is uw benen in te smeren met een zelfbruinende crème of wat te laten ‘bijkleuren’ door af en toe languit in een tuinstoel te gaan zitten.[PAGEBREAK]Bang voor huidkanker
Ik ben pas bij de dermatoloog geweest voor een paar zogeheten ‘zonschadeplekjes’. Dat waren rode plekjes die door de arts met stikstof zijn behandeld. Ik ben geen fanatieke zonaanbidder, maar ik vind het wel lekker om af en toe in de zon te zitten. Mag dat nu nog?         
Frans van Vliet  

Uw zorg is begrijpelijk, maar het feit dat een huidplekje (in welke vorm dan ook) is verwijderd, is geen reden om de zon helemaal te mijden. Sterker nog, een mens heeft zonlicht nodig om vitamine D te produceren. Die zorgt voor sterke botten en tanden, en speelt een belangrijke rol bij het in stand houden van de weerstand.

Let wel: voor de aanmaak van vitamine D is twee of drie keer een kwartiertje zonlicht per dag genoeg. Het idee dat je meer vitamine D aanmaakt als je langer in de zon zit, is een fabeltje.

Huidkanker ontstaat niet van de ene op de andere dag; daar gaan meestal jaren van (te veel) zonnen aan vooraf. Het effect van al die UV-straling stapelt zich als het ware op. Het is dus niet zo dat een klein beetje zon een enorm extra risico oplevert. Het allerbelangrijkste is ervoor te zorgen dat u nooit verbrandt. Gaat u de zon in, smeer onbedekte huid dan dik in met een zonnebrandcrème en herhaal dat elke twee uur. Tussen 12.00 en 15.00 uur, als de zonkracht het sterkst is, is het beter om de zon helemaal te mijden.

Bing Thio is dermatoloog in het Erasmus Medisch Centrum te Rotterdam