Een paar jaar geleden is onze moeder overleden. Onze vader heeft toen alles gekregen en wij krijgen onze erfdelen pas als onze vader is overleden. Dit is natuurlijk helemaal prima want wij gunnen vader dat hij gewoon door kan leven. Maar nu heeft hij sinds een tijdje een nieuwe vriendin en ze draaien er samen heel veel geld doorheen. Kan het zo zijn dat hij alles opmaakt en dat er voor ons uiteindelijk niets meer overblijft? En kunnen wij hier iets aan doen?
Ik begrijp van u dat moeder geen testament had en dat dus het wettelijk erfrecht van toepassing was bij het overlijden van moeder. Binnen het wettelijk erfrecht en bij een testament waarbij de wettelijke verdeling van toepassing is, zijn de langstlevende en de kinderen de erfgenamen, krijgt de langstlevende echtgenoot de beschikking over alles wat nagelaten wordt en krijgen de kinderen een niet-opeisbare vordering op deze langstlevende echtgenoot ter grootte van hun erfdeel. De langstlevende echtgenoot mag daarover in principe vrij beschikken. Dit betekent ook dat hij/zij het vermogen helemaal op kan maken als hij/zij dat wil. Dit is natuurlijk niet de bedoeling, maar het kan wel.
In het huidige wettelijke erfrecht heeft de wetgever namelijk het ongestoord verder leven van de langstlevende echtgenoot centraal gesteld. Deze beschermingsgedachte van de langstlevende biedt in beginsel geen ruimte voor afweging van belangen waarbij belangen van de kinderen voorop zouden moeten komen te staan. De vrije beschikkingsbevoegdheid van de langstlevende kan slechts ingeperkt worden als sprake is van een zeer extreem uitgavenpatroon. De kinderen kunnen in dat geval de rechter vragen om het vermogen van de langstlevende onder bewind te stellen. Zij moeten dan wel kunnen bewijzen dat de langstlevende “als gevolg van geestelijke of lichamelijke toestand, niet meer in staat is ten volle de vermogensrechtelijke belangen zelf waar te nemen”.
Ook kunnen de kinderen de rechter vragen om conservatoir beslag te leggen op (een deel van) het vermogen van de langstlevende. In een dergelijke zaak is door het Hof nog niet zo lang geleden beslist dat het ongestoord verder kunnen leven slechts zijn begrenzing kent daar waar de langstlevende misbruik van zijn/haar bevoegdheid maakt, d.w.z. dat de langslevende over de nalatenschap beschikt met geen ander doel dan (een van) de kinderen in (zijn respectievelijk) hun verhaalsmogelijkheid te benadelen. Uit deze en andere rechtszaken is inmiddels gebleken dat er niet snel sprake zal zijn van misbruik van bevoegdheid door de langstlevende.
N.B. Bedenk in dit kader dat als de nalatenschap is opgesoupeerd door de langstlevende de nalatenschap van de langstlevende in elk geval nog een schuld aan de kinderen bevat. Voor eigen kinderen kan dit een teleurstelling zijn, maar de erfgenamen van de langstlevende (bijvoorbeeld stiefkinderen) moeten dus extra alert zijn bij de keuze van wel/niet aanvaarden.
Ook een vraag?
Let uw vraag gratis voor aan het deskundigenpanel van Plus Magazine, met daarin onder meer pensioen en AOW-experts, een notaris, fiscaal specialisten, juristen en deskundigen op het gebied van consumentenrecht. U kunt uw vraag stellen via
www.plusonline.nl/geldkwesties
