Meester Frank Visser: 'Als u mij wraakt, zwaait er wat!'

Het is niet de bedoeling dat een rechter wordt ­vervangen omdat hij tijdens de procedure een tussen­tijdse beslissing neemt die een van de ­partijen niet bevalt. Zoals om een ­getuige al dan niet te horen, of geen uitstel meer te ­verlenen.

Helaas worden de laatste jaren dergelijke ­onterechte verzoeken toch wel toegewezen. Dan zegt men ­bijvoorbeeld dat uit een tussenuitspraak voor­ingenomenheid blijkt. Ja, dan weet ik er nog wel een! Elke rechterlijke uitspraak geeft dan blijk van vooringenomenheid, omdat een van de partijen nu eenmaal ongelijk krijgt – iets wat de rechter natuurlijk niet pas bij de uitspraak zelf heeft bedacht. Met ­terugwerkende kracht geeft elk vonnis blijk van vooringenomenheid, omdat het de argumenten van de verliezer verwerpt.

Maar goed, als dat allemaal kan, ben je als advocaat gek als je het niet ­probeert. Niet geschoten is altijd mis. En een rechter die niet mee lijkt te ­werken, wil je liefst zo snel mogelijk vervangen. Vandaar dat de wraking een grote vlucht heeft ­genomen.

Toch kunnen we niet zonder de ­wraking. Als het goed wordt toegepast, beschermt het ons ­tegen rechters die het te bont maken. Zoals in de zaak die ik nu ga bespreken.

Het begon op een gewone ­regenachtige ­middag, ­ergens in een zaaltje van het kanton­gerecht. De kanton­rechter had partijen uitgenodigd voor een hoorzitting. Bij aanvang ging het al mis: de ­advocaat van de eiser ergerde zich aan het feit dat de kantonrechter geen toga droeg. Dat doen ­oudere kantonrechters soms, uit een oogpunt van laag­drempeligheid. Geen reden tot wraking, maar de toon was gezet.

Die toon verslechterde toen de ­kantonrechter de ­gedaagde liet weten ‘‘te begrijpen wat hij ­voelde.’’ Dit schoot de advocaat van de eiser in het ­verkeerde ­keelgat. ‘‘Nou, en ik begrijp niet, dat u dat ­begrijpt!’’ riep hij uit. Dat had hij beter anders kunnen ­formuleren, want de kantonrechter ontstak in ­grote woede. Zo groot, dat de advocaat liet weten hem te gaan wraken. Dat leidde natuurlijk tot nog meer ­ongenoegen. ‘‘Als u mij wraakt, dan zal ik een klacht ­tegen u indienen en ik zal het u nog heel moeilijk maken’’, riep de zwaar ­beledigde kantonrechter. De advocaat schrok hier zo van dat hij het ­wrakingsverzoek toen maar niet doorzette, waarna de hoor­zitting werd afgerond.

Thuis bijgekomen van de schrik bedacht de advocaat zich. De wraking werd alsnog doorgezet. Waarna de zaak bij de wrakingskamer van de rechtbank terechtkwam.

U zult begrijpen dat het wrakings­verzoek werd toegewezen. Een rechter die zich zo laat gaan, ­getergd of niet, verliest meer dan alleen zijn geduld. Hij verliest zijn ­geloofwaardigheid. Hij werd ­terecht gewraakt.

Ik ben ook eens met succes gewraakt, terwijl ik al een eerste versie van het vonnis zat te schrijven. Degene die mij wraakte, had ik daarin laten winnen.