Meester Frank Visser: 'Stap liever niet voor elk wissewasje naar de rechter'

Een verontrustende ontwikkeling, waarbij voor heel kleine bedragen steeds vaker een incassoprocedure in gang wordt gezet. Zo kwam ik er zelfs eentje tegen waarvoor bij de rechter een proces werd begonnen om 20 euro! Waarom doen bedrijven dat? Dat zit zo. 

Een bedrijf begint zelf bijna nooit een proces om zo’n kleine vordering te incasseren. Dat kost meer dan het oplevert. Wat ze wel doen, is een heleboel van die minivorderingen bundelen en vervolgens verkopen aan een kredietopkoper. Die koopt die bundels voor een appel en een ei, bijvoorbeeld 10 procent van de waarde. Vervolgens gaat deze opkoper alle wanbetalers dreigen met een proces. Een groot deel kiest eieren voor zijn geld en betaalt alsnog de volle 100 procent van de vordering, plus de incassokosten. Dat is pure winst voor de opkoper. Het restant wordt doorverkocht aan een andere opkoper. Die is ook niet gek en betaalt bijvoorbeeld nog maar 3 procent van de vordering. Want onder de overgebleven wanbetalers zitten natuurlijk de moeilijke gevallen. Die tweede opkoper gooit daarom de beuk erin en probeert op zijn beurt zoveel mogelijk vorderingen voor de volle 100 procent te incasseren. Dat is uiteraard al gauw weer een winstgevende onderneming. Daarna zijn er nog steeds wanbetalers over. Die mogen niet ontsnappen.

De tweede opkoper stelt de zaak tegen die resterende wanbetalers daarom in handen van de deurwaarder. Er wordt gedagvaard en de meeste wanbetalers worden door de rechter bij verstek tot betaling veroordeeld, omdat ze niet komen opdagen. De enkeling die nog overblijft en wel verweer voert bij de rechter, heeft een grote kans om te winnen. Want de kredietopkoper heeft zich nooit verdiept in de vraag of al die minivorderingen wel gegrond zijn. Dan verliezen ze die kansloze procedures bij de rechter, wat uiteraard een verliespost is. 

Het zal ze worst zijn

Maar dat zal ze worst zijn, omdat aan al die andere zaken genoeg is verdiend. De manier waarop en de mate waarin deze kredietopkopers de rechtspraak misbruiken, stuit mij tegen de borst. Bovendien is het de vraag of onze overwerkte rechters die inhalige handel nog langer moeten faciliteren. Zeker als je beseft dat de meeste van de overblijvende kleine wanbetalers die tot aan de rechter worden achtervolgd, niet of nauwelijks verhaal bieden. Iets wat de deurwaarder in de regel heel goed weet. Maar ja, je weet maar nooit of dat in de toekomst nogten goede verandert. En dan halen de kredietjongens het volle pond alsnog binnen, verhoogd met rente en kosten. Ik zou ervoor willen pleiten een minimum bedrag te bepalen, waaronder je geen proces mag beginnen. Maar, hoor ik u denken, dan betaalt niemand meer onder dat bedrag… Mijn moeder had lang geleden een café, en schonk op de pof. 

Natuurlijk niet aan lieden die ze niet vertrouwde. De meeste drinkebroers betaalden dan ook keurig achteraf, als ze hun loon kregen. Tegen de enkeling die dat niet deed, kon ze weinig uitrichten. Een oude Germaanse rechtsspreuk zegt niet voor niets dat je je vertrouwen moet halen waar je het hebt gelaten. “Ik heb die vent verkeerd ingeschat”, zei mijn moeder dan. Hij kreeg niet meer geschonken natuurlijk, totdat hij had betaald. Dat laatste werkte beter dan een incassobureau. Het kwam in elk geval bij niemand op om naar een rechter te gaan.