Plus Onderzoek: Wat kost een staaroperatie?

Een staaroperatie is een van de meest voorkomende in­grepen en wordt jaarlijks 155.000 keer uitgevoerd. In de regel gebeurt dat in een polikliniek onder plaatselijke verdoving. Binnen een half uurtje. Daarna mag de patiënt gewoon weer naar huis.

Passantentarief

Wat een staaroperatie écht kost, verschilt niet alleen per ziekenhuis, maar ook per zorgverzekering. Dat komt doordat de ziekenhuizen en verzekeraars per polis en per ingreep een zogeheten markttarief met elkaar afspreken. Het markttarief is geheim, en dat gebrek aan inzicht in de échte kosten van zorg is onder meer de politiek en de Nationale Ombudsman een doorn in het oog. Deze ondoorzichtigheid blijkt ook bij een poging de kosten van een standaard-staaroperatie in 50 ziekenhuizen met elkaar te vergelijken. Daarom maken we noodgedwongen gebruik van de wel openbare ‘passantentarieven’. Dat is de prijs die een ziekenhuis in rekening brengt als er geen afspraak (contract) is met de zorgverzekeraar van een patiënt. Of als een patiënt helemaal niet verzekerd is. Dit – veel minder gebruikte – passantentarief kunt u zien als een soort ‘adviesprijs’.

Wat wordt vergoed?

Wie een staaroperatie ondergaat, krijgt meestal nauwelijks inzicht in de kosten. Maanden later volgt soms een specificatie. Of niet. Hoe dan ook: vaak gaan we ervan uit dat de verzekering betaalt. Meestal is dat zo, maar niet altijd. Het basispakket van de zorgverzekering dekt in principe de kosten van een standaard-staaroperatie met een eenvoudige lens (monofocaal). Maar er is in 2014 een eigen risico van €360. Kiest u voor een lens met meer mogelijkheden (multifocaal), bijvoorbeeld om een bril te voorkomen, dan moet u bijbetalen.
Bovendien kan een normale staaroperatie soms behoorlijk in de ­papieren lopen, omdat kosten alleen vergoed worden als het ziekenhuis een contract heeft met de zorgverzekeraar. Nu hebben de meeste ziekenhuizen met de meeste zorgverzekeraars contracten, maar niet altijd voor álle polissen. Vooral prijsvechters zoals Univé Zekur en Zilveren Kruis Achmea Beter Af Selectief zijn soms niet gecontracteerd. Op onder meer www.independer.nl vindt u overzichten van ziekenhuizen en hun contractpartijen.

Enorme verschillen

Uit onze vergelijking van 50 ziekenhuizen blijkt dat de prijsverschillen voor deze eenvoudige ingreep enorm zijn. De duurste staaroperatie vonden we in het Bronovo Ziekenhuis in Den Haag: €2146,18. In Roosendaal kan het voor minder dan een derde van die prijs: €635,03. Bronovo wijt de grote verschillen aan het vergelijken van passantentarieven. “Dat tarief ligt 30-40% hoger dan de markttarieven die zorgverzekeraars afspreken. Ziekenhuizen houden vanuit strategische overwegingen het passantentarief hoog om ervoor te zorgen dat zorgverzekeraars goedkopere zorg contracteren”, aldus een woordvoerder van het Bronovo. De toezichthouder, de Nederlandse Zorgautoriteit, verklaarde  eerder dat het verschil tussen passantentarieven en markttarieven 10 tot 15% is. Dat komt meer overeen met onze bevindingen.

Echte prijs = geheim

Langzaam maar zeker komen er barstjes in de geheimzinnigheid. Om patiënten iets meer zicht te geven op de echte prijs van een ziekenhuisbehandeling bracht het landelijk expertisecentrum DBC-Onderhoud eerder dit jaar de gemiddelde markttarieven van enkele veel voorkomende behandelingen naar buiten, waaronder staar. Het gemiddelde markttarief: €1200.

Advies: zelf vergelijken

Door de geheimhouding van veel van de échte kosten blijft het ­eigenlijk onmogelijk om de vraag te beantwoorden of zorg onnodig duur is. Wat nu wel vaststaat: er zijn grote verschillen. Waarom de verschillen zo groot zijn, blijft een raadsel: zorgverzekeraars en ziekenhuizen stellen de prijzen zelf vast. Voor ‘zorgklanten’ kan het lonen om het aanbod in deze troebele markt te vergelijken. Overweegt u een staaroperatie? Controleer dan eerst goed de (aanvullende) polis van uw zorgverzekering en informeer bij uw zorgverzekeraar of zorgverlener naar de contracten. Niet alleen de mogelijke kosten, maar ook de wachttijden kunnen sterk verschillen. Tijdens onze vergelijking: van één tot twaalf weken. Op www.zorgkaartnederland.nl leest u meer over ervaringen van ­patiënten met (oog)artsen.

Wat is staar?

Staar (cataract) is een vertroebeling van de lens in het oog. De licht­stralen van buitenaf kunnen niet goed binnenkomen, waardoor een ­onscherp beeld op het netvlies ontstaat. Ouderdomsstaar is de meest voorkomende vorm en is het gevolg van het ouder worden. In de ­normale (heldere, doorzichtige) lens klonteren eiwitten in de loop van de tijd samen waardoor de lens minder helder wordt, en het gezichtsvermogen slechter. Staar komt vooral voor bij mensen boven de 55 jaar. 3 procent van de 65-jarigen heeft staar en 20 procent van de 85-jarigen. De gemiddelde leeftijd voor een staaroperatie is 74 jaar. Na een operatie van het ene oog volgt in 50 procent van de gevallen ook het andere oog.

Diagnose Behandeling Combinatie

Om de kosten voor een behandeling bij de zorgverzekeraar te declareren moeten zorgverleners werken met DBC-zorgproducten. Daarin staat wat de ziekenhuiskosten zijn en de kosten voor de medisch specialist. Dit leidt tot één prijs, die het ziekenhuis onder één code in rekening brengt. Voor dit onderzoek hebben we gekeken naar ‘declaratiecode 15A385’ en ‘DBC-zorgproductcode 070401008’: operatie om cataract (staar) te verhelpen bij een aandoening van de ooglens.
Er is veel kritiek op de DBC’s: het zou een bureaucratisch monster zijn, ondoorzichtig, en fraude in de hand werken. De Nationale ­Ombudsman noemde het gebrek aan inzicht in de zorg eerder ‘een ramp’.

Meer interessante artikelen over beter en scherp zien vindt u op www.plusonline.nl/zien