Laatste kans aftrek Bijzondere Uitgaven

Weinig belastingmaatregelen waren de afgelopen jaren zo succesvol als de aftrekpost voor ‘buitengewone uitgaven’ (de BU-regeling). Ieder jaar leverde dit een grote groep mensen een belastingvoordeel op van in totaal bijna €2 miljard. Daar lijkt niets mis mee, want de maatregel was bedoeld voor de extra kosten die zieken en gehandicapten maken. De overheid vindt dat deze groepen die bijzondere uitgaven niet allemaal uit eigen zak hoeven te betalen.

Brillen en contactlenzen
Maar de aftrekpost buitengewone uitgaven kon op een warme belangstelling van een zeer grote groep rekenen. Onder bepaalde voorwaarden zijn immers ook de kosten aftrekbaar voor middelen die helpen ‘normale lichaamsfuncties te vervullen’. Dus ook de kosten van een bril, computerbril of contactlenzen. Dat heeft ertoe geleid dat jaarlijks ruim zes miljoen mensen aanspraak maken op de regeling voor buitengewone uitgaven. Dat is 40 procent van de bevolking. Van alle 65-plussers maakt zo’n 60 procent gebruik van de regeling.

De overheid betwijfelt echter of deze miljarden wel helemaal op de goede plek terecht komen en heeft de aftrekregeling op de schop gegooid. Dit jaar is de maatregel al aanzienlijk versoberd en met ingang van volgend jaar moet de aftrekpost zelfs helemaal verdwijnen.

Wat kan nog in 2008?
Hebt u in 2008 extra kosten gemaakt in verband met ziekte of een handicap? Deze kosten kunt u in uw aangifte over 2008 (die u na 1 januari 2009 invult) voor de laatste keer helemaal of gedeeltelijk opvoeren als aftrekpost.

Hoeveel u terugkrijgt, hangt natuurlijk af van u uw inkomen en van de hoogte van de extra uitgaven.

Het totaal van de uitgaven mag u alleen aftrekken als u de niet-aftrekbare drempel overschrijdt. Deze drempel bedraagt over 2008 1,65 procent van uw totale inkomen van box 1, 2 en 3 (het zogenoemde drempelinkomen). Er is een minimumdrempel van €115. Als u een fiscale partner hebt, dan is de ondergrens €230.

Zijn uw kosten lager dan de drempel, dan kunt u helaas niets aftrekken. Komt u er wel boven, dan mag u alleen de kosten aftrekken die boven de drempel uitstijgen.

Het grote verschil met 2007 is dat u over 2008 de basisaftrek voor de zorgverzekering niet meer mag opvoeren. Dat scheelt ruim €1000 en betekent voor veel mensen dat ze niet meer boven de drempel uitkomen, en dus naar deze aftrekpost kunnen fluiten.

Maar de regeling is nog niet helemaal afgeschaft en u mag de kosten voor middelen die helpen ‘normale lichaamsfuncties te vervullen’ nog steeds – gedeeltelijk – opvoeren. Voorbeelden zijn:

• kosten van bril of gehoorapparaat
• haarstuk pruik of toupet op medisch advies
• abonnement op de cardiofoon
• steunzolen
• kleding en beddengoed 
• kuren onder medisch toezicht
• aangepaste tandem
• loophulpmiddelen (rollator)
• medisch noodzakelijke elektroscooter

Er zijn dit jaar voor het laatst nog grote kostenposten die er voor kunnen zorgen dat u nog net wél boven de drempel uitkomt. We zetten de enkele flinke opvoerbare kostenposten op een rij.

Ouderen en chronisch zieken
65-plussers komen ook dit jaar nog in aanmerking voor een standaardaftrek van €821. Ook chronisch zieken kunnen in aanmerking komen voor een vaste aftrek van €821. Dan moet er wel meer dan €325 aan specifieke ziektekosten zijn betaald.

Tot deze specifieke ziektekosten behoren geneesmiddelen, dieetkosten, eigen bijdrage AWBZ voor verzorging en verpleging, kosten van hulpmiddelen, extra kosten van vervoer en van gezinshulp en extra uitgaven voor kleding en beddengoed.

Als het verzamelinkomen vóór toepassing van de persoonsgebonden aftrek lager is dan €31.589, dan wordt het werkelijke bedrag van deze specifieke ziektekosten verhoogd met een vermenigvuldigingsfactor van 113 procent. Dat is natuurlijk interessant, want het betekent dat 213 procent van deze specifieke kosten in aftrek kunnen worden gebracht.

Wie jonger is dan 65 jaar en arbeidsongeschikt, komt ook in aanmerking voor een vaste aftrek van €821.

Dieetkosten
U kunt een vast bedrag bij de buitengewone uitgaven meetellen als u op doktersvoorschrift een van de door de fiscus erkende diëten volgt. Voor diabetes geldt bijvoorbeeld een vast bedrag van €288 per jaar. Voor oncologie in combinatie met eiwitverrijkte voeding mag u €1118 meetellen.

De fiscus heeft een lijst met 53 diëten, met elk een eigen vast aftrekbaar bedrag. Meer informatie hierover kunt u aanvragen via de Belastingtelefoon
(0800–0543).

Het kan dus lonen om enkele van de genoemde nog aftrekbare kosten nog dít jaar te maken. In veel gevallen – zoals een dieet – is dat natuurlijk lastig. Maar dit jaar hebt u waarschijnlijk wel voor het laatst de kans de fiscus te laten meebetalen aan de uitvaart door voor 31 december nog een koopsom te storten. Dat levert bij de aangifte die u na 1 januari invult fiscaal voordeel op.

Datzelfde geldt voor de aanschafvan een bril en van tal van andere hulpmiddelen die u straks niet meer of nog slechts gedeeltelijk vergoedt krijgt.

Woning aanpassen
Als de woning is aangepast op medisch voorschrift en u hebt daarvoor geen andere vergoeding gekregen, dan mag u deze nog steeds als buitengewone uitgave aftrekken. Bijvoorbeeld omdat de gemeente niet alle kosten vergoedt.

De fiscus weigert echter mee te betalen aan een mogelijke waardestijging van de woning door de aanpassing. De waarde van de woning, dus inclusief de waardestijging door de aanpassing, wordt in de regel vastgesteld door de gemeente bij het vaststellen van de WOZ-waarde. Als de waarde van de woning stijgt met meer dan 10 procent van de aanpassingkosten die voor uw rekening komen, dan kunt u het bedrag dat u mag meetellen bij de bijzondere uitgaven gemakkelijk berekenen in het kadertje ‘Aangepast huis, buitengewone uitgave’ onderaan deze pagina.

Uitvaart
Uitgaven voor een begrafenis of crematie kunnen onder bepaalde voorwaarden ook in 2008 nog meetellen als bijzondere uitgaven. Dat mag als u deze uitgaven gedaan hebt voor het overlijden van uw fiscale partner, kind of kind van uw fiscale partner. Het kind mag niet ouder zijn dan 27 jaar en u mag niet meer aftrekken dan ‘gebruikelijk’ is. U mag dus geen uitgaven meetellen die u gedaan hebt voor uw (schoon)ouders, broer of zus.

Verder kunt u alleen dat deel van de uitgaven meetellen dat in verhouding staat tot uw aandeel in de nalatenschap. Als u recht hebt op de helft van de erfenis, dan mag u ook slechts 50 procent van de kosten van de uitvaart meetellen.

Ook de kosten die u bij leven hebt gedaan voor uw eigen uitvaart, zoals de premie voor een begrafenisverzekering in natura, kunt u meetellen. Uitgaven die na het overlijden zijn gedaan, kunnen alleen door de fiscale partner worden opgevoerd.

De volgende uitgaven mag u wel meetellen:

• De premie of koopsom aan de begrafenis- of crematieverzekeraar die de uitvaart verzorgt. Er mag dan geen recht op restitutie bestaan van de premie of de koopsom.
• Begrafenis/crematie en de uitvaartdienst.
• Advertenties, rouwkaarten, dankbetuigingen en portokosten.
• Reis-, verblijf-, en telefoonkosten naar aanleiding van het overlijden.
• Bloemen.
• Koffie, thee of een eenvoudige maaltijd op de dag van de begrafenis voor diegenen die de plechtigheid bijwonen.
• Grafrechten.
• Grafsteen en grafbedekking of beplanting.
• De reis- en verblijfkosten in verband met de terminale ziekte van uw fiscale partner of kind jonger dan 27 jaar die in het buitenland verblijft.

Wat u niet mag meetellen:

• Grafonderhoud.
• Een herbegrafenis.
• Verlengen van de grafrechten.
• De premie voor een uitkering in geld, ook niet als u dit geld gebruikt om de uitvaart te betalen.
• Successierechten, notariskosten en boedelkosten.

Ruimere vergoeding?
Of het verstandig – en mogelijk – is om een aanpassing van uw woning er dit jaar nog door te drukken, is de vraag. Datzelfde geldt eigenlijk ook voor dieetkosten en iets minder voor de uitvaartpolis. Want het is nog onduidelijk wat er in de plaats komt voor de huidige regeling voor buitengewone uitgaven.

Wel komt in de nieuwe regeling de nadruk meer te liggen op het gebruik door chronisch zieken en gehandicapten. Het zou dus best kunnen dat de vergoeding voor een woningaanpassing straks ruimhartiger is dan nu. Maar de uitvaartpolis als aftrekpost gaat vrijwel zeker op de helling. Het blijft koffiedik kijken, maar het feit dat de overheid met het aanpassen van de regeling €400 miljoen wil bezuinigen, belooft weinig goeds.

Meer informatie is te verkrijgen via de Belastingtelefoon (0800–0543) of bij de Chronisch Zieken en Gehandicapten Raad (030–291 66 00).

Wat kan uw gemeente doen?
In plaats van een fiscaal voordeel te claimen, kunnen ouderen, chronisch zieken en gehandicapten ook een beroep doen op de gemeente. Deze kan ‘categoriale bijzondere bijstand’ verlenen als iemand extra kosten moet maken. U hoeft niet aan te kunnen tonen dat deze kosten noodzakelijk zijn, maar gemeenten zijn niet verplicht deze bijstand te verlenen. Het is een ‘gunst’, die in de regel wordt verleend aan mensen die echt krap bij kas zitten.

Maar niet geschoten is altijd mis. Veel van dit geld blijft namelijk ongebruikt liggen. Voor meer informatie kunt u terecht bij uw gemeente. Vaak kunt u schriftelijk informatie krijgen over de verstrekking van categoriale bijzondere bijstand. U kunt hiervoor naar de sociale dienst van uw gemeente.

Elke gemeente mag zelf de voorwaarden voor categoriale bijzondere bijstand vaststellen.

Onzekerheid voor 2009 en daarna
De regering wil hoe dan ook de regeling buitengewone uitgaven (BU) schrappen. De regeling is te duur geworden en een grote groep chronisch zieken en gehandicapten zou er geen of onvoldoende gebruik van maken.

Maar er is veel kritiek op het opdoeken van de aftrekpost, omdat het ontbreekt aan een uitgewerkt alternatief.

Op dit moment ligt er wel een plan op tafel voor een ‘compensatie- of meerkostenregeling’. Waarschijnlijk gaat deze maatregel de ‘Wet tegemoetkoming mensen met een beperking’ heten. Maar volgens het Nederlands Instituut voor Budgetvoorlichting (Nibud) betekenen de plannen juist een flinke achteruitgang voor chronisch zieken en gehandicapten met een laag tot modaal inkomen.

De betrokken bewindslieden, staatssecretaris Bussemaker (Volksgezondheid), minister Donner (Sociale Zaken) en staatssecretaris De Jager (Financiën), hebben een nieuw plan toegezegd.

De Tweede Kamer dringt ook aan op een extra toets of de invoering van de nieuwe plannen vanaf 1 januari wel haalbaar is. Er bestaat dus nog een theoretische kans dat de populaire aftrekpost nog ietsje langer meegaat.

Wordt vervolgd.