Wat is een diabetes burn-out?

Getty Images

24 uur per dag leven met diabetes kan zwaar zijn. Wanneer de zorg om de ziekte, het meten, de insuline, de voeding en de angst voor complicaties zich opstapelen, is het mogelijk dat je vastloopt. In de praktijk spreken zorgverleners dan over een diabetes burn-out: het moment waarop de belasting van de aandoening en je draagkracht uit balans raken.

De term 'diabetes burn-out' is geen officiële medische diagnose, maar wordt gebruikt om te beschrijven wat er gebeurt wanneer de last van je diabetes groter wordt dan wat je op dat moment aankunt. Vaak ligt de oorzaak in een combinatie van factoren: misschien probeer je je bloedglucosewaarden constant binnen de streefwaarden te houden, je leefstijl extreem aan te passen, of je bent al langere tijd extreem alert en vermoeid. Die constante inspanning put op den duur uit.

Leestip
De mentale impact van diabetes: leven met verborgen stress

Wat zijn de symptomen?

Een burn-out door diabetes kan zich op verschillende manieren manifesteren. Voor sommigen gaat het om het tijdelijk stoppen met ziekenhuisafspraken, het overslaan van bloedglucosemetingen of het vergeten van medicatie. Anderen blijven alle routines volgen, maar merken dat het zoveel moeite kost dat het leven eromheen knelt: werk, gezin of sociale contacten lijden eronder. Soms is je draagkracht tijdelijk verlaagd door andere gebeurtenissen in het leven: ziekte, verandering in werk of gezinsomstandigheden, of simpelweg de belasting van jarenlange zelfzorg. Vermoeidheid en het gevoel 'het niet meer aan te kunnen' zijn signalen.

Hoe herken je het?

Herkenning begint bij jezelf eerlijk vragen: Voel ik me uitgeput van al die aandacht voor mijn diabetes? Krijg ik moeite om routinezaken uit te voeren? Negeer ik afspraken of meet ik minder vaak? Wanneer je merkt dat de balans tussen wat je vraagt van jezelf en wat je aankunt is verdwenen, is er reden om op de rem te gaan.

Wat kun je zelf doen?

Herstel begint met een nieuwe balans vinden tussen de last van de aandoening en je mogelijkheden om ermee om te gaan. De volgende stappen kunnen je op weg helpen:

Schakel hulp in: praat met je zorgverlener; zij kunnen je doorverwijzen naar een psycholoog met ervaring in diabeteszorg.
Breng in kaart wat jou onder druk zet: zoek samen met je zorgverlener naar factoren die de last verhogen of je draagkracht verlagen. Daarna maak je stapje voor stapje een plan voor verbetering.
Wees mild voor jezelf: het ligt niet aan jou dat diabetes zwaar is; de aandoening brengt een continue belasting met zich mee.
Verbind met anderen: contact met mensen die iets soortgelijks meemaken, bijvoorbeeld via het online trefpunt van diabetes.nl, kan steun geven.
Beweeg regelmatig: fysieke activiteit verbetert zowel je stemming als de controle over je diabetes.
Let op voeding en leefstijl: eet regelmatig, gezond en drink liever geen alcohol — dat vertraagt vaak het herstel.
Doe dingen waar je energie van krijgt: ook al voelt het nu misschien zwaar of lukt het tijdelijk minder goed, het ondernemen van positieve activiteiten helpt bij herstel.

Verschil tussen een diabetes burn-out en depressie

Een belangrijke nuance: een diabetes burn-out is geen officiële diagnose en verschilt op belangrijke punten van een depressie. Bij een depressie is sprake van somberheid over vrijwel alle activiteiten, dag en nacht. Bij een burn-out zijn de negatieve gevoelens vooral gekoppeld aan de diabetes zelf, al kunnen slaapproblemen, eetlustverandering of vermoeidheid wel voorkomen. De symptomen overlappen dus, maar als depressieve klachten opduiken is het wel belangrijk professionele hulp te zoeken.

Auteur