Liefde in de duisternis

Verhalen uit de oorlog

Getty Images

In 1942 leerde Kitty de Wijze in Kamp Westerbork tekenaar Leo Kok kennen. De twee werden verliefd en trouwden eind 1943 in het kamp. Kitty’s zoon Jaap Nijstad vertelt het bijzondere verhaal van liefde in een donkere tijd.

Leo Kok werd in 1923 in het Belgische Berchem geboren als zoon van een diamantslijper. Al op jonge leeftijd houdt hij zich bezig met tekenen en schilderen. Na de Duitse inval van België vluchtte hij naar Amsterdam, waar hij alsnog werd opgepakt en in 1942 in Kamp Westerbork belandde. In de tijd dat hij in het kamp leefde, legde hij het dagelijks leven in Kamp Westerbork vast op tekeningen, schetsen en aquarellen.

Hier ontmoette hij Kitty de Wijze, die als verpleegster in het kampziekenhuis werkte. Tussen alle ontberingen in het kamp, bloeide een liefde op tussen de twee, waarna zij eind 1943 in Kamp Westerbork trouwden. Na het huwelijk kregen zij een eigen ‘kamer’ in een barak, waar zij tot september 1944 lief en leed deelden.

Op 4 september kwam voor Kitty en haar man Leo toch nog het gevreesde moment: deportatie. Samen kwamen zij terecht in het Tsjechische Theresienstadt. De Duitsers hadden deze vestingstad ingericht als concentratiekamp. Voor Leo betekende dit het begin van een zware reis langs verschillende concentratiekampen. Zijn laatst bekende tekening is gemaakt op de zolder van de Hamburger Kazerne in Theresienstadt, waar hij werd vastgehouden.

Kort daarna voerden de Duitsers Leo af naar Auschwitz. Na een verblijf van enkele maanden in Auschwitz, werd hij overgeplaatst naar Mauthausen. Hij overleefde ook dit beruchte kamp. Zijn laatste transport bracht hem naar het Oostenrijkse concentratiekamp Ebensee. Hoewel hij de oorlog aanvankelijk overleefde, stierf Leo een paar dagen na de bevrijding van het kamp.

Kitty overleefde de oorlog. Ze stierf uiteindelijk op 13 april 2018 op 93-jarige leeftijd. Na de oorlog hertrouwde ze, maar de herinnering aan haar eerste man leefde altijd voort in haar. En via haar ook in haar zoon, Jaap Nijstad, die voor Stichting Oorlogsverhalen over dit bijzondere liefdesverhaal uit de oorlog en het leven van Leo Kok vertelde.

Over Stichting Oorlogsverhalen

Stichting Oorlogsverhalen wil verhalen uit de oorlog, zowel uit Nederland als uit de Nederlandse (voormalige) Overzeese Gebieden, vastleggen voor het grote publiek om de bijzondere herinneringen aan de oorlog levend houden.

Auteur