Vroeger zei de dokter wat het beste voor je was. Die tijden zijn voorbij, tegenwoordig moet een patiënt ‘samen beslissen’ met de arts over de behandeling. Maar dat is nog niet zo makkelijk. Want hoe besluit je samen over een zware behandeling met veel risico's? Een nieuwe miljoenensubsidie van Zorginstituut Nederland moet artsen en patiënten helpen om eerder en beter met elkaar in gesprek te gaan.
Artsen vinden het lastig om te vragen: ‘Wilt u deze zware behandeling eigenlijk nog wel? Misschien pakt de behandeling niet goed uit en bent u daarna niet meer in staat om zelfstandig te wonen. Of wilt u liever dat we het u zo comfortabel mogelijk maken met pijnstillers en andere hulp, ook al betekent dat dat u misschien eerder overlijdt?’
Geen makkelijker vragen inderdaad. Van ‘nature’ gaan artsen dus maar behandelen als iemand steeds meer ziekten en ongemakken krijgt. Ze halen alles uit de kast wat medisch-technisch mogelijk is. Maar dat strookt lang niet altijd met de wens van de patiënt. Maak daarom bij de arts bekend wat voor jou het leven de moeite waard maakt en wat je wel en niet wil. Zo voorkom je dat andere mensen over je hoofd heen gaan beslissen, aldus het Zorginstituut Nederland. Als je gezondheid flink achteruitgaat en je steeds minder zelf kan, ben je eigenlijk al te laat. Leg je wensen vroeg vast, is daarom het advies.
Huisarts
Om het gesprek over dit soort wensen rond behandeling te stimuleren, heeft het Zorginstituut Nederland nu zeven projecten gesubsidieerd. De ambitie is om de arts te helpen bij een beter gesprek met de patiënt over behandelwensen. De hoofdrol zal liggen bij de huisarts, want die staat het meest dichtbij. Na het gesprek is het de taak van de huisarts om de andere zorgverleners en betrokkenen te informeren, zodat iedereen op de hoogte is van de behandelwensen van de patiënt.
Behandeling bij kanker
Een proefproject onder 60 ouderen met ongeneeslijke kanker liet de meerwaarde van deze gesprekken zien. De mensen met kanker kregen na het slechtnieuwsgesprek en het gesprek over de behandelmogelijkheden een extra gesprek met de eigen huisarts. Hierin konden ze bespreken of ze de voorgestelde behandeling wilden aangaan, of dat ze liever goede palliatieve zorg kregen. De gesprekken werden als zinvol ervaren. ‘Er was meer tevredenheid met de gemaakte keus. Dat leidde niet alleen tot een betere kwaliteit van leven, maar ook van sterven. Mensen overleden vaker op de plek van voorkeur. En voor de familie betekende het veel meer rust en een betere rouw’, volgens ketenregisseur Inge Jochem van medisch coördinatiecentrum MCC Omnes in Sittard.
Samen beslissen
De gesprekken gaan onder de vlag van ‘Samen beslissen’, waarbij arts en patiënt met elkaar bespreken wat de behandelwensen zijn. Op 6 september start een campagne met als doel iedereen hiermee kennis te laten maken, onder aanvoering van de Patiëntenfederatie Nederland. Lees hier verder over Samen beslissen.
