Reisziekte: waarom je misselijk wordt en wat je kunt doen

1. Wat is reisziekte?

Reisziekte, ook bekend als bewegingsziekte, wagenziekte of kinetose, ontstaat wanneer je evenwichtsorgaan in het binnenoor en je ogen verschillende informatie aan je hersenen doorgeven. Terwijl je innerlijk oor beweging registreert, zien je ogen soms geen beweging, zoals wanneer je in een auto naar een boek kijkt. Deze tegenstrijdige signalen zorgen voor verwarring in het evenwichtscentrum van je hersenen en kunnen leiden tot misselijkheid, duizeligheid en andere klachten. 

Lees ook: Last van duizeligheid en evenwichtsklachten? 'Er is vaak iets aan te doen'

2. Waarom krijg je reisziekte?

De kern van reisziekte ligt in die tegenstrijdige signalen die je hersenen krijgen. Je evenwichtsorgaan en je ogen sturen niet-passende informatie, waardoor je balanssysteem in de war raakt. Dat gebeurt bijvoorbeeld als je leest in een bewegende auto, maar ook tijdens golvende bewegingen op een boot of turbulentie in een vliegtuig. Hoe sterker en onverwachter de beweging, hoe groter de kans op klachten. 

3. Wie krijgt er last van?

Iedereen kan reisziekte krijgen, maar sommige mensen zijn gevoeliger dan anderen. Vooral kinderen tussen ongeveer 2 en 12 jaar krijgen er vaker last van dan volwassenen, en de kans neemt meestal af naarmate je ouder wordt. Daarnaast hebben mensen met migraine of problemen met het evenwicht meer kans op reisziekte. 

4. Wat zijn de symptomen van reisziekte?

De klachten beginnen meestal met een onprettig gevoel en kunnen zich snel uitbreiden naar:

• Misselijkheid en soms braken
• Duizeligheid en licht gevoel in het hoofd
• Zweten en bleekheid
• Slaperigheid of gebrek aan energie
• Hoofdpijn of een onrustig gevoel

5. Hoe lang houden de klachten aan?

Bij de meeste mensen verdwijnen de klachten binnen enkele minuten tot uren nadat de beweging is gestopt. In sommige gevallen kunnen misselijkheid en een onbestemd gevoel nog even aanhouden nadat de reis voorbij is, vooral bij langere of heftige vormen van bewegingsziekte. 

6. Hoe kun je reisziekte voorkomen of verminderen?

Er zijn verschillende strategieën die kunnen helpen om reisziekte te voorkomen of de ernst ervan te verminderen:

• Kies je zitplaats met zorg: in een auto kan de voorstoel rustiger aanvoelen dan de achterbank; in een boot helpt het midden van het schip; in een vliegtuig zijn zitplaatsen boven de vleugels minder gevoelig voor turbulentie. 
• Kijk vooruit: richt je blik op de horizon of een vaste plek in de verte, zodat ogen en evenwichtsorgaan synchroon blijven. 
• Vermijd lezen of schermgebruik: deze activiteiten versterken de tegenstrijdigheid in de signalen naar je hersenen. 
• Zorg voor frisse lucht: ventilatie en frisse lucht kunnen de klachten verminderen. 
• Eet lichte maaltijden vooraf: een te volle of juist lege maag vergroot de kans op misselijkheid. 
• Probeer te slapen: als je slaapt, verwerken je hersenen minder sensorische informatie en nemen klachten vaak af. 

7. Zijn er medicijnen of andere hulpmiddelen?

Ja. In de apotheek zijn medicijnen verkrijgbaar die je vóór vertrek kunt gebruiken om reisziekte te voorkomen, zoals tabletten met meclozine of cinnarizine. Deze middelen werken het beste als je ze voor de eerste klachten inneemt, bijvoorbeeld een half uur voor vertrek. Houd er wel rekening mee dat ze bijwerkingen zoals sufheid kunnen hebben. Daarnaast proberen sommige mensen supplementen als gember, al is het bewijs daarvoor minder sterk. Er zijn ook rubberen acupressuur-bandjes die sommige mensen vinden helpen.

8. Wanneer moet je naar de huisarts?

Reisziekte zelf is meestal onschuldig en gaat over zodra de bewegende situatie stopt. Het is verstandig om met je huisarts te praten als je klachten zeer hevig, frequent of langdurig zijn, of als je symptomen optreden buiten reizen om. Dit kan helpen om andere oorzaken zoals evenwichtsproblemen of migraine uit te sluiten en te kijken naar passende adviezen of behandelingen.