Steeds meer betalen voor droge voeten

Ik betaal per jaar meer dan €100 aan het waterschap. Maar waar betaal ik eigenlijk voor?

Nederland telt 27 waterschappen of hoogheemraadschappen. Deze instanties zorgen voor de waterhuishouding: droge voeten, stevige dijken en ‘natte’ sloten en meren. In totaal ontvangen de waterschappen dik 2 miljard euro per jaar. Meer dan de helft van dat geld gaat op aan de zuivering van het oppervlaktewater. Daarnaast gaat er nog een flink deel op aan de ‘watersystemen’. Daaronder valt onder meer het onderhoud van waterwegen en dijken. Gemiddeld betaalt ieder eenpersoonshuishouden zo’n €135 per jaar aan het waterschap. De Vereniging Eigen Huis (VEH) is niet blij met de huidige constructie. Er moet meer transparantie komen en meer toezicht op de tarieven, vindt de VEH. Ook zou er een onafhankelijke
rekenkamer moeten komen voor de waterschappen om de tarieven te controleren en de efficiency van waterschappen te beoordelen.

Ik betaal toch al voor water uit de kraan?

Ja, daarvoor stuurt het waterbedrijf een rekening. Maar ‘drinkwater’ is iets anders dan de ‘waterhuishouding’. Toch wordt een deel van het water uit die waterhuishouding weer drinkwater. U betaalt dus soms dubbel, maar die grens is moeilijk aan te geven. Gemiddeld kost drinkwater zo’n €1,50 per kubieke meter (1000 liter). U betaalt ook nog wat voor de leidingen naar uw huis: het vastrecht. Bovendien int het waterbedrijf een aantal heffingen, want ook over water betaalt u belasting.

Op de rekening staat ook een bedrag voor ‘verontreiniging’. Daar betaal ik toch al voor aan de gemeente?

Inderdaad, aan de gemeente betaalt u voor het afval en vaak ook voor het riool. Sinds 1 januari heet wat u aan het waterschap moet betalen voor verontreiniging: zuiveringsheffing. De waterschappen zuiveren namelijk het rioolwater en die kosten worden doorberekend. Aan de gemeente betaalt u voor het feit dat er een riolering ligt, niet voor de zuivering van de troep die erdoor wegspoelt.

Ik betaal veel meer aan het waterschap dan mijn zwager in een andere provincie aan zijn waterschap kwijt is. Hoe kan dat?

De financiering zit ingewikkeld in elkaar. Ten eerste zijn er grote verschillen per regio en daarnaast betalen boeren andere bedragen dan burgers; huurders zijn goedkoper uit dan huiseigenaren en alleenstaanden betalen minder dan gezinnen. Zo kan het gebeuren dat een huurder in de Dommel per jaar slechts drie tientjes moet betalen, terwijl een huishouden in Zeeuws-Vlaanderen per jaar €285 kwijt is aan droge voeten. De waterschappen verklaren de verschillen onder meer door de ‘gesteldheid’ van een gebied. Zaken als de hoeveelheid water, de hoogte, de grondsoort en de verstedelijking zijn van invloed op het werk van het waterschap, en daarmee ook de kosten.

Hoe rijk zijn de waterschappen?

Dat is vreemd genoeg niet bekend. Onderzoekers hebben in 2001 ooit een poging gedaan dit te achterhalen, maar kwamen er door ingewikkelde constructies niet uit. Maar waarschijnlijk zijn er waterschappen die bulken van het geld. In Zeeuws-Vlaanderen zat het waterschap eind 2007 op 40 miljoen euro. En waterschap Roer en Overmaas parkeerde zomaar 5 miljoen euro bij Icesave. Ook dat geeft te denken. De VEH pleit niet voor niets voor meer openheid, vooral omdat de waterschappen met gemeenschapsgeld een duidelijke taak horen uit te voeren.

Hoe kan ik ervoor zorgen dat ik minder moet betalen aan mijn waterschap?

Wie de aanslag van het waterschap te hoog vindt, kan daar bezwaar tegen maken. Bezwaar tegen de hoogte van het tarief zal niet succesvol zijn. Bij fouten heeft het wel zin bezwaar aan te tekenen, bijvoorbeeld als een te hoge WOZ-waarde wordt gehanteerd. Bezwaar maken tegen de WOZ-waarde van een huis moet bij de gemeente, de eerste weken na ontvangst van de WOZ-waardebeschikking.

Alleenstaanden kunnen bezwaar maken tegen de zuiveringsheffing als die ten onrechte uitgaat van een meerpersoonshuishouden. Dit kan ook als iemand in de loop van het jaar alleenstaand wordt. Een verhuizing uit het waterschap heeft voor de watersysteemheffing geen gevolgen: iedereen betaalt volgens de situatie op 1 januari. Dat geldt ook bij de verkoop van het huis. Voor de zuiveringsheffing zijn er wel gevolgen. Die ontvangt de belastingbetaler naar rato terug, maar in het nieuwe waterschap moet ook weer naar rato worden betaald.

Mensen met een inkomen op of onder bijstandsniveau kunnen in aanmerking komen voor kwijtschelding. Dit kan soms bij het waterschap en soms ook bij de gemeente worden aangevraagd. Aangezien de tarieven worden vastgesteld door het bestuur van het waterschap, is er een mogelijkheid structureel iets te doen aan de hoogte ervan: stemmen op een partij die lagere tarieven wil. Probleem is dat de waterschapsverkiezingen niet zo populair zijn; bij de vorige verkiezingen was de opkomst 24 procent.
Op www.plusonline.nl vindt u voorbeeldbrieven om bezwaar te maken tegen de WOZ-waarde.

Wordt water duurder?

Ja, dat is wel de verwachting. Sinds 1995 is de rekening van het waterschap verdubbeld. Dat is dubbel zo snel als de inflatie. Dat komt deels door belastingen, maar ook door toegenomen vervuiling. Dat bezorgt de waterschappen extra werk en zorgt dus ook voor hogere rekeningen. De verwachting is dat deze vervuiling nog zal toenemen. Dat betekent een duurdere waterhuishouding en waarschijnlijk ook duurder drinkwater.


Waterschappen: de 5 grootste stijgers

	2008	2009	stijging
Waterschap Hunze en AA	€135,98	€238,14	75%
Waterschap Reest en Wieden	€140,52	€229,47	63%
Waterschap Vallei en Eem	€68,00	€109,94	62%
Stichtse Rijnlanden	€113,69	€172,97	52%
Waterschap Noordzijlvest	€159,48	€237,50	49%

We zijn steeds meer kwijt aan de waterschappen. Grootste stijgers zijn deze vijf waterschappen. De bedragen zijn de tarieven voor eenpersoonshuishoudens per jaar.