Droge ogen: wat kun je doen bij te weinig traanvocht?

Je ogen worden beschermd door een dun laagje traanvocht, de zogeheten traanfilm. Die zorgt ervoor dat het oogoppervlak vochtig blijft, dat je scherp kunt zien en dat vuil en bacteriën worden afgevoerd. Die traanfilm bestaat uit drie lagen: een slijmlaag die het vocht goed over het oog verdeelt, een waterige laag die het oog hydrateert en een vetlaag die voorkomt dat het vocht te snel verdampt. Als één van die lagen niet goed werkt, raakt de balans verstoord en kunnen je ogen uitdrogen.

Welke klachten kun je krijgen bij droge ogen?

Droge ogen kunnen verschillende klachten geven, die per persoon verschillen in ernst. Veelvoorkomende symptomen zijn:

• Een branderig, prikkend of stekend gevoel
• Het gevoel dat er zand of een vuiltje in je oog zit
• Rode of geïrriteerde ogen
• Jeukende ogen
• Wazig of wisselend zicht
• Overmatig tranen, terwijl je ogen toch droog aanvoelen

Dat laatste lijkt tegenstrijdig, maar komt vaak voor: door de irritatie maken je ogen reflextranen aan, die het probleem niet echt oplossen.

Hoe ontstaan droge ogen?

Droge ogen kunnen verschillende oorzaken hebben. Soms maken je ogen simpelweg te weinig traanvocht aan. Dit zie je vaker bij het ouder worden, omdat de traanklieren geleidelijk minder actief worden. Ook hormonale veranderingen, bijvoorbeeld rond de overgang, kunnen invloed hebben op de hoeveelheid en samenstelling van het traanvocht. Diabetici, ouderen en mensen die een laserbehandeling hebben ondergaan, krijgen ook vaker droge ogen.

Daarnaast kan het zijn dat je ogen wel genoeg traanvocht produceren, maar dat dit te snel verdampt. Dit gebeurt vaak wanneer de vetlaag van de traanfilm niet goed functioneert. Die vetlaag wordt aangemaakt door kleine kliertjes in de oogleden. Als die kliertjes verstopt raken of minder goed werken, verdampt het traanvocht sneller en drogen je ogen alsnog uit.

Lees ook: Zo herken en behandel je een ooglidontsteking

Ook je omgeving speelt een belangrijke rol. Droge lucht door verwarming of airconditioning, veel wind of rook kunnen ervoor zorgen dat je ogen sneller vocht verliezen. Langdurig beeldschermgebruik is eveneens een bekende boosdoener. Wanneer je leest of naar een scherm kijkt, knipper je minder vaak, waardoor het traanvocht zich minder goed over het oog verspreidt.

Ten slotte kunnen bepaalde medicijnen, zoals antidepressiva, plaspillen of antihistaminica, bijdragen aan droge ogen. Ook sommige aandoeningen, waaronder reumatische ziekten of het syndroom van Sjögren, kunnen de traanproductie beïnvloeden.

Wat kun je zelf doen bij droge ogen?

Is er een aanwijsbare oorzaak voor de droge ogen, zoals een aandoening of oogontsteking, dan moet die eerst aangepakt worden. Bij lichte klachten kun je vaak zelf al maatregelen nemen. Regelmatig knipperen, vooral tijdens schermwerk, helpt om het traanvocht beter over je ogen te verdelen. Probeer tocht en droge lucht zoveel mogelijk te vermijden en zorg voor voldoende luchtvochtigheid in huis.

Kunsttranen of bevochtigende oogdruppels kunnen verlichting geven door je ogen tijdelijk extra vocht te geven. Het dragen van een (zonne)bril bij wind of fel licht kan je ogen beschermen tegen uitdroging en irritatie.

Wanneer is het verstandig om naar de huisarts te gaan?

Blijven de klachten aanhouden of heb je last van pijn, ontsteking of verminderd zicht, dan is het verstandig om contact op te nemen met je huisarts. Die kan beoordelen of verder onderzoek nodig is of je doorverwijzen naar een oogarts. Soms is er een gerichtere behandeling nodig om de klachten onder controle te krijgen. Bij ernstige droge ogen kan een arts bijvoorbeeld het afvoerkanaaltje waardoor tranen normaal worden afgevoerd (tijdelijk) dichtmaken. Het traanvocht blijft dan langer op het oog drijven.