'Hun dankbaarheid gaf mij een gevoel van nederigheid'

Veel mensen die worstelen met verslaving blijven steeds terugvallen, soms zelfs jaren nadat ze zijn gestopt. Het zoeken naar de best werkzame behandeling van dit immense probleem is een doorlopende uitdaging.

Wat ook uitdagend is: de Nederlanders die voor therapie naar een kliniek in de omgeving van Kaapstad zijn geweest (het gaat om grote aantallen: jaarlijks honderden of misschien wel duizenden mensen) moeten bij thuiskomst proberen om alles wat ze hebben geleerd in de praktijk te brengen in hun dagelijkse leven in eigen land. En daarmee te voorkomen dat ze terugvallen in hun verslaving.

Tijdens mijn reis door Zuid-Afrika kwam ik ook op armoedige en gevaarlijke plekken, zoals een township waar recent een oorlog tussen gangs was uitgevochten. Met meerdere doden, op klaarlichte dag neergeschoten, als treurige uitkomst. Zo’n conflict heeft ook vaak te maken met die ellendige drugs. Die een probleem vormen dat wereldwijd maar blijft groeien, en dat veel meer mensenlevens eist dan alle oorlogen bij elkaar – hoe gruwelijk oorlogsgeweld op zichzelf natuurlijk al is.

In township Vrygrond hielp ik maaltijden bereiden, met vrijwilligers uit die gemeenschap. Eten voor de medebewoners die zelf niets kunnen kopen, die honger lijden. Als je die armoede aanschouwt, realiseer je je eens te meer hoe relatief de problemen zijn waar wij in ons welvarende land over mopperen.En dat brengt me op iets precairs: we leven in een wereld van overvloed, in het rijke Westen. Dat speelt een niet te onderschatten rol bij het ontstaan van veel verslavingen. Overal en nergens wordt bij ons alcohol gedronken, en voor je het weet, drink je veel meer dan goed voor je is.

De Nederlanders die in een comfortabele kliniek in een welvarende buurt van Kaapstad worden geholpen, maken ook een uitstapje naar dat armoedige township. En wat denk je? Dat helpt! Omdat het een plek is waar je niet anders kunt dan je realiseren hoe goed wij het hebben in ons land. Waar we heel goed zijn in klagen, terwijl we vaak weinig te klagen hebben. Zeker in vergelijking met deze mensen, die blij zijn als er iets te eten is. Het was indrukwekkend om te zien hoe dankbaar ze al waren voor een klein beetje voedsel. Mij gaf dat een gevoel van nederigheid. Ik ben zo vaak boos en gefrustreerd geweest, terwijl ik het eigenlijk heel goed had.

Het is mijn overtuiging dat het bezoek aan zo’n township mensen echt kan helpen om hun verslaving achter zich te laten. Uit dankbaarheid voor ­alles wat ze wél hebben, zelfs als het leven in Nederland moeilijk is.