'Extensive limb swelling' (ELS): zwelling van arm of been na vaccinatie
Soms kan na vaccinatie een zwelling ontstaan van de hele bovenarm of het hele bovenbeen. Deze reactie wordt ook wel 'extensive limb swelling' of ELS genoemd. Wat is dit precies? En kan het kwaad? Bijwerkingencentrum Lareb legt het uit.
Deze reactie ontstaat meestal één tot twee dagen na de vaccinatie. Het verdwijnt vanzelf binnen vier tot vijf dagen zonder blijvende klachten.
Extensive limb swelling (ELS)
Een uitgebreide zwelling van de gevaccineerde ledemaat komt soms voor na vaccinatie. De zwelling kan zich uitbreiden tot over de schouder, elleboog, knie of heup. Soms gaat de zwelling ook voor meer dan de helft om de arm of het been heen. Deze uitgebreide zwelling ontstaat vaak na de boostervaccinatie tegen difterie, kinkhoest, tetanus (en polio) op vier- of vijfjarige leeftijd. Ook na andere vaccinaties kan deze reactie voorkomen, bijvoorbeeld na vaccinaties tegen:
- COVID-19
- griep
- pneumokokken
- difterie, tetanus en polio (DTP)
Andere klachten
Bij een uitgebreide zwelling van de gevaccineerde ledemaat kunnen naast de zwelling ook andere klachten ontstaan. Roodheid, warmte, jeuk of pijn rond de prikplek komen vaak voor. Ook kan de arm of het been stijf aanvoelen of is het bewegen moeilijker. Soms kan er ook koorts ontstaan in dezelfde periode. Neem contact op met een arts als er ook sprake is van hoge koorts en een ziek gevoel.
Oorzaak uitgebreide zwelling niet bekend
Een allergische reactie is niet waarschijnlijk. Een allergische reactie ontstaat vaak binnen een uur na vaccinatie. Ook een bacteriële infectie als oorzaak voor een uitgebreide zwelling van de gevaccineerde ledemaat is niet waarschijnlijk. Bij een infectie is er vaak sprake van hoge koorts en algeheel ziek zijn. Deze twee klachten treden niet op bij een typische uitgebreide zwelling van de gevaccineerde ledemaat. Omdat het niet gaat om een allergische reactie of een bacteriële infectie is behandeling met medicatie vaak niet nodig.
Volgende vaccinatie
Uitgebreide zwelling van de gevaccineerde ledemaat is geen reden om een volgende vaccinatie niet te nemen. Wel kan de reactie opnieuw optreden wanneer hetzelfde vaccin nogmaals wordt gegeven.
Naast de meldingen onderzoekt Lareb mogelijke bijwerkingen van vaccins met een vragenlijstonderzoeken. Coronavaccinatie en griep- en pneumokokkenvaccinatie zijn ook opgenomen in zo’n onderzoek. Wij houden bij welke bijwerkingen optreden na vaccinatie, wanneer deze optreden, hoe lang ze duren en of eventuele klachten opnieuw optreden na een volgende vaccinatie. Met de resultaten uit dit onderzoek kunnen wij beter informeren over mogelijke bijwerkingen.
Dit artikel is geschreven door Bijwerkingencentrum Lareb. Dit is het Nederlandse meld- en kenniscentrum voor bijwerkingen van medicijnen, vaccins en gezondheidsproducten. Ook is Lareb het kenniscentrum voor medicijngebruik rondom de zwangerschaps- en borstvoedingsperiode: Moeders van Morgen. Om de veiligheid van medicijnen en vaccins te bewaken, verzamelt en analyseert Lareb meldingen van mogelijke bijwerkingen. Daarnaast doet Lareb vragenlijstonderzoeken en verspreidt Lareb kennis over bijwerkingen zo veel mogelijk.
