11 niet-motorische klachten van Parkinson die bijna niemand kent

1. Slaapproblemen: van onrust tot heftig dromen

Voordat je motorische klachten krijgt, kun je al moeite hebben met doorslapen, vaak wakker worden of zeer levendig dromen. Sommige mensen maken in hun slaap slaande of schoppende bewegingen (REM-sleep Behavior Disorder oftewel RBD). Dit kan een vroeg signaal van parkinson zijn. In totaal krijgt ongeveer 80-85 procent van de RBD-patiënten uiteindelijk de diagnose parkinson. Het werkt ook andersom: mensen die parkinson hebben kunnen ook last hebben van RBD.

2. Minder goed ruiken

Er bestaat een link tussen reukverlies en (het risico op) hersenziekten, zoals parkinson. Je ruikt geuren minder intens of bijna niet meer. Dit is zó kenmerkend dat het Radboudumc in samenwerking met The Michael J. Fox Foundation onderzoek doet naar de link tussen reukverlies en het risico op de ziekte van Parkinson. Onderzoekers proberen deze link beter te begrijpen door duizenden mensen met én zonder parkinson te vragen thuis een simpele geurtest te doen (meedoen kan hier).

3. Verstopping en darmproblemen

Parkinson beïnvloedt niet alleen je hersenen, maar ook je darmzenuwen. Daardoor kun je last krijgen van obstipatie, een opgeblazen gevoel of traag werkende darmen. Verstopping is het meest voorkomende darmprobleem bij mensen met Parkinson en wordt veroorzaakt door de tragere darmbewegingen. Problemen met kauwen en slikken: kunnen bovendien leiden tot een dieet met onvoldoende vezels en vocht, wat die obstipatie kan verergeren. Bovendien hebben sommige medicijnen tegen parkinson verstopping als bijwerking. Regelmaat en vezels helpen, maar vaak is aanvullende behandeling nodig.

Lees ook: 18 misverstanden over de ziekte van Parkinson

4. Vermoeidheid

Veel mensen met de ziekte van Parkinson voelen een intense, bijna verlammende vermoeidheid. Het wordt veroorzaakt door spierspanning, slaapproblemen en psychologische factoren zoals somberheid, maar ook door de ziekte zelf. Om hiermee om te gaan, is het belangrijk om voldoende te blijven bewegen, het activiteitenniveau aan te passen en regelmatig rust te nemen.

5. Angst en depressie

Er worden steeds meer patiënten met de ziekte van Parkinson gezien die ofwel voorafgaand aan de diagnose parkinson een depressie hebben doorgemaakt ofwel volgend op de diagnose een depressie ontwikkelen. De ziekte verandert de balans van neurotransmitters zoals dopamine, noradrenaline en serotonine. Ook angst en stemmingswisselingen komen veel voor. Soms kunnen antidepressiva helpen, overleg daarvoor met de arts.

6. Problemen met de bloeddruk

Mensen met de ziekte van Parkinson hebben vaak last van bloeddrukproblemen, met name lage bloeddruk bij het opstaan (orthostatische hypotensie) en na maaltijden (postprandiale hypotensie). De bloeddruk zakt plotseling omdat het autonome zenuwstelsel trager reageert. Leefstijlaanpassingen, het aanpassen van medicatie of medicijnen om de bloeddruk te verhogen kunnen een mogelijke oplossing zijn.

7. Plas- en blaasproblemen

Sneller moeten plassen, 's nachts vaak uit bed moeten, of een overactieve blaas: problemen met de blaasfunctie komen veel voor bij mensen met parkinson. De arts of parkinsonverpleegkundige kan je helpen zoeken naar een oplossing om de klachten te verminderen.

8. Pijn

Pijn is een van de minst erkende en behandelde verschijnselen bij de ziekte van Parkinson. Ongeveer 40 procent van alle mensen die parkinson hebben, ervaren pijnklachten. Deze pijn kan het gevolg zijn van een verhoogde spierspanning of van houdingsproblemen zoals vaak voorovergebogen staan. Sommige mensen hebben last van pijnprikkels zonder aanwijsbare oorzaak in het lichaam. Dat wordt centrale neuropathische pijn of zenuwpijn genoemd en ontstaat in de hersenen. Deze pijn is het gevolg van een beschadiging in het zenuwstelsel, waardoor pijnprikkels ontstaan die geen functie hebben.

9. Kwijlen

Kwijlen kan een van de klachten zijn bij mensen die al langere tijd de ziekte Parkinson hebben. Het kwijlen komt niet doordat er meer speeksel is, maar doordat het slikken moeilijker gaat. Bovendien hebben mensen met parkinson vaker last van een openstaande mond en door de voorovergebogen houding die veel mensen met parkinson hebben belandt speeksel voorin in de mond. Zowel het speeksel als het slikprobleem verdienen aandacht, omdat ze het risico op verslikken verhogen. Soms kan logopedie helpen om beter te leren slikken of worden er geneesmiddelen voorgeschreven om de hoeveelheid speeksel te verminderen.

10. Seksuele klachten

Veel mensen met parkinson hebben op den duur last van seksuele problemen. Mannen hebben vaak minder zin in seks, erectieproblemen, moeite een orgasme bereiken of komen juist vroegtijdig klaar. Vrouwen hebben ook een lager libido en meer moeite met het krijgen van een orgasme. Daarnaast kunnen zij last hebben van pijn bij het vrijen en verminderde vochtigheid van de vagina. Seks wordt soms ook ingewikkelder door de lichamelijke klachten en moeite met bewegen. Veel mensen hebben daarnaast minder vertrouwen in hun lichaam. Dat kan ook de zin in seks verminderen. Medicatie en glijmiddel kunnen helpen. Gesprekken met een seksuoloog ook.

11. Oogproblemen

Bij de ziekte van Parkinson steken vaak oogproblemen de kop op. Ongeveer 3 op de 4 parkinsonpatiënten hebben door dopaminetekost visuele klachten zoals droge ogen, moeite met lezen, minder contrast zien, dubbelzien en visuele hallucinaties. Behandeling bij symptomen aan de ogen als gevolg van parkinson is gericht op anders leren omgaan met klachten, hulpmiddelen gebruiken en het aanpassen van de omgeving. Om een oogaandoening uit te sluiten is het belangrijk visuele klachten altijd met je arts te bespreken.