Is ontbijtspek hetzelfde als pannenkoekenspek?

‘Spek’ is een verzamelnaam voor vlees dat van een varken komt. Er bestaan verschillende soorten spek die anders smaken en anders worden klaargemaakt. Wat een soort spek bijzonder maakt, hangt af van:

• Welk deel van het varken wordt gebruikt. Dat kan de rug, buik of wang zijn.
• Hoe het bewerkt is. Denk aan zouten (ook wel pekelen genoemd), roken, drogen, koken of roosteren.
• Welke kruiden of specerijen eraan zijn toegevoegd.
• De vorm. Spek kan in plakken, blokjes of reepjes worden verkocht, dik of dun gesneden.

Sommige soorten spek horen echt bij een land of streek. Zo komen lardo, pancetta en guanciale uit Italië. We leggen verder uit wat de verschillen zijn en hoe u elke soort kunt gebruiken in de keuken.

Bacon

We beginnen met een belangrijke vraag: is bacon hetzelfde als spek? Het lijkt veel op elkaar, maar het is niet helemaal hetzelfde. Bacon komt uit de rug van het varken, uit het deel dat ook gebruikt wordt voor karbonades. Er blijft een klein laagje vet op zitten, maar het is minder vet dan ontbijtspek. In Engeland en Amerika gebruiken mensen het woord bacon vaak ook voor ontbijtspek. Ze maken daar minder verschil tussen. Als ze het hebben over streaky bacon, bedoelen ze meestal langere, dikkere plakken ontbijtspek.

Ontbijtspek

Ontbijtspek komt uit de buik van het varken, dat is een vet deel. Dit spek wordt gezouten en gerookt, en daarna in dunne plakjes gesneden. De naam zegt het al: veel mensen eten dit spek bij het ontbijt, vaak met eieren. Omdat ontbijtspek rauw is, moet het altijd eerst worden gebakken.

Pannenkoekspek

U kunt in de winkel ook pannenkoekspek vinden. Dat is hetzelfde als ontbijtspek, maar dan iets dikker gesneden. Dat past goed bij pannenkoeken, maar u kunt het ook in andere gerechten gebruiken. Verder is er geen enkel verschil tussen ontbijtspek en pannenkoekenspek.

Gerookt spek

Gerookt spek koopt u vaak in blokjes of reepjes. Het is gemaakt van hetzelfde deel als ontbijtspek, maar het bevat vaak nog iets meer vet. Tijdens het bakken komt dat vet vrij, dus extra olie of boter is meestal niet nodig. Gerookt spek smaakt heerlijk in quiche, stoofschotels of stamppotten. U kunt het ook krokant bakken en gebruiken als topping over soep of salade.

Zeeuws spek

Zeeuws spek is een Nederlandse specialiteit. Dit spek is al gaar, dus u kunt het direct op brood eten. Het komt, net als ontbijtspek, uit de buik van het varken. Zeeuws spek is gekruid, gekookt en geroosterd. Daardoor heeft het een zachte structuur en een lekkere, kruidige smaak met een beetje zoet erin. Lekker op brood met wat augurk en mosterd erbij.

Katenspek

Katenspek is ook gaar en kunt u dus zo eten. Het wordt anders gemaakt dan Zeeuws spek: het wordt eerst gerookt en daarna gekookt (gegaard). Tijdens het roken krijgt het spek een laagje karamel. Daardoor ziet het er donkerbruin uit en smaakt het iets zoet. Katenspek is lekker op brood, maar u kunt er ook mee koken. Gebruik het bijvoorbeeld in een Hollandse carbonara (een pasta met ei, kaas en spek).

Zuurkoolspek

Zuurkoolspek komt ook uit de buik van het varken. Dit spek is alleen gezouten, niet gerookt of gekookt. U koopt het vaak in één stuk. Het wordt meestal meegekookt met zuurkool of stamppotten. Tijdens het koken wordt het spek zacht en geeft het veel smaak aan het gerecht.

Guanciale

Guanciale is een Italiaanse speksoort. Het wordt gesneden van de wang van het varken. Dit spek is alleen gezouten en gedroogd, dus niet gerookt. Daardoor is het lang houdbaar. Guanciale is heel belangrijk in de originele Italiaanse pasta carbonara (een pastagerecht met ei, kaas en spek). U kunt het ook in andere pastagerechten gebruiken.

Lardo

Lardo is een andere Italiaanse soort spek. Het is gemaakt van het vet van de rug van het varken en bestaat bijna helemaal uit vet – soms wel meer dan 90%. Lardo is wit van kleur en heel zacht van structuur. Het wordt vaak op smaak gebracht met rozemarijn en andere kruiden. In Italië eten mensen het vaak in hele dunne plakjes als voorgerecht, bijvoorbeeld met een glas wijn erbij. Het is rijk van smaak, dus eet er niet te veel van tegelijk.

Pancetta

Pancetta is ook Italiaans en lijkt het meest op ons ontbijtspek. Het komt uit de buik van het varken, maar er zijn verschillen. Pancetta wordt gepekeld en gekruid met bijvoorbeeld peper en nootmuskaat. Vaak wordt het daarna opgerold. Zo komt het magere vlees in het midden te zitten, met het vet eromheen. U ziet het vaak als ronde, dunne plakjes in de winkel. Pancetta is lekker op pizza of in pastagerechten, bijvoorbeeld met pompoen. In Italië gebruiken ze het vaak om vlees in te wikkelen, zodat het vlees malser wordt en meer smaak krijgt.