Als bleekneusje naar het Koloniehuis: hoe was dat?

Stadskinderen die vanwege slechte omstandigheden ziek waren of te weinig vet op hun botten hadden, werden in onze jeugd regelmatig naar een Koloniehuis gestuurd om aan te sterken. Enkele 'bleekneusjes' van toen delen herinneringen aan die tijd.

Bossen

Els Stoop (65): "Ik zat in het begin van de jaren 60 op de lagere school. Je moest er op gezette tijden naar de schoolarts, die je allerlei vragen stelde. Ik was 8 en sliep met drie andere kinderen van het gezin op één slaapkamer. Dat werd blijkbaar ongezond gevonden, want ik werd een paar keer naar een Koloniehuis in Elspeet gestuurd. Er zaten daar allemaal stadse kinderen, net zulke bleekneusjes als ik. Ik vond het heerlijk om zes weken niet naar school te hoeven en lekker in de bossen te lopen."

Foto: Het Koloniehuis in Elspeet.

Potlood

Eind jaren vijftig moest Sjaan Durberg als bleekneusje aansterken in Oostvoorne. Ze was acht jaar oud en vond er niets aan, daar in het Agathahuis. "Het was er streng, ik moest heel veel hangop eten. Eén keer per week moest je een brief naar huis schrijven met potlood, want als er iets negatiefs in stond, werd dat eruit gehaald. Gelukkig mocht ik na zes weken naar huis. Mijn buurjongen uit Rotterdam was niet genoeg aan gekomen, hij moest dus langer blijven."

Foto: Het Agathahuis in Oostvoorne.

Plus Magazine Tijdmachine

Krijgt u geen genoeg van de nostalgische verhalen en herinneringen? Word nu lid van de Plus Magazine Tijdmachine groep op Facebook en ga samen terug naar toen!

Word lid van de Facebookgroep

Schiermonnikoog

Sommige kinderen gingen vaker naar een Koloniehuis toe. Zo ook Henny Tuininga (80). Ze zat verschillende keren in huize Elim, op Schiermonnikoog. "Het waren gezonde tijden, maar ik ben toch nooit van m'n longprobleem afgekomen." Ze kent ook het lijflied nog, dat de kinderen zongen als ze ergens naartie liepen.

"Op mooi Elim moet je wezen, op mooi Elim moet je zijn,
word je helemaal genezen van je ziekte en je pijn,
en je speelt er heel de dag,
'k wou dat moeder dat eens zag,

Kom kinderen naar buiten, waar alle vogels fluiten,

naar buiten."

Foto: Het Hudighuis in Driebergen.

Opa

Van februari tot begin april 1958 zat Annèt Schaake-van Bottenburg in Koloniehuis De Ketelaar in Ellecom. De Leerdamse was toen zes jaar oud en kijkt nu terug op een 'bizarre tijd'. “Ik moest drie bekers melk per dag drinken en toen ik niet voldoende aankwam: zes bekers per dag. Mét vel. Ik gruwel nog steeds van melk. Je eten niet op? Net zo lang blijven zitten in je uppie tot het op was. Alleen aan zo'n lange tafel in je eentje. Ik was zes jaar!

Ik herinner me de vernedering als je had gespuugd. Je moest het zelf opruimen en voor straf naar de zaal van ‘de kleine meisjes’. De zalen waren verdeeld op lengte. Verder moest je verplicht slapen op je rechterzij. Handen boven de dekens. Niet praten.

Ook kreeg ieder kind op zijn verjaardag een 'taart'. Dat was een hele grote pappudding, versierd met een chocolaatje en overgoten met ranja. Die moest je opeten. Ik was heimelijk blij dat ik op mijn verjaardag naar huis zou gaan en dus geen taart zou krijgen. Als verrassing kreeg ik de taart een dag voor mijn verjaardag. Surprise! Ik kon hem niet op. Op mijn verjaardag de volgende ochtend kreeg ik hem weer voorgeschoteld, met het dreigement: als hij niet op is dan kun je niet naar huis. Ik herinner me dikke tranen en een misselijk gevoel toen hij op was.

We werden naar de bus gebracht, wat was ik blij dat ik naar huis ging. Helaas bleek dat de week ervoor mijn opa, die bij ons in huis woonde, was overleden.”

Foto: Annèt bij De Ketelaar in Ellecom (meisje met strik in haar achter de bok).

Liedje

Annèt kan zich ook nog twee liedjes herinneren, die volgens haar vele anderen koloniekinderen ook kennen. Het eerste ging zo:

Op de wijs van het bekende liedje Faria.

Kolonieleven dat is geen leven, Faria
Was ik maar bij m’n moeder gebleven, Faria
’s morgens is het water te koud,
’s middags is de soep te zout

Faria, Faria

Om 1 uur moet je onder de dekens, Faria,
Telkens wordt door de wacht gekeken, Faria

Lig je niet op je rechter zij,
Dan ben jij er heel lelijk bij! Faria

Het tweede liedje werd gezongen als je naar huis ging.

Directrice, wees gegroet,
’t spijt me dat ik, scheiden moet.
Want u hebt in deze tijd,
Heel veel goeds voor ons bereid.

Foto: Kinderen in het Hudighuis in Driebergen.

Uitstapjes

De herinneringen van Ida Pronk-Jillissen staan haaks op die van Annèt. Ida ging twee keer naar Kinabu, in Soesterberg. In 1962 en in 1963. "Ik heb er geen slechte herinneringen aan. We hadden zuster Janke en Veronica. Tsja, de warme melk in die ijzeren bekertjes en de levertraan was niet om over naar huis te schrijven. Maar het buiten zijn en spelen in de bossen, vond ik echt heerlijk. Er werd veel gedaan aan creativiteit en ik herinner me nog de bezoekjes aan een vliegveld en een onderduikershut. Lekker zingen met de hele groep tijdens het wandelen.

Mijn twee broers hebben andere ervaringen. Zij hebben in Koloniehuis Pelzerkamp gezeten, in Epe. We hebben het er nu weleens over. Ze hadden het daar niet naar hun zin."

Foto: Koloniehuis Kinabu in Soesterberg.

Bronchitis

Ook Leni van Loon, die een poosje in de Reggeberg in Hellendoorn doorbracht, zal haar tijd daar nooit vergeten. "In het begin was het erg wennen, streng. Met koud water je borst en rug wassen in de ochtend. En nog veel meer regels. Maar ik herinner me ook: veel buiten, spelen en wandelen. Ik ben daar lichamelijk beter van geworden en ik ben over mijn bronchitis heengegroeid."

Foto: Dokter onderzoekt een meisje in het Koloniehuis in Elspeet.

Reactie toevoegen

228 Comments

Ook 2 keer zwartedijk geweest toen ik 6 was en toen ik 12 was ben nu 76

beantwoorden

Mijn moeder, geboren in 1945, is als 6 of 7 jarig meisje in het Hoge Hout in Elspeet geweest. Zij at niet goed. Zij heeft mij er mondjesmaat over verteld. Haar ervaringen hebben haar getekend; zij heeft haar hele leven last van heimwee. Zodanig dat zij zelfs niet op vakantie naar het buitenland wilde met ons gezin. Haar ouders moesten ook maar wegblijven tijdens haar verblijf op het Hoge Hout. Mijn opa heeft haar mee naar huis genomen..Zij wil haar ervaringen niet met buitenstaanders delen..

Midden in de oorlog 1942 moest ik naar een Gezondheids Kolonie en ik ging naar Ons Genoegen in Oostvoorne Ik ben daar 4 weken geweest, Werd heel goed verzorgt.
Ik had wel heimwee . Het blauwe speelpakje met witte randjes ,heb ik thuis heel lang gedragen. !! in augustus 1942 werd het complex gewvordert door de Duitsers.
Dedrpelingen van Oostvoorne, haalde toen de s weg van de naam !!!!

Heerlijke 6 weken gehad begin jaren 60 van de vorige eeuw in het vakantiekoloniehuis prinses Beatrix in Egmond aan Zee. Vooral zs. Anneke was een schat. Ben er later achtergekomen dat Hotel Zuiderduin op de fundatie herbouwd is. Zij hebben in de kelder nog vele foto's als herinnering hangen van deze (voor mij dan leuke) periode.

Ik heb begin jaren 60, in huis ter duin gezeten, ik dacht in Egmond. Wat een trauma heb ik daar aan overgehouden. Vreselijk. Ik zou nu nog graag de leiding daarvan op willen zoeken. Ik ben zowel geestelijk als lichamelijk mishandeld.

Augustus 1950:6 weken in Huize sint Josef,in Egmond aan zee!! Ik heb er genoten van alle ervaringen: wandelingen sochtends in de duinen, smiddags aan zee. Het heeft me goed gedaan,ik werd daar 9 jaar.jongens en meisjes strikt gescheiden.

Ik ben in Bergen aan Zee inde kolonie geweest was 6 jaar ,dus 67 jaar geleden .

Ook ik heb in de kolonie gezeten 2 maal in bergen aan zee en een maal in kerdijk Egmond aan zee!!

Ik lees wel eens over bleekneusje in het kolonihuis. Heb ik zeker goed getroffen. Ben eerste keer bunde tweede keer Egmond aan zee derde keer eersel en de vierde keer weer in bunde. Geweldig alle keren weer heb nooit ondervonden over wat ik lees hoe het ging in koloniehuien. Het eten was goed en ook de vertier. Wel wat heimwee. Maar het waren aardige zusters en ze hadden veel wandelen en spelletjes of handwerkjes bv borduren voor kadootje voor bij thuiskomst. Geweldige tijd geweest daar. Ik kom zelf uit een dorp op het platteland. Alle lof voor deze instellingen. 4 keer in leuke groepen prachtig.

Ja ik ook in huize st. Jozef in Egmond aan zee! Afschuwelijk ------