Automatische stijging AOW bij hoger minimumloon ter discussie
Het minimumloon en de AOW moeten niet langer automatisch gekoppeld worden. Dat adviseert het Instituut voor Publieke Economie in een onafhankelijk advies.
Het is een discussie die al lang gevoerd wordt: al jaren is het zo dat als de minimumlonen stijgen ook de AOW omhooggaat. Moet dat zo blijven of niet? Het Instituut voor Publieke Economie adviseert de koppeling te herzien.
"Het minimumloon en de AOW zijn fundamenteel twee andere dingen", zegt Miriam Gielen tegen de Volkskrant. Zij is als onderzoeker verbonden aan de denktank. Zo zijn er bijvoorbeeld verschillende redenen om het minimumloon wel te verhogen die niet opgaan voor de AOW.
Kost miljarden
Ook in 2023 laaide de discussie al op. Door de hoge inflatie destijds wilde een meerderheid van de Tweede Kamer het minimumloon extra verhogen om mensen met een laag inkomen te ondersteunen. Dat plan sneuvelde in de Eerste Kamer, omdat een hoger minimumloon ook automatisch een hoger AOW betekent. En dat kost de overheid miljarden. De senaat vond de stijging ook 'niet doelmatig' omdat het betekende dat ook gepensioneerden die prima kunnen rondkomen een verhoging krijgen, terwijl deze voor minima bedoeld was.
Volgens de denktank laat dit zien waarom de koppeling 'niet logisch' is en moet worden herzien. Zo is een verhoging van het minimumloon van invloed op bijvoorbeeld de verhoudingen op de arbeidsmarkt, maar geldt dat niet voor de AOW. Die groep is al gestopt met werken.
Toeslagen
Ook speelt de koppeling een belangrijke rol bij het afschaffen van toeslagen. Den Haag wil al langer af van alle ingewikkelde regelingen, zeker na de toeslagenaffaire. Dat is dan ook de kernboodschap van de denktank: "Een van de cruciale stukjes om het toeslagenstelsel af te schaffen of te vereenvoudigen is een verhoging van het minimumloon. Dat maakt mensen namelijk minder afhankelijk van die toeslagen", aldus Gielen in de Volkskrant.
Het instituut pleit daarom voor het loskoppelen van het minimumloon en AOW. Dit voorstel betekent overigens niet dat AOW'ers erop achteruitgaan. De AOW zou gekoppeld moeten blijven aan de cao-lonen, de loonafspraken tussen werkgevers en vakbonden. Dit gebeurt in de praktijk nu al indirect. De AOW zal gewoon meestijgen met de algemene loonontwikkeling. Alleen incidentele extra verhogingen van het minimumloon kunnen dan apart worden beoordeeld.
Vergrijzing
Een andere zorg is de betaalbaarheid van de AOW op langere termijn. Door de vergrijzing stijgt het aantal AOW'ers hard, terwijl het aantal werkenden daalt. Eerder werd al gewaarschuwd dat het basispensioen daardoor onder druk staat. "Als je over het paar jaar het minimumloon extra wil verhogen, zijn de kosten door de AOW nog hoger dan ze nu al zijn. Dat maakt het nodig om ze uit elkaar te halen: de koppeling staat goed beleid in de weg."
Naar verwachting zal deze kwestie terugkomen op de formatietafel. D66 wil de koppeling herzien, maar in de recente formatiestukken stond niks over het onderwerp.
- www.instituut-pe.nl
- Volkskrant
