Seksuoloog over het grootste taboe: praten over seks

Wanneer gaat leeftijd tellen in de slaapkamer?

“Als je eind 30, begin 40 bent, verandert er hormonaal veel. Die hormonen hebben ­invloed op hoe je lichaam seksualiteit ‘ontvangt’.  Je hebt minder pieken, ervaart lichamelijk contact anders. Naarmate je ouder wordt, neemt ook de doorbloeding van je huid af. Dat kan ervoor zorgen dat je bepaal­de aanrakingen minder prettig vindt, of andere aanrakingen juist prettiger zijn. Je vond het vroeger bijvoorbeeld fijn als iemand je in de nek kuste, maar merkt dat dat ineens kriebelig voelt.”

Merk je die verminderde doorbloeding elders ook?

“Ja, de gevoeligheid van de clitoris, vulva en de vagina verandert door die verminderde doorbloeding. En door de afname van de geslachtshormonen worden vrouwen minder vochtig. Bij mannen bij wie de doorbloeding achteruitgaat, wordt de penis minder stijf of verslapt sneller tijdens de seks. En er is meer tijd en meer prikkeling nodig om een stijve penis te krijgen. Dat is normaal. Als je altijd een stevige erectie had en nu niet meer, is dat wel altijd reden om even naar de huisarts te gaan voor een check-up. Doe dit zeker als je merkt dat je geen ochtenderectie meer hebt. De kleine vaten in de penis, vullen zich bij een erectie met bloed. Als die vaten beschadigd zijn, gaat dat lastiger. Het hoeft niet altijd een onderliggende fysieke oorzaak te hebben, maar het kan een voorbode zijn van diabetes of een vroeg stadium van hart- en vaatziekten. 

Ik vind overigens dat er te veel focus op de erectie en penetratie ligt. Als je je erectie verliest, betekent dat niet dat je ineens seksloos bent. Seks is zoveel meer dan penetratie. Alleen moet je daarover wel met elkaar praten.”

Vinden mensen het lastig om naar jou toe te komen?

“Het grootste taboe in de seksualiteit is niet masturberen, of anale seks, maar praten over seks. Het duurt gemiddeld vijf jaar vóór mensen met seksuele klachten naar de seksuoloog gaan, tenzij het om erectiestoornissen gaat. Dan komen ze veel eerder. Terwijl ik veel vrouwen spreek die soms al jarenlang pijn hebben tijdens de seks. Dat geeft wel aan dat de communicatie tussen stellen een stuk beter kan. Want als jij al ruim tien jaar pijn hebt tijdens het vrijen en je gaat er toch gewoon mee door, dan is dat niet gezond. Mensen gaan er altijd vanuit dat seks iets is wat vanzelf moet gaan. Maar dat is niet zo. Je moet eraan werken, erover praten. Maar hoe doe je dat als je dat nooit hebt ­geleerd? Hoe leg je uit wat je wensen zijn, wat je wel en niet wil? 

Vroeger kreeg je mee dat seks om penetratie ging, grotendeels voor de voortplanting. Over genot werd niet gesproken. Ook niet als er pijn, ongemak of ontevredenheid is bij het vrijen. Als mensen bij mij ­terechtkomen, is er in het begin nog ongemak. Maar na een aantal sessies zie je dat stellen zich heel vrij gaan voelen. Ik krijg eigenlijk ­altijd te horen ‘had ik dit maar ­dertig jaar geleden gedaan’.”

Heeft de overgang invloed om je seksleven?

“Er zijn meerdere factoren die meespelen, waaronder ook hoe we naar onszelf kijken. In westerse landen zien we de overgang als iets negatiefs, als een ziekte bijna. Je krijgt opvliegers, somberheid, minder zin in seks. Alles wordt droog, alles gaat pijn doen. Ik wil ­zeker niet ontkennen dát die klachten er zijn, maar alles is zo negatief. Kijk naar landen in Zuid-Amerika. Daar zien ze de overgang als een nieuwe stap in het leven; een viering dat je niet meer vruchtbaar bent. Dat je seksueel vrij kunt zijn. We zien dat vrouwen met die mindset minder klachten hebben. Als je dan al vooraf denkt: ik ben droger, alles wordt stroever, dan wórdt het ook pijnlijker en stroever. Omdat je minder opgewonden raakt, omdat je meer in je hoofd zit. Het is veel zinvoller om te kijken naar de positieve dingen. 

Daarnaast is het echt per vrouw verschillend hoe vochtig ze nog wordt en hoe rekbaar de huid blijft. De ene vagina is de andere niet. Probeer in ieder geval eerst je eigen lichaamsvocht te gebruiken, je speeksel bijvoorbeeld. Als je dan merkt dat er toch te veel wrijving is, dan kun je glijmiddel gebruiken om het wat soepeler te maken. Let wel op wat voor glijmiddel je kiest. Sommige middelen mogen niet worden gebruikt samen met seksspeeltjes of met condooms. Mensen kopen vaak eerst een glijmiddel op waterbasis, maar die wordt sneller opgenomen door de huid, dus je blíjft smeren. Dat hoeft niet vervelend te zijn, maar een ­glijmiddel op silliconenbasis laat een laagje achter. Dat trekt niet in en blijft glijdend.”

Heb je tips voor wanneer klaarkomen lastig wordt?

“Er is meer dan het lichamelijke ­aspect, ook veranderingen in je werk en het uitvliegen van eventuele kinderen spelen mee in hoe je seksualiteit ervaart. Als mensen niet meer hoeven te werken en niet meer ­zoveel moeten van zichzelf, dan kunnen intimiteit en seksualiteit meer ruimte krijgen. Je kunt langer de tijd nemen om te seksen en om opgewonden te raken. Zorg daarnaast dat je om het half jaar even incheckt bij je partner: ‘Hoe sta jij erin qua seks? Wat vind je nu fijn?’ Misschien hoeft penetratie helemaal geen onderdeel meer te zijn van de seks. Misschien vind je glijmiddel wel gewoon gedoe en wil je je meer focussen op manuele of orale seks. Of gewoon strelingen. Hoe ouder je wordt, hoe minder de nadruk op het orgasme zou moeten liggen. Klaarkomen kan namelijk lastiger worden. Focus dus niet op klaarkomen, dat haalt veel plezier weg uit de intimiteit.”

Focus niet op klaarkomen, het gaat meer om intimiteit

Blijf je zin in seks houden als je het vaker doet?

“Ja, uit onderzoek blijkt dat hoe meer je bezig bent met seksualiteit, hoe meer je daar ook nog voor openstaat. Doe daarom bewust ook aan zelfontdekking. Wat vind ik fijn, wat vind ik niet fijn? Welke stimulatie vind ik prettig? Daar kun je ook een speeltje bij betrekken, zoals een vibrator. Maar wissel het af, blijf vooral ook je eigen handen gebruiken. Plan zo nu en dan eens een solo-moment in, waarbij je jezelf met je handen en vingers echt van top tot teen aanraakt. Soms is snel tot een orgasme komen fijn, puur voor de ontlading. Maar als je het voor de ontspanning doet, dan is voorspel met jezelf heel belangrijk.” 

Anne Siemons is MSc. seksuoloog Anne Siemons deed een master seksuologie aan de KU Leuven. Eerder werkte ze ruim tien jaar als verpleegkundige, onder andere in de ­geriatrie. Samen met seksuoloog Leila Lambrechts heeft ze de praktijk SMT (Seksuologen met Twee). Ze schreven samen de boeken TABOE(K), Het orgasme boekje en Creatief doeboek voor koppels, maken spellen en hebben de podcast Moordlust.

Dit artikel verscheen eerder in Plus Magazine juli/augustus 2025. Abonnee worden van het blad? Dat doe je in een handomdraai.

• Lees ook: Plus Seksonderzoek: ruim 80 procent van Pluslezers is seksueel actief