Wij zijn een echtpaar met een eigen woning. Wij hebben een dochter die al heel lang samenwoont met haar vriend. Zij hebben een samenlevingsovereenkomst. Wij hebben wat vragen m.b.t. onze erfenis.
Het gaat om het volgende:
- Als één van ons wegvalt, kan onze dochter dan haar erfdeel opeisen ook als degene die achterblijft in de financiële problemen zou komen?
- Stel dat onze dochter gaat scheiden, kan onze schoonzoon dan alsnog aanspraak maken op de erfenis?
- Bij het kopen van ons huis hebben wij aan de notaris gevraagd of het nodig was dat wij een testament moesten laten maken. Deze heeft toen gezegd dat dit niet nodig was omdat onze erfenis toch naar onze enige dochter zou gaan en zij ermee kan doen wat zij wil. We zijn nu 20 jaar verder en wat ouder en zijn over dit soort dingen gaan nadenken. Graag hoor ik van u hoe u hier over denkt.
Hartelijk dank voor uw vraag. De redenen om een testament te maken kunnen heel divers zijn. Waarschijnlijk heeft uw notaris 20 jaar geleden in grote lijnen zeker gelijk gehad, maar ik vind het altijd verstandig om dergelijke vraagstukken eens in de zo veel tijd nog eens tegen het licht te houden. Wat uw vragen betreft het volgende:
Omdat u op dit moment geen testament heeft, is de wet van toepassing. Dat betekent dat de langstlevende en uw dochter de erfgenamen zijn, maar dat de langstlevende over alles de beschikking houdt en uw dochter een niet opeisbare vordering op de langstlevende krijgt ter grootte van haar erfdeel. De langstlevende is niet verplicht om deze vordering uit te keren; ook niet als uw dochter op haar spreekwoordelijke kop gaat staan. Deze vordering is volgens de wet alleen opeisbaar bij overlijden van de langstlevende of bij faillissement.
Iets anders is de schoonzoon. U schrijft dat uw dochter met hem een samenlevingsovereenkomst heeft. Dat betekent dat zij twee gescheiden financiële entiteiten zijn. Ze hoeven bij een scheiding behalve de spullen die ze samen gekocht hebben en het saldo van de en/of-rekening niets met elkaar te delen als ze uit elkaar gaan, dus ook de erfenis van één van u niet. In de eventuele samenlevingsovereenkomst kunnen nog andere bepalingen zijn opgenomen. Echter, als ze gaan trouwen in gemeenschap van goederen, dan deelt de schoonzoon wel voor de helft mee.
Hoewel de notaris 20 jaar geleden welllicht in grote lijnen gelijk had, was hij misschien ook wat kort door de bocht. Bovendien is in zijn praktijk en de samenleving in het algemeen in de afgelopen jaren veel veranderd. Zo kan het bijvoorbeeld geen kwaad om naast uw dochter een andere erfgenaam te benoemen voor het geval uw dochter onverhoopt eerder overlijdt dan u (zeker als uw dochter geen kinderen heeft). Daarnaast is een uitsluitingsclausule en het benoemen van een executeur vaak handig. Ook kunnen in een testament andere opeisbaarheidsgronden worden opgenomen, bijvoorbeeld bij opname in een zorginstelling; dit in verband met de hoge eigen bijdrage CAK waar u wellicht ooit mee te maken krijgt.
