Operaties en behandelingen in het buitenland worden steeds populairder. Vaak is het goedkoper en soms ben je ver weg ook beter af. Waar moet je als medisch toerist op letten?
Een beetje zenuwachtig was Leon Romeyn (64) wel, de eerste keer dat hij afreisde naar een tandkliniek in Hongarije. Zou hij in een achterafkamertje in een oude tandartsstoel terechtkomen bij een murmelende kiezentrekker die nauwelijks Engels sprak? Romeyn had van zijn eigen tandarts te horen gekregen dat hij twee kronen moest laten plaatsen; in Nederland “best een dure grap”.
In een tijdschrift las hij toevallig een advertentie van een buitenlandse kliniek. Hij besloot af te reizen voor een second opinion. Eenmaal daar verdwenen zijn twijfels. “De apparatuur was het nieuwste van het nieuwste en de tandarts heel aardig. Ik bleek ontstekingen te hebben en moest mijn kiezen laten trekken en implantaten laten plaatsen. Ik had er een goed gevoel bij en besloot: ja, dit wil ik.”
Tienduizenden behandelingen
Je gebit onder handen laten nemen in Hongarije, onder het mes bij een Belgische orthopedisch chirurg, naar Turkije voor een nieuwe haardos: operaties, ingrepen en behandelingen in het buitenland lijken steeds normaler te worden. Doordat een groot deel van de zorg ‘over de grens’ niet wordt geregistreerd, weten we niet precies hoe vaak het gebeurt. Schattingen zijn er wel. Volgens belangenorganisatie Patients Beyond Borders neemt het aantal mensen dat voor een medische behandeling naar het buitenland gaat, elk jaar met 15 tot 25 procent toe. Bij Nederlanders is vooral België in trek, blijkt uit cijfers van de Benelux Unie. In 2016 lieten 55.700 Nederlanders zich in België behandelen.
Naar Duitsland gingen er 26.000
Wachttijden spelen een belangrijke rol, weet Tomas Mainil. Hij doet aan de Breda University of Applied Sciences onderzoek naar zogeheten ‘grensoverschrijdende zorg’ (behandelingen en operaties die in Nederland ook onder de verzekerde zorg vallen) en ‘medisch toerisme’ (zorg die in Nederland grotendeels voor eigen rekening komt).
“Voor sommige operaties beland je in Nederland op de wachtlijst; dan wordt het interessant om te kijken waar je sneller terecht kunt”, licht Mainil toe. “En soms reizen mensen af naar het buitenland omdat daar meer mogelijk is. Zo was nog niet zo lang geleden in het nieuws dat een Belgische hartchirurg populair is omdat hij patiënten na een bepaalde leeftijd nog wél opereert, terwijl die operaties in Nederland als te riskant worden gezien.”
Aangesproken op straat
Vanuit Nederland is het wel lastig te beoordelen hoe goed een zorgverlener is. ‘Medische touroperators’ spelen in op die onzekerheid: zij selecteren zorgverleners en bemiddelen voor patiënten. Zo kun je bijvoorbeeld een reis naar Turkije boeken om daar vakantie te vieren én je ogen te laten laseren, een haartransplantatie te krijgen of je oogleden te laten liften. Vaak voor de helft van wat je in Nederland kwijt zou zijn.
“We zijn begonnen met bemiddelen omdat we merkten dat mensen soms zomaar met iemand in zee gingen”, zegt Gamze Gunes, productmanager bij een medische touroperator. “Dan waren ze op vakantie in Turkije, werden ze op straat aangesproken over een botoxbehandeling en dachten ze: dat is wel wat voor mij. Maar dat was nogal riskant, want niemand controleerde of het ook goede behandelingen waren. Nu selecteren we zelf de artsen en klinieken. We kijken of het grote klinieken zijn en uiteraard moeten de artsen in eigen land geregistreerd staan. Ook kijk ik of de behandeling en de bijbehorende kosten die de artsen en klinieken voorstellen logisch zijn, en of de prijs redelijk is.”
Alcoholverslaving
Soms is de keuze voor een behandeling in het buitenland door iets heel anders ingegeven dan de kosten. Elle Voets (53) vertrok naar Zuid-Afrika om zich daar te laten behandelen voor haar alcoholverslaving en angststoornis. “Al jarenlang dronk ik te veel, maar de laatste jaren werd het meer en meer. Toen het echt te erg werd, heb ik aangeklopt bij verslavingsinstelling Momentum in Den Bosch. De psycholoog zei dat ik opgenomen moest worden en raadde aan om dat in het buitenland te doen. Vliegen vind ik doodeng, maar ik wist: als ik me in Nederland laat helpen, zit ik zo weer thuis en verandert er niks.”
Een paar dagen later zat ze in het vliegtuig naar Zuid-Afrika. Het ticket moest ze zelf betalen, maar voor de rest werd de opname helemaal vergoed. Elle Voets: “De behandeling was heel intensief. De hele dag was volgepland met therapieën en groepssessies. Gelukkig kon ik geen kant op; zo moest ik wel aan mezelf werken.”
Na ruim twee maanden kwam ze weer thuis en begon het herstel. “Doordat de behandeling was opgezet in samenwerking met een Nederlandse instelling, werd ik hier bij terugkomst heel goed begeleid. Ik denk nog weleens: als ik niet naar het buitenland was vertrokken, was ik er nu heel slecht aan toe geweest.”
Checklist voor zorg in het buitenland
- Overleg met de huisarts. Is de behandeling of ingreep die je op het oog hebt de beste keuze?
- Bel de zorgverzekeraar. Vaak is het niet eenvoudig te zeggen of een behandeling in het buitenland goedkoper of duurder uitpakt dan in Nederland. Dit kun je checken bij je zorgverzekeraar. De verzekeraar kan ook meedenken over bij welke kliniek je het best af bent. De kosten worden vaak (deels) vergoed als het om zorg gaat waarvoor je in Nederland bent verzekerd en de behandeling bewezen is. Ook met het oog hierop is het belangrijk vooraf te overleggen, zodat je weet waar je aan toe bent.
- Vaar niet te veel op de informatie die je leest op de websites van klinieken. Die sites zijn vaak niet meer dan gelikte brochures.
- Hoe zit het met de nazorg? Bij eenvoudige ingrepen, zoals het plaatsen van een kroon, hoeft het geen probleem te zijn dat je na een paar dagen weer naar huis reist. Maar wat als je bijvoorbeeld toch een infectie krijgt, of andere complicaties? Vraag je arts of verzekeraar waar je het best terecht kunt in Nederland. Controleer de kwaliteit van de kliniek. Heeft deze een JCI-accreditatie, dan voldoet de kliniek aan hoge standaarden. Kijk op de website
jointcommissioninternational.org en klik bovenin op ‘Find a JCI-accredited organisation’ (Engelstalig).
Vragen over zorg in andere EU-landen?
De website van het Nationaal Contactpunt voor grensoverschrijdende zorg (www.cbhc.nl) beantwoordt summier dit soort vragen.
