Sinds juli 2022 beschikt elke nieuw op de markt gebrachte personenauto over een black box, plus een reeks verplichte digitale hulpsystemen. Welke systemen zijn dat, wat doen ze, en hoe doen ze dat? En: welk effect hebben ze op de privacy van de automobilist?
De afgelopen jaren heeft de auto-industrie een hausse aan hulpsystemen geïntroduceerd die het leven van de automobilist niet alleen eenvoudiger moeten maken, maar vooral veiliger.
Onder de noemer ADAS (Advanced Driver Assistance Systems) vallen allerlei elektronische systemen die bijvoorbeeld zorgen dat de auto binnen de wegbelijning blijft, bestuurders attent worden gemaakt op een auto die in hun dode hoek zit, helpen bij parkeren, monitoren of de bestuurder vermoeid is of dreigt te raken en de auto volautomatisch laat afremmen in gevaarlijke situaties. De Europese Unie heeft bepaald dat per juli 2022 een aantal van die hulpsystemen verplicht wordt op nieuw geïntroduceerde personenauto’s. Twee jaar later worden ze verplicht op alle auto’s die dan de showroom verlaten.
We zetten ze op een rijtje en leggen uit wat ze doen:
- Intelligente snelheidsassistent (ISA, Intelligent Speed Assistance) - Past automatisch de snelheid aan de geldende limiet aan. In- en uitschakelbaar door de bestuurder.
- Rijstrookondersteuning (Emergency lane keeping) – geeft stuurcorrectie en/of waarschuwing wanneer u onbedoeld uw rijstrook dreigt te verlaten, ongeacht aan welke kant van de weg. Staat standaard aan.
- Autonoom noodremsysteem (Autonomous Emergency Braking) – Grijpt bij gevaar in door het voertuig middels een noodstop tot stilstand te laten komen. Staat standaard aan.
- Vermoeidheidsherkenning (Driver drowsiness and attention warning) – Herkent vermoeidheid bij bestuurder en geeft een waarschuwingssignaal of grijpt in d.m.v. een gecontroleerde stop en sneller ingrijpen van Safety ADAS. Instelbaar, blijft ingeschakeld staan op laatst gebruikte instelling.
- Noodstopsignaal (Emergency stop signal) – attendeert de omgeving op een noodstop met (knipper)lichtsignalen.
- Achteruitrijdetectie (Reversing detection) – voorkomt aanrijdingen met kruisend verkeer of voetgangers bij achteruitrijden.
Wat je moet weten
Naast de verkeershulpsystemen die nu verplicht zijn, bestaan er nog veel meer, of varianten van de genoemde systemen (veel systemen die hetzelfde doen, worden bovendien door verschillende automerken anders genoemd). De belangrijkste gemene deler bij alle systemen is echter: het ene systeem is het andere niet. En: de bestuurder blijft verantwoordelijk. Want wie bijvoorbeeld bij de intelligente snelheidsbegrenzer denkt dat de auto de snelheid bepaalt, heeft het mis.
De ISA is niets meer of minder dan een systeem dat je opdringerig op de snelheid wijst. Daarvoor gebruikt het verkeersbordherkenning of GPS-gegevens, en daarmee gaat het nog weleens mis. Sommige systemen passen bovendien automatisch de snelheid van de cruisecontrol aan, wat bij verkeerde data ook voor dure problemen kan zorgen. Gelukkig maar dat de meeste systemen (of ingrepen) via het bedieningsmenu van de auto uitgezet kunnen worden. Aan de andere kant: de systemen zijn er om je te helpen, maar niet om je het werk uit handen te nemen.
Het is dus altijd aan te raden om je bij de aanschaf van een nieuwe auto te verdiepen in de veiligheidshulpsystemen die aan boord zijn en te onderzoeken welke systemen er zijn, hoe ze werken en welke het beste worden beoordeeld door onafhankelijke organisaties, zoals EuroNCAP. Laat je voorlichten en laat je de werking van de systemen uitgebreid uitleggen.
ADAS en onderhoud
Veiligheidshulpsystemen maken gebruik van hightech-apparatuur, zoals camera’s, radar en lidar (een dat afstanden tot objecten meet met behulp van laserpulsen). Deze apparatuur is gevoelig en bij schade of reparaties is het essentieel dat de reparateur weet wat-ie doet. De camera die wordt gebruikt door de rijstrookondersteuning, zit bijvoorbeeld achter de voorruit. Wordt die vervangen na steenslag en staat de nieuwe voorruit ook maar een millimeter uit het lood, zal de camera niet meer optimaal in staat zijn het wegoppervlak voor de auto te scannen en werkt de rijstrookondersteuning dus niet meer goed.
En de met viezigheid dichtgeslibde lens van een achteruitrijcamera zal niet in staat zijn objecten te ‘zien’ voordat je het raakt bij het inparkeren. Ga voor reparaties dus altijd naar een specialist en ga vooral niet zelf sleutelen aan de apparatuur.
Zwarte doos, alcoholslot en privacy
Sinds juli is elke nieuwe auto ook verplicht uitgerust met een EDR, ofwel Event Data Recorder. Een piepkleine chip (of kastje) waarin bepaalde essentiële rijgegevens worden bijgehouden en opgeslagen. Is de auto betrokken bij een ongeluk, kunnen de gegevens van 30 seconden voor tot 10 seconden na het ongeluk worden uitgelezen. Het gaat dan om technische gegevens, niet om bijvoorbeeld de gesprekken van de inzittenden, zoals bij de zwarte dozen in verkeersvliegtuigen.
Van de EDR-gegevens mogen alleen de autofabrikanten zelf gebruikmaken (om de veiligheid van hun producten verder te kunnen verbeteren) en politie en justitie, om voor de hand liggende redenen. De EU garandeert dat verzekeraars geen gebruik van de gegevens mogen maken, omwille van de privacy van de automobilist. Ook zijn autofabrikanten verplicht om elke nieuwe auto te voorzien van een voorbereiding voor een alcoholslot. Dat betreft dus alleen een technische oplossing voor het snel en eenvoudig kunnen aanbrengen van een alcoholslot. Of en wanneer dat slot ook moet worden gemonteerd, bepaalt de wetgever.
