Vermogen van kinderen onder de 18 wordt opgeteld bij het vermogen van de ouders
Mooie gedachte: geld nalaten aan je kleinkinderen. En het levert ook voordeel bij de fiscus op. Klein addertje onder het gras: de ouders moeten soms belasting betalen over geld dat de kleinkinderen nog niet hebben geërfd. Notaris Guido van der Burg legt het uit.
De meeste mensen vinden het logisch dat hun kinderen van hen erven. Maar je kunt ook je kleinkinderen laten erven. Dat is niet alleen een mooi idee, maar ook financieel aantrekkelijk. Kleinkinderen hebben namelijk dezelfde belastingvrijstelling als kinderen. Ze mogen ruim €25.000 erven zonder dat ze belasting betalen over de erfenis. “De vrijstelling geldt per grootouder en per kleinkind”, zegt Guido van der Brug, notaris bij Bolscher Brug Deijl Netwerk Notarissen in Amersfoort. Dus als het kleinkind van oma én opa allebei erft, is de totale vrijstelling ruim €50.000. “Je kunt belastingvrij dus een behoorlijk bedrag nalaten aan de jongste generatie.”
Vordering vastleggen
Voor echtparen is wettelijk geregeld dat de ene partner alles erft als de andere partner overlijdt. Kinderen krijgen hun erfdeel pas in handen nadat ook de laatste ouder is overleden. Tot die tijd hebben zij een zogenoemde ‘vordering’ op de ouder die nog leeft. Het mooie van dit wettelijke systeem is dat de langstlevende ouder wordt beschermd. Kinderen kunnen niet zomaar hun erfdeel opeisen. “Voor je kleinkinderen kun je hetzelfde regelen”, aldus Van der Brug. “Daar is een testament voor nodig. Je legt vast dat je kleinkinderen een niet-opeisbare vordering krijgen. En dat zij hun erfdeel pas ontvangen als opa en oma allebei zijn overleden.”
Let op: vermogensbelasting!
Een niet-opeisbare vordering die kinderen hebben op hun ouders telt voor de Belastingdienst niet mee als vermogen in box 3. Kinderen hoeven over de vordering dus geen belasting te betalen. Maar de vordering van kleinkinderen op hun grootouders telt wel mee in box 3. Het vermogen van kinderen onder de 18 jaar wordt opgeteld bij het vermogen van de ouders. Hierdoor lopen de ouders het risico dat ze belasting moeten betalen over de vordering die hun kinderen hebben op opa of oma. In box 3 geldt per volwassene een vrijstelling van ruim €57.000. Wie meer bezit, betaalt daar belasting over.
De Belastingdienst gaat uit van een fictief rendement van rond de 6 procent op vorderingen. Over dat rendement van 6 procent betalen de ouders dan 36 procent belasting. In 2026 daalt de vrijstelling in box 3 naar ruim €51.000 en gaat de Belasting-dienst uit van een fictief rendement van bijna 8 procent. “Zo’n vordering in box 3 vinden veel mensen vervelend”, zegt Van der Brug. Om die te voorkomen, leggen grootouders in hun testament vaak vast dat hun kleinkind alleen erft van de grootouder die het langst leeft. Dan is er dus geen vordering en krijgt het kleinkind de erfenis direct. Het nadeel hiervan is dat het kleinkind maar één keer erft en dus maar één keer profiteert van de vrijstelling van ruim €25.000.
Ongelijke verdeling?
Sommige mensen vinden het lastig om hun kleinkinderen tot erfgenaam te benoemen, omdat ze geen scheve situatie willen. “Hun oudste kind heeft bijvoorbeeld vier kinderen en hun jongste kind is ongewild kinderloos”, zegt Van der Brug. “Voor sommige mensen voelt het niet goed als in het gezin van het ene kind meer geld terechtkomt dan in het gezin van het andere kind. De meeste (groot)ouders vinden het belangrijk dat hun kinderen precies evenveel krijgen.” In die situatie raadt hij aan om het oudste en het jongste kind even veel te laten erven en vast te leggen dat het oudste kind uit zijn deel de erfenis van de vier kleinkinderen – zijn of haar eigen kinderen – betaalt. “Dan houdt het oudste kind zelf minder over van de erfenis, maar het geld gaat wel belastingvrij naar de volgende generatie.”
Als ze er maar geen fatbike van kopen…
Van der Brug maakt geregeld mee dat grootouders het geen fijn idee vinden als hun kleinkinderen op jonge leeftijd over veel geld kunnen beschikken. Ze willen voorkomen dat hun kleinkind het geld over de balk smijt. “Ik noem dat de fatbike-bepaling”, zegt hij lachend. “Je kunt vastleggen dat de ouders het geld beheren totdat het kleinkind bijvoorbeeld 23 is. En dat het kleinkind het voor die tijd alleen mag gebruiken voor een studie, de aankoop van een huis of de start van een bedrijf.”
Even naar de notaris
Als je wilt dat je kleinkinderen erven, heb je wel een testament nodig. Wat een testament precies kost, verschilt per notaris. Het heeft ook te maken met je wensen, de ene situatie is ingewikkelder dan de andere. Prijzen verschillen, maar reken op zo’n €700 tot €1000 per testament. Je kunt een offerte opvragen bij een paar notarissen en vergelijken. Als je online een testament laat opmaken – vaak op basis van een vragenlijst – ben je goedkoper uit. Maar dan loop je het risico dat je testament niet echt is afgestemd op je persoonlijke situatie.
