De invloed van hormonen en voeding op de huid
Een drogere en rimpeliger huid: bijna iedereen die ouder wordt ervaart dat. Wat we ons meestal niet realiseren is dat die veranderingen in de huid samenhangen met de hormonen in je lichaam. En ook niet dat je met voeding en leefstijl vaak meer kan doen dan met smeren van crèmes. Tips van gynaecoloog Barbara Havenith.
Het rijtje klachten van vrouwen in de overgang is lang en veel klachten worden vaak nog niet onderkend als overgangsklachten. Eenvoudigweg omdat ze worden gezien als iets dat bij het ouder worden hoort. Zoiets geldt ook voor de huid.
Iedere maand een nieuwe huid
Een gezonde huid vernieuwt zichzelf gemiddeld elke maand. Hoe ouder je wordt, hoe langzamer dat proces gaat. Zo zal bij een 70-plusser het een week of twee langer duren voor de huid geheel vernieuwd is. Bij kinderen gaat het juist sneller. Door die voortdurende vernieuwing kan de huid het lichaam continu beschermen tegen vuil en ziekteverwekkers. Omdat door veroudering de vernieuwing van cellen steeds trager gaat, is er dus altijd sprake van een natuurlijke veroudering van de huid. Met het ouder worden verandert ook de kwaliteit van collageen in de huid. Collageen zorgt ervoor dat de huid elastisch blijft. Iedereen verliest vanaf begin 30 jaar ongeveer 1 procent collageen per jaar. Minder collageen betekent een drogere huid met meer jeuk en rimpels.
Huid in de overgang
Dat de huid van vrouwen in de overgang verandert, heeft volgens gynaecoloog dr. Barbara Havenith ook zeker te maken met een veranderde hormoonbalans. Een daling van het oestrogeen, het vrouwelijke geslachtshormoon, beïnvloedt de toestand van de huid. Havenith: "Oestrogenen spelen een rol bij de celdeling. Die celdeling is onder andere nodig vanwege de opbouw van het baarmoederslijmvlies tijdens de menstruatiecyclus. Ook de vernieuwing van de cellen in de huid profiteren ervan. Kijk maar naar hoe stralend de huid van zwangere vrouwen kan zijn. Dat is niet alleen een betere doorbloeding, maar ook een gevolg van hogere oestrogeenspiegels. Neemt de hoeveelheid oestrogenen af in het lichaam van een vrouw, zoals in de overgang, dan veroudert de huid sneller." Havenith geeft nog aan dat door een oestrogeendaling ook de hoeveelheid histamine in het bloed toeneemt. Veel histamine kan tot huidreacties leiden zoals rosacea (bultjes en roodheid in het gezicht).
6 tips voor de huid
Vrouwen die hormoonvervangende therapie krijgen voor overgangsklachten merken dat vaak ook aan hun huid. Die wordt minder droog en heeft minder oneffenheden. Maar ook zonder hormoonvervangende therapie kan je de huid zo optimaal mogelijk ondersteunen om lang glad en soepel te blijven.
- Stop met roken
Roken vernauwt de bloedvaten in de huid, waardoor er minder zuurstof en voedingsstoffen vervoerd kunnen worden. Dat geeft een vale en grauwe huidskleur. Roken breekt ook collageen af. Hierdoor ontstaan sneller rimpels. - Zorg voor voldoende nachtrust
Slaap heb je niet allen nodig om uitgerust wakker te worden, tijdens je slaap worden er ook bepaalde hormonen aangemaakt, onder ander het groeihormoon. Dit hormoon heb je als volwassene nodig voor herstel van lichaamscellen die dagelijks worden afgebroken. Bij een tekort aan slaap wordt er volgens gynaecoloog Havenith minder groeihormoon aangemaakt en dat heeft dus invloed op de huid. - Probeer overmatige stress te vermijden
In situaties van stress maak het lichaam stresshormonen aan, onder andere cortisol. Havenith: "Hogere cortisolniveaus hebben een negatief effect op de huid en de haren. De aanmaak van collageen wordt geremd en de productie van elastine - wat normaal de huid elastisch houdt - neemt af. Dit resulteert in een dunnere, slappere huid met meer rimpels en mogelijk eerder ontstekingen." - Douche niet te heet
Vaak, lang en heet douchen of badderen droogt je huid uit. Zeep en heet water ontvetten de huid, terwijl het juist belangrijk is dat de buitenste laag vet blijft. - Ga niet in de zon liggen bakken
UV-staling uit zonlicht verhoogt niet alleen de kans op huidkanker, het zorgt ook voor afbraak van collageen en elastine in de huid. Een jonge huid kan dit nog wel compenseren door verhoogde aanmaak van collageen. Maar met het ouder worden, daalt deze productie en ontstaan er rimpels. Blootstelling aan de zon vermijden, is daarom het beste. Als je het niet kunt voorkomen is een zonnebrandcrème met een hoge factor het beste om te smeren. Maar dit is vooral ontworpen om het risico op huidkanker te verlagen. De invloed van de zon op het collageen en elastine blijft. Met zonnebrandcrème kunt je dus het ontstaan van rimpels en pigmentvlekken niet voorkomen. - Eet gezond
Met een gevarieerd en gezond eetpatroon dat rijk is aan onder meer antioxidanten en verschillende vitamines en mineralen help je je huid gezond te houden en vertraag je huidveroudering. Als je niet gezond eet, is dat direct te merken aan je huid. Wetenschappelijk onderzoek laat bijvoorbeeld zien dat er een verband is tussen hoge suikerinname en eerdere huidveroudering. Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt ook dat het drinken van alcohol verband houdt met veranderingen in huid. Hoe meer alcohol je drinkt, hoe meer veroudering in de huid van bijvoorbeeld het gezicht zichtbaar is. Vervang verder geraffineerde graanproducten door volkorenproducten, en gebruik zo min mogelijk pakjes en zakjes en kant-en-klaarproducten. Bereid je eten liever zelf van verse en onbewerkte producten.
Dr. Barbara Havenith sprak op het Kennisevent 'Voeding, hormonen en de huid' dat op 10 november 2025 werd georganiseerd door het Kennisinstituut Voeding & Huid.
Dit artikel is geschreven door Mary Stottelaar. Mary is diëtist. Ze volgt de wetenschap op de voet en schrijft al jaren over voeding en gezondheid. Haalbaarheid en smakelijkheid van adviezen staan bij haar voorop.
