Zijn (bestaande) amalgaamvullingen schadelijk voor je gezondheid?

Tot halverwege de jaren negentig vulden tandartsen gaatjes meestal met een metaalachtig mengsel: amalgaam. Dit materiaal bestaat uit zilver, koper en tin, vermengd met kwik. Het resultaat was een sterke, duurzame vulling die soms wel vijftien jaar meegaat. De aanwezigheid van kwik zorgde destijds al voor discussie. Kwik is namelijk een giftige stof die, in hoge concentraties, ernstige gezondheidsproblemen kan veroorzaken in je hersenen of zenuwstelsel.

Komt kwik uit vullingen in je lichaam terecht?

Onderzoek toont aan dat mensen met amalgaamvullingen sporen van kwik in hun bloed, urine en haar kunnen hebben. Vooral bij het aanbrengen of verwijderen van een vulling komt tijdelijk wat meer kwik vrij en ook tussentijds scheidt zo'n vulling kwikdamp uit. Daarbij gaat het echter om zo'n kleine hoeveelheid dat er geen aanleiding is voor ongerustheid over je gezondheid. De concentraties liggen ver onder de grenswaarden die als schadelijk gelden. Ook tandartsen lopen geen gevaar bij normaal gebruik.

Waarom verdwijnen amalgaamvullingen dan toch?

De belangrijkste reden is milieuvervuiling. Volgens het Europees Parlement zijn amalgaamvullingen een belangrijke bron van kwikvervuiling in het milieu. Kwik uit tandheelkundige toepassingen kan via afvalwater in het milieu terechtkomen, waar het schadelijk is voor dieren en ecosystemen. Daarom is tandheelkundig amalgaam sinds januari 2025 verboden binnen de Europese Unie, behalve bij medische noodzaak. Al sinds 2018 mocht het niet meer gebruikt worden bij kinderen jonger dan 15 jaar, zwangere vrouwen en vrouwen die borstvoeding geven.

In Nederland stapten tandartsen al grotendeels over op witte composietvullingen, maar in sommige Europese landen, zoals Frankrijk en Polen, werd amalgaam tot voor kort nog veel gebruikt. Om milieuschade te beperken, zijn tandartsen sinds 2019 al verplicht om afscheiders te gebruiken die kwikdeeltjes opvangen.

Moet ik mijn bestaande amalgaamvullingen laten verwijderen?

Wie nog amalgaamvullingen heeft hoeft zich geen zorgen te maken over zijn of haar gezondheid. Over het algemeen is het niet nodig om ze te laten verwijderen, tenzij er een medische of tandheelkundige noodzaak is. Diverse tandheelkundige beroeps­organisaties en de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) geven aan dat er geen wetenschappelijk bewijs is dat het verwijderen van intacte amalgaamvullingen de gezondheid verbetert. Als een amalgaamvulling beschadigd is, er tandbederf onder zit, of er sprake is van een specifieke kwik overgevoeligheid of -allergie kan vervanging wél zinvol zijn. Bespreek met je tandarts wat in dat geval het beste is.