Help, de deurwaarder staat voor de deur!

Getty Images

Het kan in de beste families voorkomen: de deurwaarder staat op de stoep. Maar wat dan? Wat zijn de rechten en plichten van zowel deurwaarder als consument? Een aantal vragen én antwoorden over een beroep waarover (te) weinig kennis bestaat.

Wat is een deurwaarder?

In het normale taalgebruik spreekt iedereen over een deurwaarder, maar officieel is het 'de gerechtsdeurwaarder'. Dit is een door de Kroon benoemde openbaar ambtenaar. Het ambtelijk deel van zijn werk bestaat uit -in civiele zaken-het oproepen van personen om voor de rechter te verschijnen. Ook is de gerechtsdeurwaarder belast met het uitvoeren van een door de rechter uitgesproken vonnis en door speciale instanties zoals het Centraal Justitieel Incassobureau, Informatie Beheer Groep en Kamer van Koophandel, uitgevaardigde dwangbevelen. Naast deze ambtelijke taken hebben vrijwel alle deurwaarderskantoren nog een incassopraktijk.

Hoeveel deurwaarders telt Nederland?

Alles bij elkaar gaat het om 740 (kandidaat) gerechtsdeurwaarders, verspreid over 220 kantoren. Naar schatting verrichten zij jaarlijks 20 miljoen ambtshandelingen.

Een deurwaarder komt mij een dagvaarding uitreiken. Kan ik de rechtszaak ontlopen door 'niet thuis te zijn'?

Nee. Een deurwaarder zal altijd proberen om een dagvaarding aan de betrokkene, een huisgenoot of iemand anders die in de woning aanwezig is te overhandigen. U bent niet verplicht de dagvaarding te accepteren. Maar dat helpt u niets. In dat geval zal de deurwaarder de dagvaarding in de brievenbus achterlaten of per post versturen.

De smoes 'dat de dagvaarding nooit is ontvangen' gaat niet op. Als de deurwaarder op ambtseed verklaart dat hij de dagvaarding heeft achtergelaten, hecht de rechter daar meer waarde aan dan aan uw ontkenning.

Ik heb een dagvaarding uitgereikt gekregen. Moet ik dan altijd naar de rechtbank?

Nee. U kunt nog onder de rechtszaak uitkomen door bijvoorbeeld het bedrag dat in het geding is gewoon te betalen. Wie de zaak wel laat voorkomen, bijvoorbeeld omdat hij het niet eens is met de vordering, loopt het risico dat hij door de rechter in het ongelijk wordt gesteld. In dat geval moet u ook nog eens de proceskosten betalen en zullen de kosten (fors) hoger zijn.

Ik kan mijn schuld niet betalen. Daar heeft de rechter toch wel begrip voor?

Spijtig maar niet helemaal waar. Betalingsonmacht is voor de rechter nooit reden een vordering af te wijzen.

Hoe komt de deurwaarder aan mijn adres?

Een deurwaarder heeft onder voorwaarden toegang tot de Gemeentelijke Basis Administratie, waarin al uw persoons-en adresgegevens zijn opgenomen. Een deurwaarder heeft wel de taak zich te vergewissen dat hij een dagvaarding op het juiste adres betekent.

Mensen zonder vaste woon-of verblijfplaats kunnen worden opgeroepen ter zitting te verschijnen onder andere door middel van een advertentie in de krant.

Mag ik de deurwaarder de toegang tot mijn woning ontzeggen?

In principe wel. U hoeft niemand binnen te laten van wie u dat niet wil. Dat ligt anders als de deurwaarder beslag komt leggen of ontruimen. Werkt u dan niet mee, dan zal de deurwaarder de hulp van politie of een hulpofficier van justitie roepen. Zij zijn bevoegd namens u de toegang tot uw huis te verlenen, waarna de deurwaarder, eventueel met hulp van een sleutelsmid, uw huis mag binnentreden.

Ik ben door de rechter onherroepelijk veroordeeld. Wat is dan de rol van de deurwaarder?

De deurwaarder zal het vonnis van de rechtbank aan u kenbaar maken (betekenen) én er vervolgens op toe zien dat u ook doet waartoe u bent veroordeeld. Weigert u bijvoorbeeld te betalen, dan kan de deurwaarder dat geld innen door bij uw werkgever beslag te leggen op een deel van uw loon of bij een uitkeringsinstantie op uw uitkering. Maar ook beslag op onroerend goed of inboedel is een mogelijkheid.

Mag de deurwaarder 'zomaar' mijn woning ontruimen?

Niet zomaar, daar moet altijd een vonnis van de rechtbank aan ten grondslag liggen en bovendien moet het dan altijd gaan om een huurschuld.

Ik heb een cliënt die weigert te betalen. Wanneer kan ik de deurwaarder inschakelen?

Wanneer u wilt. Dit is een kwestie van afspraken tussen u en de deurwaarder. De gang van zaken bij wanbetaling is dat de eiser eerst twee keer een herinnering tot betaling stuurt en vervolgens een derde brief, waarin wordt aangezegd dat de zaak aan een incassobureau zal worden overgedragen. Met alle verhogende kosten van dien. Sommige bedrijven kiezen er voor dit 'voortraject' zelf te doen, anderen besteden ook dit liever uit aan een incasso-of deurwaarderskantoor.

Wie kan een deurwaarder in de arm nemen?

Iedereen. Particulier, bedrijfsleven en overheid.

Wat kost een deurwaarder?

De ambtelijke tarieven richting de schuldenaar liggen vast. Voor de relatie deurwaarder-opdrachtgever is dit een kwestie van afspraken.

Is er bij het inschakelen van een deurwaarder een minimumhoogte voor de vordering?

Nee, soms worden mensen voor een bedrag van enkele tientjes gedaagd. Vaak heeft een zaak dan een principieel karakter: u heeft van mijn diensten gebruik gemaakt, dan zult u ook betalen. Soms is het echter verstandiger een bedrag 'af te schrijven' dan te proberen het onderste uit de kan te halen.

Wat is in de incassopraktijk het verschil tussen het inschakelen van een deurwaarder en een incassobureau?

Voor veel mensen zal van een deurwaarder nog meer dreiging uitgaan. Dat kan een psychologisch voordeel opleveren. De praktijk leert dat de deurwaarder zoveel gezag heeft dat het meestal niet tot een juridische procedure hoeft te komen. Bij iemand die blijft weigeren te betalen, kan de deurwaarder zelfstandig alle stappen in het juridisch vervolgtraject zoals het uitbrengen van een dagvaarding voor zijn rekening nemen. Dat kan een tijdwinst opleveren. In grote lijnen: de deurwaarder stapt eerder naar de rechter, het belang van het incassobureau zal zeker in eerste instantie meer op bemiddeling liggen. Faalt deze dan moet het incassobureau de zaak immers nog uit handen geven, aan de deurwaarder.

Ik heb post gekregen van een deurwaarder. Wat moet ik nu doen?

Hoe banaal het ook klinkt: de brief openen en lezen. Post ongeopend maanden terzijde schuiven, maakt alle problemen alleen nog maar erger. Het streven van een deurwaarder zal er op gericht zijn voor zijn opdrachtgever zoveel mogelijk van een openstaande schuld te incasseren. Als dat kan door middel van een afbetalingsregeling is dat meestal geen probleem. Maar dan moet de schuldenaar het probleem wel op tafel leggen. Wie dat niet doet zal de kosten alleen maar zien oplopen. Wettelijke rente, incasso-en eventueel proceskosten.

Ik heb bericht gekregen dat ik over een openstaande rekening 15% incassokosten moet betalen. Ben ik daartoe verplicht?

Ja. Veel bedrijven hebben in hun algemene voorwaarden hierover een bepaling staan. Met het sluiten van de koopovereenkomst heeft u zich ook aan deze algemene voorwaarden, mits overhandigd, onderworpen. En zeggen de algemene voorwaarden hier niets over, dan biedt het Burgerlijk Wetboek ook mogelijkheden deze kosten in rekening te brengen.

Gedragsregels

Bij de uitoefening van zijn beroep is de gerechtsdeurwaarder gebonden aan een aantal beroeps-en gedragsregels.

Zo moet hij zich netjes gedragen; mag zijn onafhankelijkheid en ambtelijke onpartijdigheid niet in gevaar komen; is hij gebonden aan een geheimhoudingsplicht; moet hij een opdracht teruggeven als hij ziet aankomen dat hij deze niet kan vervullen en mag hij geen onrechtmatige druk uitoefenen. Ook is de gerechtsdeurwaarder verplicht een cliënt waarvan hij vermoedt dat deze daarvoor in aanmerking komt te wijzen op de mogelijkheid van gefinancierde rechtsbijstand.

Klachten

Wie een klacht wil indienen over een (kandidaat) gerechtsdeurwaarder kan dat doen bij de Kamer voor Gerechtsdeurwaarders, Postbus 84500, 1080 BN Amsterdam. (020-5412825). Dit is een onafhankelijke instantie. Een klacht kan alleen schriftelijk aanhangig worden gemaakt. Maatregelen die tegen een gerechtsdeurwaarder kunnen worden genomen zijn: