Alle 60-plussers krijgen jaarlijks een oproep voor de griepprik. Helaas blijkt de prik niet zo goed te werken als verwacht, meldt het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde.
Gé Donker is mede-auteur van dit onderzoek, huisarts in Hoogeveen en coördinator van de griepsurveillance in Nederland. Zij beantwoordt vijf vragen over de griepprik: ‘Het griepvirus is soms slimmer dan de mens.’
Hoe effectief is de griepprik?
‘Uit ons onderzoek blijkt dat de griepprik 29% van de griepgevallen voorkomt bij gevaccineerden. Dat is een gemiddelde, gemeten bij patiënten die de huisartsen bezochten in de periode 2004 tot en met 2014. Het is minder dan je zou wensen. Het griepvaccin is bijvoorbeeld minder effectief dan het polio- of tetanusvaccin.
Maar als je na vaccinatie toch griep krijgt, dan verloopt de ziekte milder en heb je minder risico op complicaties. Zo voorkomt de griepprik toch ziekenhuisopnames en sterfgevallen, ook als hij de griep niet heeft weten de voorkomen. Dat laatste is overigens wel lastig te bewijzen voor onderzoekers, want ziekenhuisopname en overlijden komt bij griep niet heel vaak voor.’
Het ene jaar werkt de griepprik beter dan het andere, hoe komt dat?
‘Elk jaar wordt het griepvaccin opnieuw samengesteld tegen drie virusstammen. Het is steeds een inschatting welke virusstammen op ons af zullen komen. Het lukt niet altijd om dat goed te voorspellen. Ook als de stammen goed voorspeld zijn, kan het vaccin wisselend werken. Uit ons onderzoek blijkt bijvoorbeeld dat griepvaccins beter werken tegen de stam A H1N1 dan tegen de stam A H3N2. Maar afgelopen jaar zorgde dat laatste virus in ons land voor een epidemie, en werkte het vaccin toch redelijk goed met 47%. Dat betekent dat afgelopen winter bijna de helft van het aantal griepgevallen door het vaccin is voorkomen bij gevaccineerden.’
In 7 van de 11 gemeten griepseizoenen was er een ‘misser’ tussen het vaccin en de heersende virussen. Heb je er dan wel wat aan?
‘Dat is hoger dan verwacht, maar vergeet niet dat het een gedeeltelijke misser was tussen virussen en vaccin. Het betekent dat één van de drie griepvirusstammen in het vaccin niet helemaal overeenkomt met de griepvariant die mede de epidemie veroorzaakt in dat seizoen. Of het vaccin goed zijn werk doet, hangt dan ook af van welk griepvirustype de epidemie vooral veroorzaakt.’
Wat zou u een 60-plusser aanraden? Griepprik halen, of niet?
‘Vooral ouderen met ziekten, zoals astma, COPD, diabetes mellitus, verminderde immuniteit, hart- en vaatziekten krijgen het advies de griepprik wel te halen. Bij hen is de kans op complicaties van griep groter. Als je toch griep krijgt, verloopt die minder ernstig.’
Wat moet er volgens u gebeuren met de griepprik?
‘Het is duidelijk dat er nog werk aan de winkel is om de griepvaccins te verbeteren, zeker voor de influenza A H3N2 epidemieën. Daar wordt ook dagelijks aan gewerkt, maar het griepvirus is waarschijnlijk ouder en soms ook slimmer dan de mens.’
Lees hier de samenvatting van het onderzoek in het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde naar de effectiviteit van de griepprik.
Desalniettemin pleiten huisartsen vóór de griepprik, zoals in de vloggende huisarts in dit filmpje.
