Hormonen bepalen meer dan je denkt: van je slaap tot je snackgedrag
Hormonen sturen bijna alle processen in het lichaam aan, maar veel mensen realiseren zich niet hoe groot die invloed is. Schommelingen kunnen zorgen voor vermoeidheid, stemmingswisselingen, slaapproblemen of een onbedwingbare trek in zoet. Vijf feiten die laten zien welke rol hormonen spelen bij dagelijkse klachten, van je slaap tot je snackgedrag.
1. 95 procent van je serotonine wordt in je darmen gemaakt
Serotonine staat bekend als het 'gelukshormoon', maar het grootste deel ervan wordt niet in de hersenen maar in de darmen gemaakt. Omdat serotonine niet alleen invloed heeft op stemming en welzijn, maar ook op slaap, eetlust en het gevoel van veiligheid, merk je schommelingen al snel. Het wordt aangemaakt uit tryptofaan, een essentieel aminozuur dat je uit voeding moet halen. Een tekort aan tryptofaan, een verstoorde darmflora of veel stress kan de productie afremmen, waardoor je sneller last krijgt van prikkelbaarheid, onrustig slapen, een sombere stemming of een onverklaarbaar gespannen gevoel. Goede bronnen van tryptofaan zijn bijvoorbeeld kalkoen, kip, tonijn, zuivel, bananen en kersen. Zet die dus regelmatig op het menu.
2. Bewerkte voeding verstoort hormonen die je eetlust reguleren
Ultrabewerkte producten zorgen niet alleen voor snelle pieken in bloedsuiker, maar beïnvloeden ook de hormonen die je eetlust reguleren. Hierdoor treedt verzadiging later op en blijf je sneller door-eten. Overeten ligt dus niet altijd aan 'te weinig wilskracht'. Bij bewerkte voeding worden hormonen gestimuleerd die ervoor zorgen dat je honger houdt, zelfs als je voldoende calorieën hebt binnengekregen. Toevoegingen zoals bepaalde oliën en emulgatoren kunnen bovendien de darmwerking beïnvloeden, waardoor de signaalfunctie van hormonen als leptine en ghreline verstoord raakt. Dit verklaart waarom je na een kleine portie chips moeiteloos meer kunt eten, terwijl hetzelfde aantal calorieën uit voedzame producten wél verzadigt.
Lees ook: Ultrabewerkte voeding, hoe weet je welk voedsel je het beste kunt mijden?
3. Je slaapkwaliteit hangt direct samen met hormonen
Slaap is een nauwkeurig afgestemd samenspel van hormonen en neurotransmitters. Serotonine wordt omgezet in melatonine, het hormoon dat helpt om in slaap te vallen. Wanneer deze balans verstoord raakt, raakt ook de slaapcyclus ontregeld. Stress, voeding, daglicht, alcohol en een verstoord dag-nachtritme kunnen ervoor zorgen dat hormonen niet op het juiste moment worden aangemaakt. Hierdoor wordt de REM-slaap, de fase waarin het brein herstelt, korter of oppervlakkiger. Dat leidt niet alleen tot vermoeidheid, maar versterkt op zijn beurt hormonale ontregeling. Zo ontstaat een vicieuze cirkel: slecht slapen maakt je hormonen instabieler en instabiele hormonen zorgen weer voor slechtere slaap.
Lees ook: Dit kun je doen om vannacht al beter te slapen
4. Je hormonen raken uit balans door de moderne levensstijl
Ons hormonale systeem is ontworpen voor een leven met rust, regelmaat, natuurlijke beweging, weinig bewerkte voeding en beperkte stress. De moderne wereld werkt precies andersom: veel prikkels, constante bereikbaarheid, snelle koolhydraten, weinig slaap en chronische druk. Daardoor wordt het hormoonsysteem voortdurend overvraagd. Dit leidt tot klachten als prikkelbaarheid, angst, snaaibehoefte, tussentijdse dipjes en een algemeen gevoel van overprikkeld zijn. Het gaat hierbij niet om 'falende' hormonen, maar om hormonen die zich proberen aan te passen aan omstandigheden waar ze evolutionair niet voor gemaakt zijn. Zoek regelmatig de rust op en probeer stress en bewerkte voeding te vermijden, dat zorgt voor meer balans.
5. Overgangsklachten zoals brain fog en stemmingswisselingen hebben vaak een hormonale oorzaak
Veel vrouwen merken in en na de overgang dat hun concentratie, geheugen en stemming veranderen. Dalende oestrogeen- en progesteronniveaus beïnvloeden neurotransmitters die normaal zorgen voor emotionele stabiliteit en mentale helderheid. Daardoor kunnen klachten ontstaan als brain fog, plotselinge emotionele reacties, onzekerheid, prikkelbaarheid of angst. Het rust om te weten dat deze veranderingen een duidelijke hormonale basis hebben en dat er manieren zijn om ze te verminderen, van leefstijl aanpassingen tot het bespreken van mogelijke behandelingen met de huisarts.
Lees ook: 9 oorzaken van hersenmist of brain fog
Deze feiten komen uit het boek Hack je hormonen door Davinia Taylor. Dit boek laat zien hoe hormonen invloed hebben op energie, eetlust, slaap, stemming, gewicht en mentale gezondheid. Het combineert begrijpelijke uitleg met praktische adviezen over voeding, stressmanagement, slaap en beweging. Daarnaast komen onderwerpen zoals perimenopauze, het microbioom, vetzuurtekorten, verslavingen, de invloed van moderne leefstijl op hormonale balans aan bod en wordt uitgelegd hoe kleine dagelijkse gewoonten grote veranderingen kunnen brengen. De heldere toon en praktische toepasbaarheid verklaren waarom het boek uitgroeide tot een #1 Sunday Times-bestseller.
- Hack je hormonen
