U heeft er ongetwijfeld al eens ongemerkt op geklikt: clickbait. Maar hoe herkent u het uitgegooide aas en hoeveel kwaad kan het?
Clickbait?
Clickbait is een bekende term op internet onder de insiders, maar veel gewone surfers hebben er nog nooit van gehoord. Clickbait betekent letterlijk: klik-aas. En dat is een naam die de lading goed dekt.
De bedoeling van clickbait is u te verleiden ergens op te klikken, zodat u naar een bepaalde webpagina wordt gelokt. Dat kan via een directe hyperlink zijn, een nieuwsberichtje, of -om het wat aantrekkelijker te maken- een foto met een kort, aanlokkelijk tekstje.
Het lijkt wat dat betreft wel wat op het meer kwaadaardig phishing. Phishing is de bekende truc van cybercriminelen waarbij valse e-mails worden rondgestuurd. Daarmee wordt geprobeerd u over te halen te klikken op een link die u naar een valse website lokt. Daar is het vervolgens de bedoeling dat u uw inloggegevens, bijvoorbeeld van uw bank, intypt.
Clickbait is meestal goedaardig en wordt regelmatig ook gebruikt door bekende, reguliere websites. Het is vooral een irritant verschijnsel.
Nieuwsgierigheid
Clickbait komt u onder andere regelmatig tegen op nieuwssites. Op dit soort sites vindt u dan een overzicht van allerlei korte nieuwsberichten. Sommige verwijzen naar echte artikelen. Maar er zijn ook berichten die de bedoeling hebben om u erop te laten klikken zodat u op een andere website komt. De koppen, tekstjes en foto’s bij deze berichten herkent u aan een hele specifieke manier van presenteren. Ze spelen sterk in op de normale nieuwsgierigheid van lezers door gebruik te maken van sensatie en overdrijving. U herkent de koppen bijvoorbeeld aan teksten als “Deze man fietste op zijn gemak langs de gracht. Maar wat hij toen zag zal u verbazen.” Of “Marco Borsato verdrietig door groot verlies”. De bedoeling is dat de lezer meer wil weten en klikt voor een vervolg. Hij komt dan op een pagina met meer van het verhaal. Dat blijkt in de praktijk weinig voor te stellen. In de gracht drijft een waterfiets zonder fietsers langs en Marco Borsato’s kat blijkt te zijn overleden.
Spectaculair
Een andere populaire tactiek is het presenteren van zogenaamd spectaculaire ontdekkingen: vaak op het gebied van veroudering, afvallen en snel rijk worden. Dit blijken dan niet meer dan verhulde lokkers voor commerciële producten, waarvan de werking vaak ook nog eens niet is aangetoond. Ook veel gebruikt als aas: al dan niet bewerkte foto’s van beroemdheden. Die verwijzen vervolgens naar een diashow over filmsterren en anderen met wat summier ‘schokkend’ nieuws.
Sociale media
Ook sociale media, zoals Facebook, zijn door hun populariteit erg interessant voor clickbaiters. De bedoeling op sociale media is dat de leden zoveel en vaak mogelijk clickbait-berichten doorsturen. Hier worden dezelfde tactieken gebruikt als op websites, maar ook zijn berichten met persoonlijkheidstests en puzzels erg populair. De tests, meestal op het gebied van IQ, relatie en loopbaan, stellen weinig voor in de praktijk en hebben geen enkele waarde. De puzzels zijn vaak heel eenvoudig op te lossen. De bedoeling is dan ook niet echt zinnige info over te dragen, maar juist info van de gebruikers te verzamelen of reclame te maken voor bijvoorbeeld een website.
Doel
Waar aas aan een haakje is bedoeld om een vis te verschalken, is clickbait gericht op het aan de haak slaan van bezoekers. Dat heeft verschillende doelen. Veel websites krijgen iedere keer een beetje reclame-inkomsten als er doorgeklikt wordt naar een andere pagina of site. Per klik is het niet veel, maar met duizenden kliks per dag loopt het toch aardig op.
Vooral op Amerikaanse websites loopt u het risico via clickbait op webpagina’s vol met advertenties te komen. In het bijzonder clickbait die foto’s en daaraan verbonden diashows gebruikt, leidt vaak naar pagina’s met amper zinnige info maar erg veel advertenties. Een bijkomende truc op dat soort pagina’s is het verbergen van de volgende dia-knop tussen knoppen die daar makkelijk mee verward kunnen worden. Klikt u op een valse knop dan komt u weer op een andere pagina vol met advertenties.
Cookies
Clickbait staat ook vaak verborgen tussen gewone artikelen en artikelkoppen. Het gaat hier dan om zogenaamde advertorials: reclame in de vorm van artikelen. Goede websites (zoals hier op PlusOnline) vermelden er altijd op zijn minst bij dat het om een advertorial gaat, maar dat gebeurt lang niet altijd.
Vervelender dan een overvloed aan advertenties is dat klikken op clickbait er ook voor kan zorgen dat er ongevraagd cookies op uw computer worden geplaatst. Het gaat dan vaak om zogenaamde tracking cookies. Die houden precies bij welke websites u allemaal bezoekt en gebruiken deze informatie onder andere om op allerlei pagina’s gerichte reclames te presenteren.
Bij echt dubieuze clickbait wordt er zelfs spyware op uw computer gezet, zodat er gegevens direct vanaf uw computer worden doorgestuurd naar dubieuze lieden.
Hoe voorkomt u dat u het slachtoffer wordt van clickbait? Leer het herkennen en klik er niet op. U vermijdt op zijn minst een hoop irritatie.
