De Sociale Verzekeringsbank (SVB) organiseerde vrijdag 17 oktober het Grote AOW-Verkiezingsdebat over de toekomst van een uitvoerbare en betaalbare AOW. Iedereen pleit voor meer eenvoud, maar ondertussen komen er ingewikkelde plannen op tafel.
De SVB had álle politieke partijen uitgenodigd, maar alleen CDA, GroenLinks-PvdA, VVD, D66, SP, BBB, 50Plus, NSC en Volt waren aanwezig om in discussie te gaan over de uitvoerbaarheid en de betaalbaarheid van de AOW.
De AOW is een belangrijk verkiezingsthema, want nu krijgen 3,6 miljoen Nederlanders AOW. Dat kost de staat zo'n 52 miljard euro per jaar en die kosten zullen in 2040 stijgen naar 64 miljard euro. Dan zijn er 4,7 miljoen AOW'ers.
De SVB wil dat we de AOW 'geruisloos' ontvangen en meestal lukt dat, maar de uitvoeringsinstantie loopt in de praktijk tegen wat problemen aan. Die gaan vaak over de vraag of AOW'ers al dan niet samenwonen.
Daarvoor gelden nu wat ingewikkelde regels waardoor er voor de AOW meer dan 20 verschillende samenlevingsvormen bestaan. En die samenlevingsvorm is doorslaggevend voor de hoogte van de AOW.
In zogeheten knelpuntenbrieven aan 'Den Haag', pleit de SVB daarom al 5 jaar voor eenvoudigere regels voor de AOW en samenwonen.
Vóór vereenvoudiging AOW
Tijdens het debat zijn Jan Struijs (50Plus), Agnes Joseph (BBB), Inge van Dijk (CDA), Nathalie van Berkel (D66), Marleen Haage (GroenLinks-PvdA), Tjebbe van Oostenbruggen (NSC), Bastiaan Meijer (SP), Geert van der Veer (Volt) en Bart Bikkers (VVD), allemaal voor vereenvoudiging.
Probleem is alleen dat daar volgens de berekeningen van de SVB een prijskaartje aan hangt van zo'n 140 miljoen euro. Daar staat tegenover dat meer ouderen gaan samenwonen, er komen woningen beschikbaar, mantelzorgen wordt makkelijker én de uitvoering eenvoudiger. Alle aanwezige politici willen hier wel serieus naar kijken. NSC denkt bijvoorbeeld geld te vinden door kleine AOW’tjes aan te pakken. Dat betreft mensen die slechts enige jaren in Nederland wonen, maar wel levenslang vanuit Nederland een kleine uitkering krijgen. Dat afkopen kan een besparing opleveren.
Maar tóch ingewikkelder
Dat de politiek vaak wat weerbarstiger is dan de praktijk, blijkt bij het debat over de betaalbaarheid van de AOW. Zo benadrukt Jan Struijs (50Plus) dat een miljoen AOW'ers moeite hebben om de eindjes aan elkaar te knopen en daarom pleit hij voor een 13e maand voor AOW'ers. Nathalie van Berkel (D66) wil het minimumloon verhogen met 5%. De AOW stijgt wel mee, maar minder om de verhoging van het minimumloon betaalbaar te houden.
Agnes Joseph (BBB) en Geert van der Veer (Volt), zouden de ingangsdatum van de AOW graag flexibeler zien, zodat de één wat langer door kan werken en de ander juist wat eerder kan stoppen.
Mooie plannen om een politiek stempel op de AOW te drukken, maar uitvoerder SVB ziet de bui al hangen.
Want hoe pas je de systemen aan op een 13e maand? Nu is er één minimumloon als grondslag, hoe werkt dat dan met een apart minimumloon voor AOW'ers? En desgevraagd laat SVB bestuursvoorzitter Diana Starmans weten de grootste moeite te hebben met de flexibilisering van de AOW. Dé AOW-leeftijd ligt nu vast en daar kan je dus ook systemen op inrichten. Als iedereen straks zélf mag kiezen wanneer de AOW ingaat, wordt dat veel lastiger. Daar komt dan nog eens bij dat wie eerder stopt, een lagere AOW zou moeten krijgen dan iemand die langer doorwerkt. Dat maakt de uitvoering zeker niet eenvoudiger.
Het Grote AOW-Verkiezingsdebat terugkijken? Dat kan hier.
