Is mijn ex-man principieel en ziet hij af van de erfenis van €25.000?

Liesbeth en Henk kennen elkaar van de middel-bare school, maar toen sloeg de vonk niet over. Als ze allebei 22 zijn, komen ze elkaar op een schoolreünie weer tegen en is het héél gezellig en raakt Liesbeth zwanger. Ze heeft het gevoel dat ze geen keuze heeft en dat er niets anders op zit dan trouwen en dat doen ze in gemeenschap van goederen. Liesbeth vindt Henk leuk, maar ze is niet verliefd. Henk daarentegen is dol op Liesbeth. Hun eerste kind wordt geboren in 1984 en twee jaar later komt nummer twee. Henk werkt in het aannemersbedrijf van zijn vader, dat hij later overneemt, Liesbeth werkt in de zorg. Hun huwelijk is harmonieus. Pas als de kinderen groot zijn, blijkt hoe sterk Henk en Liesbeth van elkaar verschillen. Hij wil graag uit eten en naar het café en af en toe dansen. Hij vindt dat ze iets moeten inhalen. Maar Liesbeth zit het liefst thuis.

Liesbeth wil scheiden

De kinderen gaan allebei studeren en wonen voor hun 20ste op kamers. Liesbeth besluit dat ze wil scheiden. Dan kan zij in haar vrije tijd handwerken en tuinieren, zonder dat ze het gevoel heeft dat ze Henk tekortdoet. En Henk kan lekker op stap gaan. Misschien vindt hij snel een nieuwe vrouw, iemand die het ook leuk vindt om uit te gaan. Maar Henk is nog steeds dol op Liesbeth en vindt het verschrikkelijk dat ze uit elkaar gaan.

Stiekem komt Henk op de koffie

De scheiding vindt plaats in 2008. Liesbeth en Henk gaan samen naar een advocaat om een echtscheidingsconvenant op te stellen. Ze zijn het over alles eens. Ze verkopen hun huis en kopen allebei een kleiner huis in hetzelfde dorp. Liesbeths moeder was in 2000 overleden. Als haar vader twee jaar na de scheiding overlijdt, gaat Liesbeth in haar ouderlijk huis wonen. Omdat zij en haar zus het huis samen hebben geërfd, koopt ze haar zus uit. Henk gaat ook verhuizen. Hij trekt in bij Katinka, een vermogende weduwe die net als hij houdt van een druk sociaal leven. Henk geniet daarvan, maar er knaagt altijd iets. Hij mist Liesbeth. Gelukkig hebben ze geregeld contact. Hij drinkt af en toe koffie bij Liesbeth, iets wat hij verzwijgt voor Katinka.

Henk bleef altijd dol op Liesbeth. Wat doet hij als hij mede-erfgenaam van haar moeder blijkt te zijn?

Liesbeth en haar zus hebben niet alleen hun ouderlijk huis geërfd, maar ook 28.000 vierkante meter landbouwgrond. Toen hun vader te oud was om op het land te werken, verpachtte hij de grond aan een collega-landbouwer. Dat hebben Liesbeth en haar zus ook al die jaren gedaan. Maar in 2025 besluiten ze de grond te verkopen. Die is inmiddels veel geld waard. De zussen willen allebei hun huis verduurzamen, minder gaan werken en hun kinderen af en toe iets toestoppen. Een agrariër uit de omgeving wil de grond kopen. Liesbeth en haar zus hebben een verklaring van erfrecht nodig om te bewijzen dat zij eigenaar zijn. Daarvoor gaan ze naar de notaris.

Die vertelt dat Liesbeth waarschijnlijk een deel van haar erfenis moet afstaan aan Henk. Het gaat nog om de nalatenschap van haar moeder, want die overleed toen Liesbeth en Henk nog met elkaar waren getrouwd in algehele gemeenschap van goederen. Daar schrikt Liesbeth van. Ze belt met Henk. Die zegt dat hij niets wil van de erfenis. Maar de notaris zegt dat Henk ook dan moet meewerken aan de verkoop. Ook moet Liesbeth waarschijnlijk schenkbelasting betalen als Henk echt afziet van zijn aandeel in de verkoopopbrengst.

Dr. mr. Fred Schonewille is legal mediator, gespecialiseerd in nalatenschapsmediation, oud-notaris en een van de oprichters van Allesovererven.nl

‘Liesbeth nam contact op met de redactie van Plus, omdat ze deze rubriek kende. Ze vroeg of ik mogelijkheden zag. Daarom heb ik me in de zaak verdiept. Gelukkig zag ik wel een oplossing.De ouders van Liesbeth hadden geen testament. In 2003 is het erfrecht veranderd en worden langstlevende partners automatisch beschermd. Kinderen moeten op hun erfdeel wachten tot de langstlevende ouder is overleden. Toen Liesbeths moeder overleed, in 2000, waren de regels ­anders. Liesbeth en haar zus hadden hun erfdeel direct kunnen opeisen. Dat hebben ze niet gedaan. Dus deze ­erfenis is op een of andere manier afgehandeld alsof er wel een langstlevende testament was. Alles bleef bij de ­vader.”

Foutje van de advocaat

“Het probleem in deze zaak is het echtscheidingsconvenant van Liesbeth en Henk. Hun advocaat heeft destijds een grote steek laten vallen. In het convenant staat dat er geen testament was met een uitsluitingsclausule. Tot ­zover klopt het. Maar er staat merkwaardig genoeg niet dat er wél een nalatenschap was die in de gemeenschap van goederen van Liesbeth en Henk is gevallen. En wat daarmee moest gebeuren. Want daar draait het om.

Liesbeth heeft geërfd van haar moeder. Ze kreeg weliswaar nog niets in handen, maar ze had wel recht op haar deel. En Henk had daar ook recht op, want ze waren toen nog in algehele gemeenschap van goederen getrouwd. Daar staat niets over in het echtscheidingsconvenant. Dat had natuurlijk wel moeten gebeuren. De advocaat had met hen moeten bespreken wat ze precies wilden met het erfdeel van Liesbeths moeder.”

Henk is principieel

“Na het overlijden van haar moeder had Liesbeth recht op een zesde van de landbouwgrond. Liesbeth zou op grond van het huwelijksvermogensrecht haar deel met Henk moeten delen. Omdat ik de aangifte erfbelasting uit 2000 heb gezien, weet ik dat de grond erg in waarde is gestegen  Destijds, in 2000, kostte een hectare landbouwgrond €37.000. Nu kost dat €100.000. Liesbeth en haar zus bezitten nu ongeveer 3 hectare, dus samen hebben ze grond ter waarde van zo’n €300.000. Een zesde was in 2000 €18.500 waard. Destijds zou Henk recht gehad hebben op de helft daarvan, dus €9250. Nu is een zesde €50.000 waard en zou Henk recht hebben op €25.000. Henk wil zijn deel niet. Daar is hij heel principieel in. 

Hij vindt dat geld en goederen die in een familie horen, in die familie moeten blijven. En hij zegt ook dat hij zelf al genoeg van zijn eigen ouders heeft gekregen door de overname van het aannemersbedrijf. Met zijn kinderen hoeft hij geen rekening te houden, zegt hij, want zij erven het geld straks toch weer van Liesbeth.  Hij zei ook dat Katinka hier nooit iets over mocht horen. Hij wist dat zij het hier pertinent mee oneens zou zijn.”