'Kunnen we de eindigheid van het bestaan wat meer uit de taboesfeer halen?'

Hoe ga ik reageren als ik te horen krijg dat ik ongeneeslijk ziek ben? “Daar wil ik nog even niet aan denken”, zullen veel mensen zeggen als je ze vraagt hoe ze hun levenseinde voor zich zien. Vaak heeft dat antwoord te maken met angst: we vinden de dood eng en houden het liever ver van ons bed, letterlijk en figuurlijk.Er zijn ook veel mensen die proberen om nu vast ­afspraken te maken over wat er moet gebeuren als hun laatste uur nadert. Bijvoorbeeld met euthanasieverklaringen. 

En toch loopt het vervolgens vaak ­anders. Mijn vader had al heel lang zo’n verklaring liggen, maar toen hij zo ziek was dat hij er een beroep op zou mogen doen wilde hij het toch niet.Het is niet mijn bedoeling om daar een oordeel over uit te spreken, want ik heb geen idee hoe mijn laatste dagen gaan verlopen. En ik heb ook niet de behoefte om daar nu al over na te denken. Ik geniet met volle teugen van het leven en hoe langer dat mag duren, hoe dankbaarder ik ben. Ondertussen besef ik steeds meer hoe de eindigheid van ons leven ook bijdraagt aan het plezier dat we kunnen beleven aan dat leven. En ook aan het verdriet dat er voorbij komt. Het ­leven is uiteindelijk niet meer dan wat zich afspeelt tussen het moment van de conceptie en het uitblazen van de laatste adem…

We vieren de geboorte en rouwen om het sterven, maar daar liggen veel culturele opvattingen in verscholen. Niet in alle tijden en bij alle volkeren is het overlijden het drama dat het bij ons wel vaak is. In het rouwen is wat mij betreft dankbaarheid het meest onderschatte element. We kunnen onze overleden geliefden vreselijk missen, maar laten we nu nooit vergeten hoeveel hij of zij voor ons heeft betekend. Dat het gemis direct gekoppeld is aan de waarde die iemand heeft gehad. ‘Rouw is de achterkant van liefde’, laten we dat nooit vergeten.

De vraag is nu of we niet iets minder defensief in het leven kunnen gaan staan, of we de eindigheid van het bestaan niet wat meer uit de taboesfeer kunnen ­halen. Hulpverleners dragen heel vaak bij aan de angst voor de dood. Niet bewust, en enkel met goede bedoelingen, maar toch: pijn is een onvervreemdbaar deel van het leven. En pijnstillers toedienen, in welke vorm dan ook, staat daar soms op gespannen voet mee. Praten over de dood verrijkt het leven. En zoals mijn oma altijd graag citeerde: “Een mens lijdt dikwijls het meest, door het lijden dat hij vreest. Doch dat nooit op komt dagen, zo heeft hij meer te dragen dan God te dragen geeft.”Kunnen we de eindigheid van het bestaan wat meer uit de taboesfeer halen?

U leest een gratis artikel uit Plus Magazine.

Op Plusonline.nl bieden we iedereen de kans gratis kennis te maken met Plus Magazine. Hét maandblad bomvol informatie en inspiratie. Maar deze artikelen, dossiers en columns maken kost veel tijd en geld. Wilt u meer? Overweeg dan ook een abonnement op Plus Magazine.