Na renteverhogingen door de Europese Centrale Bank (ECB) is de hypotheekrente sterk gestegen, terwijl de stijging van de spaarrente beperkt is. Banken willen namelijk hun rentemarge op peil houden en daarom geven ze renteverhogingen door de ECB niet in gelijke mate door aan hun klanten.
Dat blijkt uit een analyse van economen van De Nederlandsche Bank (DNB). In een reactie op de stijgende inflatie heeft de ECB de beleidsrente in zeven stappen verhoogd, van 0,5 procent in juli 2022 tot 3,25 procent in mei 2023. Via de financiële markten en banken werkt een wijziging in de beleidsrente door in de hypotheek- en spaarrente. Lenen wordt duurder, sparen aantrekkelijker.
Spaarrentes passen zich meestal langzamer aan dan rentes op hypotheken en andere leningen. Dit komt omdat banken alleen op nieuwe of variabele leningen een hogere rente ontvangen. Bestaande leningen met een rentevastperiode blijven ongewijzigd, soms nog jarenlang. Een rentestijging werkt dus maar gedeeltelijk door op de rente-inkomsten van banken. Spaarrekeningen hebben doorgaans een variabele rente.
Een hogere rente heeft daarom direct invloed op bijna alle spaartegoeden en daarmee op de rentekosten van banken. Om het verschil tussen rente-inkomsten en rente-uitgaven op peil te houden, moet de rente op nieuwe leningen sneller stijgen dan de rente op spaartegoeden.
Snellere doorwerking
De laatste keer dat de ECB de rente enkele keren achter elkaar verhoogde was in de jaren 2005-2007. In acht stappen steeg de rente van 2 procent naar 4 procent. In Nederland steeg de spaarrente met 0,4 procent, een doorwerking van 20 procent. Ook duurde het zo'n vier maanden voordat de spaarrente reageerde op renteverhoging van de ECB.
Dit keer reageren de banken iets sneller op de renteverhoging van de ECB. Ook is de doorwerking op de spaarrente nu na acht maanden 15 procent. In 2005 was dat 8 procent.
De doorwerking op de hypotheekrente is sneller en vollediger. In de jaren 2005-2007 werkte de rentestijging met ongeveer 80 procent door op de rente van nieuwe hypotheken. Nu is de doorwerking al 65 procent. Bij nieuwe hypotheken wordt de hogere rente dus sterker gevoeld.
De economen van DNB spreken geen verwachting uit hoe spaar- en hypotheekrentes verder zullen reageren op de renteverhogingen.
Bron: DNB
